nitaiveda.nyf > All Scriptures By Acharyas > Dharma Shastras > Naradasmrti |
Naradasmrti
matrika 1
[vyavaharah]
NM1.1a/ dharma.ekatanah purusha
yadasan satyavadinah /
NM1.1c/ tada na vyavaharo 'abhun na
dvesho napi matsarah // 1
NM1.2a/ nashte dharme manushyeshu
vyavaharah pravartate /
NM1.2c/ drashta ca vyavaharanam raja
dandadharah kritah // 2
NM1.3a/ likhitam sakshinash catra
dvau vidhi samprakirtitau /
NM1.3c/ samdigdharthavishuddhyartham
dvayor vivadamanayoh // 3
NM1.4a/ sottaro 'anuttarash caiva sa
vijneyo dvilakshanah /
NM1.4c/ sottaro 'abhyadhiko yatra
vilekhapurvakah panah // 4
NM1.5a/ vivade sottarapane dvayor yas
tatra hiyate /
NM1.5c/ sa panam svakritam dapyo
vinayam ca parajaye // 5
NM1.6a/ saras tu vyavaharanam
pratijna samudahrita /
NM1.6c/ taddhanau hiyate vadi tarams
tam uttaro bhavet // 6
NM1.7a/ kulani shrenayash caiva
ganash cadhikrito nripah /
NM1.7c/ pratishtha vyavaharanam
gurvebhyas tuttarottaram // 7
NM1.8a/ sa catushpac catuhsthanash
catuhsadhana eva ca /
NM1.8c/ caturhitash caturvyapi
catushkari ca kirtyate // 8
NM1.9a/ ashtango 'ashtadashapadah
shatashakhas tatha-eva ca /
NM1.9c/ triyonir dvyabhiyogash ca
dvidvaro dvigatis tatha // 9
NM1.10a/ dharmash ca vyavaharash ca
caritram rajashasanam /
NM1.10c/ catushpad vyavaharo 'ayam
uttarah purvabadhakah // 10
NM1.11a/ tatra satye sthito dharmo
vyavaharas tu sakshishu /
NM1.11c/ caritram pustakarane
rajajnayam tu shasanam // 11
NM1.12a/ samadyupayasadhyatvac
catuhsadhana ucyate /
NM1.12c/ caturnam ashramanam ca
rakshanat sa caturhitah // 12
NM1.13a/ kartririn atho sakshinash ca
sabhyan rajanam eva ca /
NM1.13c/ vyapnoti padasho yasmac
caturvyapi tatah smritah // 13
NM1.14a/ dharmasyarthasya yashaso
lokapaktes tatha-eva ca /
NM1.14c/ caturnam karanad esham
catushkari prakirtitah // 14
NM1.15a/ raja sapurushah sabhyah
shastram ganakalekhakau /
NM1.15c/ hiranyam agnir udakam
ashtangah sa udahritah // 15
NM1.16a/ rinadanam hy upanidhih
sambhuya-utthanam eva ca /
NM1.16c/ dattasya punar adanam
ashushrushabhyupetya ca // 16
NM1.17a/ vetanasyanapakarma
tatha-eva-asvamivikrayah /
NM1.17c/ vikriya-asampradanam ca
kritvanushaya eva ca // 17
NM1.18a/ samayasyanapakarma vivadah
kshetrajas tatha /
NM1.18c/ stripumsayosh ca sambandho
dayabhago 'atha sahasam // 18
NM1.19a/ vakparushyam tatha-eva-uktam
dandaparushyam eva ca /
NM1.19c/ dyutam prakirnakam caiva-ity
ashtadashapadah smritah // 19
NM1.20a/ esham eva prabhedo 'anyah
shatam ashta.uttaram smritam /
NM1.20c/ kriyabhedan manushyanam
shatashakho nigadyate // 20
NM1.21a/ kamat krodhac ca lobhac ca
tribhyo yasmat pravartate /
NM1.21c/ triyonih kirtyate tena
trayam etad vivadakrit // 21
NM1.22a/ dvyabhiyogas tu vijneyah
shankatattvabhiyogatah /
NM1.22c/ shankasatam tu samsargat
tattvam ha-udhadidarshanat // 22
NM1.23a/ pakshadvayabhisambandhad
dvidvarah samudahritah /
NM1.23c/ purvavadas tayoh pakshah
pratipakshas taduttaram // 23
NM1.24a/ bhutacchalanusaritvad
dvigatih sa udahritah /
NM1.24c/ bhutam tattvarthasamyuktam
pramadabhihitam chalam // 24
NM1.25a/ tatra shishtam chalam raja
marshayed dharmasadhanah /
NM1.25c/ bhutam eva prapadyeta
dharmamula yatah shriyah // 25
NM1.26a/ dharmena-uddharato rajno
vyavaharan kritatmanah /
NM1.26c/ sambhavanti gunah sapta
sapta vahner ivarcishah // 26
NM1.27a/ dharmash carthash ca kirtish
ca lokapaktir upagrahah /
NM1.27c/ prajabhyo bahumanash ca
svarge sthanam ca shashvatam // 27
NM1.28a/ tasmad dharmasanam prapya
raja vigatamatsarah /
NM1.28c/ samah syat sarvabhuteshu
bibhrad vaivasvatam vratam // 28
NM1.29a/ dharmashastram puraskritya
pradvivakamate sthitah /
NM1.29c/ samahitamatih pashyed
vyavaharan anukramat // 29
NM1.30a/ agamah prathamam karyo
vyavaharapadam tatah /
NM1.30c/ vivitsa nirnayash caiva
darshanam syac caturvidham // 30
NM1.31a/
dharmashastrarthashastrabhyam avirodhena margatah /
NM1.31c/ samikshamano nipunam
vyavaharagatim nayet // 31
NM1.32a/ yatha mrigasya viddhasya
vyadho mrigapadam nayet /
NM1.32c/ kakshe shonitaleshena tatha
dharmapadam nayet // 32
NM1.33a/ yatra vipratipattih syad
dharmashastrarthashastrayoh /
NM1.33c/ arthashastra.uktam utshrijya
dharmashastra.uktam acaret // 33
NM1.34a/ dharmashastravirodhe tu
yuktiyukto 'api dharmatah /
NM1.34c/ vyavaharo hi balavan dharmas
tenavahiyate // 34
NM1.35a/ sukshmo hi bhagavan dharmah
paroksho durvicaranah /
NM1.35c/ atah pratyakshamargena
vyavaharagatim nayet // 35
NM1.36a/ yaty acauro 'api cauratvam
caurash cayaty acauratam /
NM1.36c/ acaurash cauratam prapto
mandavyo vyavaharatah // 36
NM1.37a/ strishu ratrau bahir gramad
antarveshmany aratishu /
NM1.37c/ vyavaharah krito 'apy eshu
punah kartavyatam iyat // 37
NM1.38a/ gahanatvad vivadanam
asamarthyat smriter api /
NM1.38c/ rinadishu haret kalam kamam
tattvabubhutsaya // 38
NM1.39a/
gobhuhiranyastristeyaparushyatyayikeshu ca /
NM1.39c/ sahaseshv abhishape ca sadya
eva vivadayet // 39
NM1.40a/ anavedya tu yo rajne
samdigdhe 'arthe pravartate /
NM1.40c/ prasahya sa vineyah syat sa
casyartho na sidhyati // 40
NM1.41a/ vaktavye 'arthe na
tishthantam utkramantam ca tadvacah /
NM1.41c/ asedhayed vivadarthi yavad
ahvanadarshanam // 41
NM1.42a/ sthanasedhah kalakritah
pravasat karmanas tatha /
NM1.42c/ caturvidhah syad asedho
nasiddhas tam vilanghayet // 42
NM1.43a/
nadisamtarakantaradurdesha.upaplavadishu /
NM1.43c/ asiddhas tam parasedham
utkraman naparadhnuyat // 43
NM1.44a/ asedhakala asiddha asedham
yo vyatikramet /
NM1.44c/ sa vineyo 'anyatha kurvann
aseddha dandabhag bhavet // 44
NM1.45a/ nirveshtukamo rogarto
yiyakshur vyasane sthitah /
NM1.45c/ abhiyuktas tathanyena
rajakarya.udyatas tatha // 45
NM1.46a/ gavam pracare gopalah
sasyabandhe krishivalah /
NM1.46c/ shilpinah capi tatkalam
ayudhiyash ca vigrahe // 46
NM1.47a/ apraptavyavaharash ca duto
dana.unmukho vrati /
NM1.47c/ vishamasthash ca nasedhyo na
ca-enan ahvayen nripah // 47
NM1.48a/ nabhiyukto 'abhiyunjita tam
atirtvartham anyatah /
NM1.48c/ na cabhiyuktam anyena na
viddham veddhum arhati // 48
NM1.49a/ yam artham abhiyunjita na
tam viprakritim nayet /
NM1.49c/ nanyat pakshantaram gacched
gacchan purvat sa hiyate // 49
NM1.50a/ na ca mithyabhiyunjita dosho
mithyabhiyoginah /
NM1.50c/ yas tatra vinayah proktah so
'abhiyoktaram avrajet // 50
NM1.51a/ sapadesham haran kalam
abruvamsh capi samsadi /
NM1.51c/ uktva vaco vibruvamsh ca
hiyamanasya lakshanam // 51
NM1.52a/ palayate ya ahutah praptash
ca vivaden na yah /
NM1.52c/ vineyah sa bhaved rajna hina
eva sa vadatah // 52
NM1.53a/ nirniktavyavahareshu
pramanam aphalam bhavet /
NM1.53c/ likhitam sakshino vapi
purvam aveditam na cet // 53
NM1.54a/ yatha pakveshu dhanyeshu
nishphalah pravrisho gunah /
NM1.54c/ nirniktavyavaharanam
pramanam aphalam tatha // 54
NM1.55a/ abhutam apy abhihitam
praptakalam parikshyate /
NM1.55c/ yat tu pramadan na-ucyeta
tad bhutam api hiyate // 55
NM1.56a/ tiritam canushishtam ca yo
manyeta vidharmatah /
NM1.56c/ dvigunam dandam asthaya tat
karyam punar uddharet // 56
NM1.57a/ durdrishte vyavahare tu
sabhyas tam dandam apnuyuh /
NM1.57c/ na hi jatu vina dandam
kashcin marge 'avatishthate // 57
NM1.58a/ ragad ajnanato vapi lobhad
va yo 'anyatha vadet /
NM1.58c/ sabhyo 'asabhyah sa vijneyas
tam raja vinayed bhrisham // 58
NM1.59a/ kimtu rajna visheshena
svadharmam anurakshata /
NM1.59c/ manushyacittavaicitryat
parikshya sadhvasadhuta // 59
NM1.60a/ purushah santi ye lobhat
prabruyuh sakshyam anyatha /
NM1.60c/ santi canye duratmanah
kutalekhyakrito janah // 60
NM1.61a/ atah parikshyam ubhayam etad
rajna visheshatah /
NM1.61c/ lekhyacarena likhitam
sakshyacarena sakshinah // 61
NM1.62a/ asatyah satyasamkashah
satyash casatyadarshanah /
NM1.62c/ drishyante vividha bhavas
tasmad yuktam parikshanam // 62
NM1.63a/ talavad drishyate vyoma
khadyoto havyavad iva /
NM1.63c/ na talam vidyate vyomni na
khadyote hutashanah // 63
NM1.64a/ tasmat pratyakshadrishto
'api yuktam arthah parikshitum /
NM1.64c/ parikshya jnapayan arthan na
dharmat parihiyate // 64
NM1.65a/ evam pashyan sada raja
vyavaharan samahitah /
NM1.65c/ vitatya-iha yasho diptam
bradhnasyapnoti vishtapam // 65
matrika 2
(matrika 2 is found only in ms P.)
[the second chapter of the matrika
included in nolly's edition and translation is not to be part of the original
naradasmriti (see the Introduction to the text). Its translation is given in the Appendix.]
[bhasha]
NMm2.1a/ sunishcitabaladhanas tv
arthi svarthapracoditah /
NM2.1c/ lekhayet purvapaksham tu
kritakaryavinishcayah // [n ma 2.1]
NM2.2a/ purvapakshashrutarthas tu
pratyarthi tadanantaram /
NM2.2c/ purvapaksharthasambandham
pratipaksham niveshayet // [n ma 2.2]
NM2.3a/ shvo lekhanam va sa labhet
tryaham saptaham eva va /
NM2.3c/ arthi tritiyapade tu yuktam
sadyo dhruvam jayi // [n ma 2.3]
NM2.4a/ mithya sampratipattir va
pratyavaskandam eva va /
NM2.4c/ prannyayavidhisadhyam va
uttaram syac caturvidham // [n ma 2.4]
NM2.5a/ mithyaitan nabhijanami tada
tatra na samnidhih /
NM2.5c/ ajatash casmi tatkala evam
mithya caturvidha // [n ma 2.5]
NM2.6a/ mithya ca viparitam ca punah
shabdasamagamam /
NM2.6c/ purvapaksharthasambandham
uttaram syac caturvidham // [n ma 2.6]
NM2.7a/ bhashaya uttaram yavat
pratyarthi na niveshayet /
NM2.7c/ arthi tu lekhayet tavad yavad
vastu vivakshitam // [n ma 2.7]
NM2.8a/ anyartham arthahinam ca
pramanagamavarjitam /
NM2.8c/ lekhyam hinadhikam bhrashtam
bhashadoshas tudahritah // [n ma 2.8]
NM2.9a/ labdhavyam yena yad yasmat sa
tat tasmad avapnuyat /
NM2.9c/ na tv anyo 'anyad athanyasmad
ity anyartham idam tridha // [n ma 2.9]
NM2.10a/ manasaham api dhyatas
tvanmitreneha shatruvat /
NM2.10c/ ato 'anyatha mahakshantya
tvam ihavedito maya // [n ma 2.10]
NM2.11a/ dravyapramanahinam yat
phalopashrayavarjitam /
NM2.11c/ pramanavarjitam nama
lekhyadosham tad utshrijet // [n ma 2.11]
NM2.12a/ agamavarjitam dosham
purvapade vivarjayet /
NM2.12c/ ekasya bahubhih sardham
purarashtravirodhakam // [n ma 2.12]
NM2.13a/ bindumatrapadavarneshv
ekavidhishtaya (?) /
NM2.13c/ hinadhika bhaved vyartha tam
yatnena vivarjayet // [n ma 2.13]
NM2.14a/ bhrashtam tu duhsthitam yat
syaj jalatailadibhir hatam /
NM2.14c/ bhashayam tad api spashtam
vispashtartham vivarjayet // [n ma 2.14]
NM2.15a/ satya bhasha na bhavati yady
api syat pratishthita /
NM2.15c/ bahish ced bhrashyate
dharman niyatad vyavaharikat // [n ma 2.15, manu
8.164]
NM2.16a/ gandhamadanasamsthasya
mayasyasit tad arpitam /
NM2.16c/ vyavaharikadharmasya bahyam
etan na sidhyati // [n ma 2.16]
NM2.17a/ anyaksharaniveshena
anyarthagamanena ca /
NM2.17c/ akulam ca kriyadanam kriya
caivakula bhavet // [n ma 2.17]
NM2.18a/ ragadinam yad ekena kopitah
karane vadet /
NM2.18c/ tad adau tu likhet sarvam
vadinah phalakadishu // [n ma 2.18]
NM2.19a/ nirakulavabodhaya
dharmasthaih suvicaritam /
NM2.19c/ tasmad anyad vyapohyam syad
vadinah phalakadishu // [n ma 2.19]
NM2.20a/ vadibhyam abhyanujnatam
shesham ca phalake sthitam /
NM2.20c/ sasakshikam likheyus te
pratipattim ca vadinoh // [n ma 2.20]
NM2.21a/ vadibhyam likhitac chesham
yat punar vadina smritam /
NM2.21c/ tat pratyakalitam nama
svapade tasya likhyate // [n ma 2.21]
NM2.22a/ arthina samniyukto va
pratyarthiprahito 'api va /
NM2.22c/ yo yasyarthe vivadate tayor
jayaparajayau // [n ma 2.22]
NM2.23a/ yo na bhrata na ca pita na
putro na niyogakrit /
NM2.23c/ pararthavadi dandyah syad
vyavahare 'api vibruvan // [n ma 2.23]
NM2.24a/ purvavadam parityajya yo
'anyam alambate punah /
NM2.24c/ vadasamkramanaj jneyo
hinavadi sa vai narah // [n ma 2.24]
NM2.25a/ sarveshv api vivadeshu
vakchale napahiyate /
NM2.25c/ pashustribhumyrinadane
shasyo 'apy arthan na hiyate // [n ma
2.25]
NM2.26a/ abhiyukto 'abhiyogasya yadi
kuryad apahnavam /
NM2.26c/ abhiyokta dished deshyam
pratyavaskandito na cet // [n ma 2.26]
NM2.27a/ purvapade hi likhitam
yathaksharam asheshatah /
NM2.27c/ arthi tritiyapade tu kriyaya
pratipadayet // [n ma 2.27]
NM2.28a/ kriyapi dvividha prokta
manushi daiviki tatha /
NM2.28c/ manushi lekhyasakshibhyam
dhatadir daiviki smrita // [n ma 2.28]
NM2.29a/ diva krite karyavidhau
grameshu nagareshu va /
NM2.29c/ sambhave sakshinam caiva
divya na bhavati kriya // [n ma 2.29]
NM2.30a/ aranye nirjane ratrav
antarveshmani sahase /
NM2.30c/ nyasasyapahnave caiva divya
sambhavati kriya // [n ma 2.30]
NM2.31a/ karanapratipattya ca
purvapakshe virodhite /
NM2.31c/ abhiyuktena vai bhavyam
vijneyam purvapakshavat // [n ma 2.31]
NM2.32a/ palayate ya ahuto mauni
sakshiparajitah /
NM2.32c/ svayam abhyupapannash ca
avasannash caturvidhah // [n ma 2.32]
NM2.33a/ anyavadi kriyadveshi
na-upasthata niruttarah /
NM2.33c/ ahutaprapalayi ca hinah
pancavidhah smritah // [n ma 2.33]
NM2.34a/ manayah padmaragadya
dinaradi hiranmayam /
NM2.34c/ muktavidrumashankhadyah
pradushtah svamigaminah // [n ma 2.34]
NM2.35a/ gandhamalyam adattam tu
bhushanam vasa eva va /
NM2.35c/ paduka-iti raja-uktam tad
akraman vadham arhati // [n ma 2.35]
NM2.36a/ panyamulyam bhritir nyaso
dando yac cavaharakam /
NM2.36c/ vrithadanakshikapana
vardhante navivakshitah // [n ma 2.36]
NM2.37a/ mithyabhiyogino ye syur
dvijanam shudrayonayah /
NM2.37c/ tesham jihvam samutkritya
raja shule vidhapayet // [n ma 2.37]
NM2.38a/ ajna lekhah pattakah
shasanam va / adhih pattram vikrayo va
krayo va /
NM2.38c/ rajne kuryat purvam avedanam
yas / tasya jneyah purvapakshah vidhijnaih
// [n ma 2.38]
NM2.39a/ sakshikadushane karyam
purvasakshivishodhanam /
NM2.39c/ shuddheshu sakshishu tatah
pashcat sakshyam vishodhayet // [n ma
2.39]
NM2.40a/ sakshisabhyavasannanam
dushane darshanam punah /
NM2.40c/ svacaryavasitanam tu nasti
paunarbhavo vidhih // [n ma 2.40]
NM2.41a/ svayam abhyupapanno 'api
svacaryavasito 'api san /
NM2.41c/ kriyavasanno 'apy arheta
param sabhyavadharanam // [n ma 2.41]
NM2.42a/ pakshan utsarya karyas tu
sabhyaih karyavinishcayah /
NM2.42c/ anutsaritanirnikte virodhah
pretya ceha ca // [n ma 2.42]
NM2.43a/ sabhair eva jitah pashcad
rajna shasyah svashastratah /
NM2.43c/ jayine capi deyam syad
yathavaj jayapatrakam // [n ma 2.43]
NM2.44a/ vyavaharamukham caitat
purvam uktam svayambhuva /
NM2.44c/ mukhashuddhau hi shuddhih
syad vyavaharasya nanyatha // [n ma
2.44]
matrika 3
[sabha]
NMm3.1c/ niyuktena tu vaktavyam
apakshapatitam vacah // 1
NM3.2a/ yuktarupam bruvan sabhyo
napnuyad dveshakilbishe /
NM3.2c/ bruvanas tv anyatha sabhyas
tad eva-ubhayam apnuyat // 2
NM3.3a/ raja tu dharmikan sabhyan
niyunjyat suparikshitan /
NM3.3c/ vyavaharadhuram vodhum ye
shaktah sadgava iva // 3
NM3.4a/ dharmashastrarthakushalah
kulinah satyavadinah /
NM3.4c/ samah shatrau ca mitre ca
nripateh syuh sabhasadah // 4
NM3.5a/ tatpratishthah smrito dharmo
dharmamulash ca parthivah /
NM3.5c/ saha sadbhir ato raja
vyavaharan vishodhayet // 5
NM3.6a/ shuddheshu vyavahareshu
shuddhim yanti sabhasadah /
NM3.6c/ shuddhish ca tesham dharmad
dhi dharmam eva vadet tatah // 6
NM3.7a/ yatra dharmo hy adharmena
satyam yatranritena ca /
NM3.7c/ hanyate prekshamananam hatas
tatra sabhasadah // 7
NM3.8a/ viddho dharmo hy adharmena
sabham yatra-upatishthate /
NM3.8c/ na ced vishalyah kriyate
viddhas tatra sabhasadah // 8
NM3.9a/ sabha va na praveshtavya
vaktavyam va samanjasam /
NM3.9c/ abruvan vibruvan vapi naro
bhavati kilbishi // 9
NM3.10a/ ye tu sabhyah sabham gatva
tushnim dhyayanta asate /
NM3.10c/ yathapraptam na bruvate
sarve te 'anritavadinah // 10
NM3.11a/ pado 'adharmasya kartaram
padah sakshinam ricchati /
NM3.11c/ padah sabhasadah sarvan pado
rajanam ricchati // 11
NM3.12a/ raja bhavaty anenas tu
mucyante ca sabhasadah /
NM3.12c/ eno gacchati kartaram
nindarho yatra nindyate // 12
NM3.13a/ andho matsyan ivashnati
nirapekshah sakantakan /
NM3.13c/ paroksham arthavaikalyad
bhashate yah sabham gatah // 13
NM3.14a/ tasmat sabhyah sabham prapya
ragadveshavivarjitah /
NM3.14c/ vacas tathavidham bruyad
yatha na narakam patet // 14
NM3.15a/ yatha shalyam bhishag vidvan
uddhared yantrayuktitah /
NM3.15c/ pradvivakas tatha shalyam
uddhared vyavaharatah // 15
NM3.16a/ yatra sabhyo janah sarvah
sadhv etad iti manyate /
NM3.16c/ sa nihshalyo vivadah syat
sashalyah syad ato 'anyatha // 16
NM3.17a/ na sa sabha yatra na santi
vriddha / vriddha na te ye na vadanti
dharmam /
NM3.17c/ nasau dharmo yatra na satyam
asti / na tat satyam yac
chalenanuviddham
//
17
vyavaharapadani
1. rinadanam
N1.01a/ rinam deyam adeyam ca yena
yatra yatha ca yat /
N1.01c/ danagrahanadharmac ca
rinadanam iti smritam // 1
N1.02a/ pitary uparate putra rinam
dadyur yathamshatah /
N1.02c/ vibhakta hy avibhakta va yas
tam udvahate dhuram // 2
N1.03a/ pitrivyenavibhaktena bhratra
va yad rinam kritam /
N1.03c/ matra va yat kutumbarthe
dadyus tad rikthino 'akhilam // 3
N1.04a/ kramad avyahatam praptam
putrair yan narnam uddhritam /
N1.04c/ dadyuh paitamaham pautras tac
caturthan nivartate // 4
N1.05a/ icchanti pitarah putran
svarthahetor yatas tatah /
N1.05c/ uttamarnadhamarnebhyo mam
ayam mocayishyati // 5
N1.06a/ atah putrena jatena svartham
utshrijya yatnatah /
N1.06c/ pita mokshitavya rinad yatha
na narakam patet // 6
N1.07a/ tapasvi cagnihotri ca rinavan
mriyate yadi /
N1.07c/ tapash caivagnihotram ca
sarvam tad dhaninam dhanam // 7
N1.08a/ na putrarnam pita dadyad dadyat
putras tu paitrikam /
N1.08c/
kamakrodhasuradyutapratibhavyakritam vina //
8
N1.09a/ pitur eva niyogad yat
kutumbabharanaya ca /
N1.09c/ kritam va yad rinam kricchre
dadyat putrasya tat pita // 9
N1.10a/
shishyantevasidasastrivaiyavrittyakaraish ca yat /
N1.10c/ kutumbahetor utkshiptam
vodhavyam tat kutumbina // 10
N1.11a/ narvag vimshatimad varshat
pitari proshite sutah /
N1.11c/ rinam dadyat pitrivye va
jyeshthe bhratary athapi va // 11
N1.12a/ dapyah pararnam eko 'api
jivatsv adhikritaih kritam /
N1.12c/ preteshu tu na tatputrah
pararnam datum arhati // 12
N1.13a/ na stri patikritam dadyad
rinam putrakritam tatha /
N1.13c/ abhyupetad rite yadva saha
patya kritam bhavet // 13
N1.14a/ dadyad aputra vidhava niyukta
ya mumurshuna /
N1.14c/ yo va tadriktham adadyad yato
riktham rinam tatah // 14
N1.15a/ na ca bharyakritam rinam
kathamcit patyur abhavet /
N1.15c/ apatkritad rite pumsam
kutumbartho hi vistarah // 15
N1.16a/ anyatra rajakavyadhagopashaundikayoshitam
/
N1.16c/ tesham tatpratyaya vrittih
kutumbam ca tadashrayam // 16
N1.17a/ putrini tu samutshrijya
putram stri yanyam ashrayet /
N1.17c/ riktham tasya haret sarvam
nihsvayah putra eva tu // 17
N1.18a/ ya tu sapradhanaiva stri
sapatya canyam ashrayet /
N1.18c/ so 'asya dadyad rinam bhartur
utshrijed va tathaiva tam // 18
N1.19a/ adhanasya hy aputrasya
mritasyopaiti yah striyam /
N1.19c/ rinam vodhuh sa bhajate tad
evasya dhanam smritam // 19
N1.20a/ dhanastrihariputranam
rinabhag yo dhanam haret /
N1.20c/ putro 'asatoh stridhaninoh
strihari dhaniputrayoh // 20
N1.21a/ uttama svairini ya syad
uttama ca punarbhuvam /
N1.21c/ rinam tayoh patikritam dadyad
yas tam upashnute // 21
N1.22a/ strikritany apramanani
karyany ahur anapadi /
N1.22c/ visheshato
grihakshetradanadhamanavikrayah // 22
N1.23a/ etany api pramanani bharta
yady anumanyate /
N1.23c/ putrah patyur abhave va raja
va patiputrayoh // 23
N1.24a/ bhartra pritena yad dattam
striyai tasmin mrite 'api tat /
N1.24c/ sa yathakamam ashniyad dadyad
va sthavarad rite // 24
N1.25a/ tatha dasakritam karyam
akritam paricakshate /
N1.25c/ anyatra svamisamdeshan na
dasah prabhur atmanah // 25
N1.26a/ putrena ca kritam karyam yat
syat pitur anicchatah /
N1.26c/ tad apy akritam evahur dasah
putrash ca tau samau // 26
N1.27a/ apraptavyavaharash cet
svatantro 'api hi na rnabhak /
N1.27c/ svatantryam tu smritam
jyeshthe jyaishthyam gunavayahkritam //
27
N1.28a/ trayah svatantra loke 'asmin
rajacaryas tathaiva ca /
N1.28c/ prati prati ca varnanam
sarvesham svagrihe grihi // 28
N1.29a/ asvatantrah prajah sarvah
svatantrah prithivipatih /
N1.29c/ asvatantrah smritah shishya
acarye tu svatantrata // 29
N1.30a/ asvatantrah striyah putra
dasash ca saparigrahah /
N1.30c/ svatantras tatra tu grihi
yasya yat syat kramagatam // 30
N1.31a/ garbhasthaih sadrisho jneya a
varshad ashtamac chishuh /
N1.31c/ bala a shodashaj jneyah
pogandash capi shabdyate // 31
N1.32a/ parato vyavaharajnah
svatantrah pitarau vina /
N1.32c/ jivator asvatantrah syaj
jarayapi samanvitah // 32
N1.33a/ tayor api pita shreyan
bijapradhanyadarshanat /
N1.33c/ abhave bijino mata tadabhave
tu purvajah // 33
N1.34a/ svatantrah sarva evaite
paratantreshu sarvada /
N1.34c/ anushishtau visarge ca
vikraye ceshvara matah // 34
N1.35a/ yad balah kurute karyam
asvatantras tathaiva ca /
N1.35c/ akritam tad iti prahuh
shastre shastravido janah // 35
N1.36a/ svatantro 'api hi yat karyam
kuryad aprakritim gatah /
N1.36c/ tad apy akritam evahur
asvatantrah sa hetutah // 36
N1.37a/
kamakrodhabhiyuktartabhayavyasanapiditah /
N1.37c/ ragadveshaparitash ca jneyas
tv aprakritim gatah // 37
N1.38a/ kule jyeshthas tatha
shreshthah prakritisthash ca yo bhavet /
N1.38c/ tatkritam syat kritam karyam
nasvatantrakritam kritam // 38
N1.39a/ dhanamulah kriyah sarva
yatnas tatsadhane matah /
N1.39c/ rakshanam vardhanam bhoga iti
tasya vidhih kramat // 39
N1.40a/ tat punas trividham jneyam
shuklam shabalam eva ca /
N1.40c/ krishnam ca tasya vijneyah
prabhedah saptadha prithak // 40
N1.41a/
shrutashauryatapahkanyashishyayajyanvayagatam /
N1.41c/ dhanam saptavidham shuklam
udayo 'apy asya tadvidhah // 41
N1.42a/
kusidakrishivanijyashulkashilpanuvrittibhih /
N1.42c/ kritopakarad aptam ca
shabalam samudahritam // 42
N1.43a/
parshvikadyutadautyartipratirupakasahasaih/
N1.43c/ vyajenoparjitam yac ca tat
krishnam samudahritam // 43
N1.44a/ tena krayo vikrayash ca danam
grahanam eva ca /
N1.44c/ vividhash ca pravartante
kriyah sambhoga eva ca // 44
N1.45a/ yathavidhena dravyena
yatkimcit kurute narah /
N1.45c/ tathavidham avapnoti sa
phalam pretya ceha ca // 45
N1.46a/ tat punar dvadashavidham
prativarnashrayat smritam /
N1.46c/ sadharanam syat trividham
shesham navavidham smritam // 46
N1.47a/ kramagatam pritidayah praptam
ca saha bharyaya /
N1.47c/ avisheshena varnanam
sarvesham trividham dhanam // 47
N1.48a/ vaisheshikam dhanam jneyam
brahmanasya trilakshanam /
N1.48c/ pratigrahena yallabdham
yajyatah shishyatas tatha // 48
N1.49a/ trividham kshatriyasyapi
prahur vaisheshikam dhanam /
N1.49c/ yuddhopalabdham karash ca
dandash ca vyavaharatah // 49
N1.50a/ vaisheshikam dhanam jneyam
vaishyasyapi trilakshanam /
N1.50c/ krishigorakshavanijyaih
shudrasyaibhyas tv anugrahat // 50
N1.51a/ sarvesham eva varnanam esha
dharmyo dhanagamah /
N1.51c/ viparyayad adharmyah syan na
ced apad gariyasi // 51
N1.52a/ apatsv anantara vrittir
brahmanasya vidhiyate /
N1.52c/ vaishyavrittis tatash cokta
na jaghanya kathamcana // 52
N1.53a/ na kathamcana kurvita
brahmanah karma varshalam /
N1.53c/ vrishalah karma na brahmam
pataniye hi te tayoh // 53
N1.54a/ utkrishtam capakrishtam ca
tayoh karma na vidyate /
N1.54c/ madhyame karmani hitva
sarvasadharane hi te // 54
N1.55a/ apadam brahmanas tirtva
kshatravrittya hritair dhanaih /
N1.55c/ utshrijet kshatravrittim tam
kritva pavanam atmanah // 55
N1.56a/ tasyam eva tu yo vrittau
brahmano ramate rasat /
N1.56c/ kandaprishthash cyuto margat
so 'apankteyah prakirtitah // 56
N1.57a/ vaishyavrittav avikreyam
brahmanasya payo dadhi /
N1.57c/ ghritam madhu madhucchishtam
lakshakshararasasavah // 57
N1.58a/
mamsaudanatilakshaumasomapushpaphalapalah /
N1.58c/
manushyavishashastrambulavanapupavirudhah //
58
N1.59a/
nilikausheyacarmasthikutapaikashapha mridah /
N1.59c/
udashvitkeshapinyakashakadyaushadhayas tatha //
59
N1.60a/ brahmanasya tu vikreyam
shushkam daru trinani ca /
N1.60c/
gandhadravyairakavetratulamulatushad rite //
60
N1.61a/ svayam shirnam ca vidalam
phalanam badarengude /
N1.61c/ rajjuh karpasikam sutram tac
ced avikritam bhavet // 61
N1.62a/ ashaktau bheshajasyarthe
yajnahetos tathaiva ca /
N1.62c/ yady avashyam tu vikreyas
tila dhanyena tatsamah // 62
N1.63a/ avikreyani vikrinan brahmanah
pracyutah pathah /
N1.63c/ marge punar avasthapya rajna
dandena bhuyasa // 63
N1.64a/ pramanani pramanasthaih
paripalyani yatnatah /
N1.64c/ sidanti hi pramanani
pramanair avyavasthitaih // 64
N1.65a/ likhitam sakshino bhuktih
pramanam trividham smritam /
N1.65c/ dhanasvikarane yena dhani
dhanam upashnute // 65
N1.66a/ likhitam balavan nityam
jivantas tv eva sakshinah /
N1.66c/ kalatiharanad bhuktir iti
shastreshu nishcayah // 66
N1.67a/ trividhasyasya drishtasya
pramanasya yathakramam /
N1.67c/ purvam purvam guru jneyam
bhuktir ebhyo gariyasi // 67
N1.68a/ vidyamane 'api likhite
jivatsv api hi sakshishu /
N1.68c/ visheshatah sthavaranam yan
na bhuktam na tat sthiram // 68
N1.69a/ bhujyamanan parair arthan yah
svan maurkhyad upekshate /
N1.69c/ samaksham jivato 'apy asya
tan bhuktih kurute vashe // 69
N1.70a/ yatkimcid dasha varshani
samnidhau prekshate dhani /
N1.70c/ bhujyamanam parais tushnim na
sa tal labdhum arhati // 70
N1.71a/ upeksham kurvatas tasya
tushnim bhutasya tishthatah /
N1.71c/ kale 'atipanne purvokte
vyavaharo na sidhyati // 71
N1.72a/ ajadash ced apogando vishaye
casya bhujyate /
N1.72c/ bhuktam tad vyavaharena
bhokta tad dhanam arhati // 72
N1.73a/ adhih sima baladhanam
nikshepopanidhi striyah /
N1.73c/ rajasvam shrotriyasvam ca
nopabhogena jiryate // 73
N1.74a/ pratyakshaparibhogac ca
svamino dvidashah samah /
N1.74c/ adhyadiny api jiryante
strinarendradhanad rite // 74
N1.75a/ stridhanam ca narendranam na
kadacana jiryate /
N1.75c/ anagamam bhujyamanam
vatsaranam shatair api // 75
N1.76a/ nirbhogo yatra drishyeta na
drishyetagamah kvacit /
N1.76c/ agamah karanam tatra na
bhogas tatra karanam // 76
N1.77a/ anagamam bhujyate yan na tad
bhogo 'ativartate /
N1.77c/ prete tu bhoktari dhanam yati
tadvamshyabhogyatam // 77
N1.78a/ ahartaivabhiyuktah sann
arthanam uddharet padam /
N1.78c/ bhuktir eva vishuddhih syat
praptanam pitritah kramat // 78
N1.79a/ anvahitam hritam nyastam
balavashtabdham yacitam /
N1.79c/ apratyaksham ca yad bhuktam
shad etany agamam vina // 79
N1.80a/ tatharudhavivadasya pretasya
vyavaharinah /
N1.80c/ putrena so 'arthah samshodhyo
na tam bhogo 'ativartate // 80
N1.81a/ yad vinagamam apy urdhvam
bhuktam purvais tribhir bhavet /
N1.81c/ na tac chakyam apakartum
kramat tripurushagatam // 81
N1.82a/ santo 'api na pramanam syur
mrite dhanini sakshinah /
N1.82c/ anyatra shravitam yat syat
svayam asannamrityuna // 82
N1.83a/ na hi pratyarthini prete
pramanam sakshinam vacah /
N1.83c/ sakshimat karanam tatra
pramanam syad vinishcaye // 83
N1.84a/ shravitas tv aturenapi yas tv
artho dharmasamhitah /
N1.84c/ mrite 'api tatra sakshi syat
shatsu canvahitadishu // 84
N1.85a/ kriya rnadishu sarveshu
balavaty uttarottara /
N1.85c/ pratigrahadhikriteshu purva
purva gariyasi // 85
N1.86a/ sthanalabhanimittam hi
danagrahanam ishyate /
N1.86c/ tat kusidam iti proktam tena
vrittih kusidinam // 86
N1.87a/ kayika kalika caiva karita ca
tatha smrita /
N1.87c/ cakravriddhish ca shastreshu
tasya vriddhish caturvidha // 87
N1.88a/ kayavirodhini shashvat
panapadya tu kayika /
N1.88c/ pratimasam sravati ya
vriddhih sa kalika smrita // 88
N1.89a/ vriddhih sa karita nama ya
rnikena svayamkrita /
N1.89c/ vriddher api punar vriddhish
cakravriddhir udahrita // 89
N1.90a/ rinanam sarvabhaumo 'ayam
vidhir vriddhikarah smritah /
N1.90c/ deshacaravidhis tv anyo yatra
rnam avatishthati // 90
N1.91a/ dvigunam trigunam caiva
tathanyasmimsh caturgunam /
N1.91c/ tathashtagunam anyasmin deshe
deshe 'avatishthate // 91
N1.92a/ hiranyadhanyavastranam
vriddhir dvitricaturguna /
N1.92c/ ghritasyashtaguna vriddhih
stripashunam ca samtatih // 92
N1.93a/ sutrakarpasakinvanam
trapushah sisakasya ca /
N1.93c/ ayudhanam ca sarvesham
carmanas tamralohayoh // 93
N1.94a/ anyesham caiva sarvesham
ishtakanam tathaiva ca /
N1.94c/ akshayya vriddhir etesham
manur aha prajapatih // 94
N1.95a/ tailanam caiva sarvesham
madyanam madhusarpisham /
N1.95c/ vriddhir ashtaguna jneya
gudasya lavanasya ca // 95
N1.96a/ na vriddhih pritidattanam
syad anakarita kvacit /
N1.96c/ anakaritam apy urdhvam
vatsarardhad vivardhate // 96
N1.97a/ esha vriddhividhih proktah
prativriddhasya dharmatah /
N1.97c/ vriddhis tu yokta dhanyanam
vardhushyam tad udahritam // 97
N1.98a/ apadam nistared vaishyah
kamam vardhushakarmana /
N1.98c/ apatsv api hi kashtasu
brahmanasya na vardhusham // 98
N1.99a/ brahmanasya tu yad deyam
sanvayasya na casti sah /
N1.99c/ svakulyasyasya nivapet
tadabhave 'asya bandhushu // 99
N1.100a/ yada tu na svakulyah syur na
ca sambandhibandhavah /
N1.100c/ tada dadyat svajatibhyas
teshv asatsv apsu nikshipet // 100
N1.101a/ grihitvopagatam dadyad
rinikayodayam dhani /
N1.101c/ adadad yacyamanas tu
sheshahanim avapnuyat // 101
N1.102a/ lekhyam dadyad rine shuddhe
tadabhave pratishravam /
N1.102c/ dhanikarnikayor evam
vishuddhih syat parasparam // 102
N1.103a/ vishrambhahetu dvav atra
pratibhur adhir eva ca /
N1.103c/ likhitam sakshinash ca dve
pramane vyaktikarake // 103
N1.104a/ upasthanaya danaya
pratyayaya tathaiva ca /
N1.104c/ trividhah pratibhur drishtas
trishv evartheshu suribhih //
N1.105a/ rinishv apratikurvatsu
pratyaye va vivadite /
N1.105c/ pratibhus tad rinam dadyad
anupasthapayams tatha //
N1.106a/ bahavash cet pratibhuvo
dadyus te 'artham yathakritam /
N1.106c/ arthe 'avisheshite hy eshu
dhaninash chandatah kriya //
N1.107a/ yam cartham pratibhur dadyad
dhanikenopapiditah /
N1.107c/ rinikas tam pratibhuve
dvigunam pratipadayet // 107
N1.108a/ adhikriyata ity adhih sa
vijneyo dvilakshanah /
N1.108c/ kritakalopaneyash ca
yavaddeyodyatas tatha // 108
N1.109a/ sa punar dvividhah prokto
gopyo bhogyas tathaiva ca /
N1.109c/ pratidanam tathaivasya
labhahanir viparyaye // 109
N1.110a/ pramadad dhaninas tadvad
adhau vikritim agate /
N1.110c/vinashte mulanashah syad
daivarajakritad rite // 110
N1.111a/ rakshyamano 'api yatradhih
kaleneyad asaratam /
N1.111c/ adhir anyo 'adhikartavyo
deyam va dhanine dhanam //
N1.112a/ atha shaktivihinah syad rini
kalaviparyayat /
N1.112c/ shakyapreksham rinam dapyah
kale kale yathodayam // 112
N1.113a/ shakto va yadi dauratmyan na
dadyad dhanine dhanam /
N1.113c/ rajna dapayitavyah syad
grihitvamsham tu vimshakam //
N1.114a/ nashyed rinaparimanam
kaleneha rnikasya cet /
N1.114c/ jatisamjnadhivasanam agamo
lekhyatah smritah // 114
N1.115a/ lekhyam tu dvividham jneyam
svahastanyakritam tatha /
N1.115c/ asakshimat sakshimac ca
siddhir deshasthites tayoh //
N1.116a/ deshacaraviruddham yad
vyaktadhikritalakshanam /
N1.116c/ tat pramanam smritam lekhyam
aviluptakramaksharam //
N1.117a/ mattabhiyuktastribalabalatkarakritam
ca yat /
N1.117c/ tad apramanakaranam
bhitopadhikritam tatha // 117
N1.118a/ mritah syuh sakshino yatra
dhanikarnikalekhakah /
N1.118c/ tad apy apartham likhitam
rite tv adheh sthirashrayat //
N1.119a/ adhir yo dvividhah prokto
jangamah sthavaras tatha /
N1.119c/ siddhir atrobhayasyasya
bhogo yady asti nanyatha // 119
N1.120a/ darshitam pratikalam yac
chravitam shravitam ca yat /
N1.120c/ lekhyam sidhyati sarvatra
mriteshv api hi sakshishu // 120
N1.121a/ ashrutartham adrishtartham
vyavaharartham eva ca /
N1.121c/ na lekhyam siddhim apnoti
jivatsv api hi sakshishu // 121
N1.122a/ lekhye deshantaranyaste
dagdhe durlikhite hrite /
N1.122c/ satas tatkalakaranam asato
drishtadarshanam // 122
N1.123a/ yasmin syat samshayo lekhye
bhutabhutakrite kvacit /
N1.123c/
tatsvahastakriyacihnapraptiyuktibhir uddharet // 123
N1.124a/ lekhyam yac canyanamankam
hetvantarakritam bhavet /
N1.124c/ vipratyaye parikshyam tat
sambandhagamahetubhih // 124
N1.124-1a/ lekhyam yac canyanamankam
hetvantarakritam bhavet /
N1.124-1c/ vipratyaye parikshyam tat
sambandhagamahetubhih //
N1.125a/ likhitam likhitenaiva
sakshimat sakshibhir haret /
N1.125c/ sakshibhyo likhitam shreyo
likhitena tu sakshinah // 125
N1.126a/
chinnabhinnahritonmrishtanashtadurlikhiteshu ca /
N1.126c/ kartavyam anyal lekhyam syad
esha lekhyavidhih smritah //
N1.127a/ samdigdheshu tu karyeshu
dvayor vivadamanayoh /
N1.127c/ drishtashrutanubhutatvat sakshibhyo
vyaktidarshanam //
N1.128a/ samakshadarshanat sakshi
vijneyah shrotracakshushoh /
N1.128c/ shrotrasya yat paro brute
cakshushah kayakarma yat //
N1.129a/ ekadashavidhah sakshi sa tu
drishto manishibhih /
N1.129c/ kritah pancavidhas tesham shadvidho
'akrita ucyate // 129
N1.130a/ likhitah smaritash caiva
yadricchabhijna eva ca /
N1.130c/ gudhash cottarasakshi ca
sakshi pancavidhah smritah //
N1.131a/ akritah shadvidhash capi
suribhih parikirtitah /
N1.131c/ gramash ca pradvivakash ca
raja ca vyavaharinam //
N1.132a/ karyeshv abhyantaro yah syad
arthina prahitash ca yah /
N1.132c/ kulam kulavivadeshu bhaveyus
te 'api sakshinah //
N1.133a/ kulina rijavah shuddha
janmatah karmato 'arthatah /
N1.133c/ tryavarah sakshino 'anindyah
shucayah syuh subuddhayah //
N1.134a/ brahmanah kshatriya vaishyah
shudra ye capy aninditah /
N1.134c/ prativarnam bhaveyus te
sarve sarveshu va punah //
N1.135a/ shrenishu shrenipurushah
sveshu vargeshu varginah /
N1.135c/ bahirvasishu bahyash ca
striyah strishu ca sakshinah //
N1.136a/ shrenyadishu tu vargeshu
kashcic ced dveshyatam iyat /
N1.136c/ tebhya eva na sakshi syad
dveshtarah sarva eva te //
N1.137a/ asakshy api hi shastreshu
drishtah pancavidho budhaih /
N1.137c/ vacanad doshato bhedat
svayamukter mritantarah //
N1.138a/ shrotriyadya vacanatah
stenadya doshadarshanat /
N1.138c/ bhedad vipratipattih syad
vivade yatra sakshinah //
N1.139a/ svayamukter anirdishtah
svayam evaitya yo vadet /
N1.139c/ mritantaro 'arthini prete
mumurshushravitad rite //
N1.140a/ shrotriyas tapasa vriddha ye
ca pravrajita narah /
N1.140c/ asakshinas te vacanan natra
hetur udahritah //
N1.141a/ stenah sahasikash candah
kitava vadhakas tatha /
N1.141c/ asakshinas te dushtatvat
teshu satyam na vidyate //
N1.142a/ rajna parigrihiteshu
sakshishv ekarthanishcaye /
N1.142c/ vacanam yatra bhidyate te
syur bhedad asakshinah //
N1.143a/ anirdishtas tu sakshitve
svayam evaitya yo vadet /
N1.143c/ sucity uktah sa shastreshu
na sa sakshitvam arhati //
N1.144a/ yo 'arthah shravayitavyah
syat tasminn asati carthini /
N1.144c/ kva tad vadatu sakshitvam
ity asakshi mritantarah //
N1.144-1a/ yo 'arthah shravayitavyah
syat tasminn asati carthini /
N1.144-1c/ kva tad vadatu sakshitvam
ity asakshi mritantarah //
N1.145a/ dvayor vivadator arthe
dvayoh satsu ca sakshishu /
N1.145c/ purvapaksho bhaved yasya
bhaveyus tasya sakshinah //
N1.146a/ adharyam purvapakshasya
yasminn arthe vashad bhavet /
N1.146c/ prashtavyah sakshinas tatra
vivade prativadinah //
N1.147a/ na parena samuddishtam
upeyat sakshinam rahah /
N1.147c/ bhedayet tam na canyena
hiyetaivam samacaran //
N1.148a/ sakshy uddishto yadi preyad
gacched vapi digantaram /
N1.148c/ tacchrotarah pramanam syuh
pramanam hy uttarakriya //
N1.149a/ sudirghenapi kalena likhitam
siddhim apnuyat /
N1.149c/ janata catmana lekhyam
ajananas tu lekhayet //
N1.150a/ siddhir uktashtamad varshat
smaritasyeha sakshinah /
N1.150c/ a pancamat tatha siddhir
yadricchopagatasya tu //
N1.151a/ a tritiyat tatha varshat
siddhir gudhasya sakshinah /
N1.151c/ a vai samvatsarat siddhim
vadanty uttarasakshinah //
N1.152a/ athava kalaniyamo na
drishtah sakshinam prati /
N1.152c/ smrityapeksham hi sakshitvam
ahuh shastravido janah //
N1.153a/ yasya nopahata pumsah
smritih shrotram ca nityashah /
N1.153c/ sudirghenapi kalena sa
sakshi sakshyam arhati //
N1.154a/ asakshipratyayas tv anye
shadvivadah prakirtitah /
N1.154c/ lakshanany eva sakshitvam
esham ahur manishinah //
N1.155a/ ulkahasto 'agnido jneyah
shastrapanis tu ghatakah /
N1.155c/ keshakeshigrihitash ca
yugapat paradarikah //
N1.156a/ kuddalapanir vijneyah
setubhetta samipagah /
N1.156c/ tatha kutharapanish ca vanachetta
prakirtitah //
N1.157a/ abhyagracihno vijneyo
dandaparushyakrin narah /
N1.157c/ asakshipratyaya hy ete
parushye tu parikshanam //
N1.158a/ kashcit kritvatmanash cihnam
dveshat param upadravet /
N1.158c/ hetvarthagatisamarthyais
tatra yuktam parikshanam //
N1.159a/ narthasambandhino napta na
sahaya na vairinah /
N1.159c/ na drishtadoshah
prashtavyash na vyadhyarta na dushitah //
N1.160a/
dasanaikritikashraddhavriddhastribalacakrikah /
N1.160c/
mattonmattapramattartakitavagramayajakah //
N1.161a/
mahapathikasamudravanikpravrajitaturah /
N1.161c/
lubdhakashrotriyacarahinaklibakushilavah //
N1.162a/ nastikavratyadaragnityagino
'ayajyayajakah /
N1.162c/
ekasthalisahayaricarajnatisanabhayah //
N1.163a/
pragdrishtadoshashailushavishajivyahitundikah /
N1.163c/
garadagnidakinashashudraputropapatikah // a
N1.164a/
klantasahasikashrantanirdhanantyavasayinah /
N1.164c/
bhinnavrittasamavrittajadatailikamulikah //
N1.165a/
bhutavishtanripadvishtavarshanakshatrasucakah /
N1.165c/
aghashamsyatmavikretrihinangabhagavrittayah //
N1.166a/ kunakhi shyavadan
shvitrimitradhrukshathashaundikah /
N1.166c/
aindrajalikalubdhograshreniganavirodhinah //
N1.167a/ vadhakriccitrakrinmankhah
patitah kutakarakah /
N1.167c/ kuhakah pratyavasitas
taskaro rajapurushah /
N1.168a/
manushyavishashastrambulavanapupavirudham /
N1.168c/ vikreta brahmanash caiva
dvijo vardhushikash ca yah //
N1.169a/ cyutah svadharmat kulikah stavako
hinasevakah /
N1.169c/ pitra vivadamanash ca
bhedakric cety asakshinah //
N1.170a/ asakshino ye nirdishta
dasanaikritikadayah /
N1.170c/ karyagauravam asadya
bhaveyus te 'api sakshinah //
N1.171a/ sahaseshu ca sarveshu
steyasamgrahaneshu ca /
N1.171c/ parushyayosh capy ubhayor na
pariksheta sakshinah //
N1.172a/ tesham api na balah syan
naiko na stri na kutakrit /
N1.172c/ na bandhavo na caratir
bruyus te sakshyam anyatha //
N1.173a/ balo 'ajnanad asatyat stri
papabhyasac ca kutakrit /
N1.173c/ vibruyad bandhavah snehad
vairaniryatanad arih //
N1.174a/ athavanumato yah syad dvayor
vivadamanayoh /
N1.174c/ asakshy eko 'api sakshitve
prashtavyah syat sa samsadi //
N1.175a/ yas tv atmadoshabhinnatvad
asvastha iva lakshyate /
N1.175c/ sthanat sthanantaram gacched
ekaikam copadhavati //
N1.176a/ kasate 'anibhrito 'akasmad
abhikshnam nishvasaty api /
N1.176c/ bhumim likhati padabhyam
bahu vaso dhunoti ca //
N1.177a/ bhidyate mukhavarno 'asya
lalatam svidyate tatha /
N1.177c/ shosham agacchatash coshthav
urdhvam tiryak ca vikshate //
N1.178a/ tvaramana ivabaddham
aprishto bahu bhashate /
N1.178c/ kutasakshi sa vijneyas tam
papam vinayen nripah //
N1.179a/ shravayitva ca yo 'anyebhyah
sakshitvam tad vinihnute /
N1.179c/ sa vineyo bhrishataram
kutasakshyadhiko hi sah //
N1.180a/ ahuya sakshinah pricchen
niyamya shapathair bhrisham /
N1.180c/ samastan viditacaran
vijnatarthan prithak prithak //
N1.181a/ satyena shapayed vipram
kshatriyam vahanayudhaih /
N1.181c/ gobijakancanair vaishyam
shudram sarvais tu patakaih //
N1.182a/ puranair dharmavacanaih
satyamahatmyakirtanaih /
N1.182c/ anritasyapavadaish ca
bhrisham uttrasya sakshinah //
N1.183a/ nagno mundah kapalena
bhiksharthi kshutpipasitah /
N1.183c/ dinah shatrugriham gacched
yah sakshyam anritam vadet //
N1.184a/ nagare pratiruddhah san
bahirdvare bubhukshitah /
N1.184c/ amitran bhuyashah pashyed
yah sakshyam anritam vadet //
N1.185a/ yam ratrim adhivinna stri
yam caivakshaparajitah /
N1.185c/ yam ca bharabhitaptango
durvivakta sa tam vaset //
N1.186a/ sakshi sakshyasamuddeshe
gokarnashithilam caran /
N1.186c/ sahasram varunan pashan
atmani pratimuncati //
N1.187a/ tasya varshashate purne
pasham ekam pramucyate /
N1.187c/ evam sa bandhanat tasman
mucyate niyutah samah //
N1.188a/ yavato bandhavams yasmin
hanti sakshye 'anritam vadan /
N1.188c/ tavatah samkhyaya tasmin
shrinu saumyanupurvashah //
N1.189a/ panca pashvanrite hanti
dasha hanti gavanrite /
N1.189c/ shatam ashvanrite hanti
sahasram purushanrite //
N1.190a/ hanti jatan ajatamsh ca
hiranyarthe 'anritam vadan /
N1.190c/ sarvam bhumyanrite hanti ma
sma bhumyanritam vadih //
N1.191a/ ekam evadvitiyam tat prahuh
pavanam atmanah /
N1.191c/ satyam svargasya sopanam
paravarasya naur iva //
N1.192a/ ashvamedhasahasram ca satyam
ca tulaya dhritam /
N1.192c/ ashvamedhasahasrad dhi
satyam eva vishishyate //
N1.193a/ varam kupashatad vapi varam
vapishatat kratuh /
N1.193c/ varam kratushatat putrah
satyam putrashatad varam //
N1.194a/ bhur dharayati satyena
satyenodeti bhaskarah /
N1.194c/ satyena vayuh pavate
satyenapah sravanti ca //
N1.195a/ satyam eva param danam
satyam eva param tapah /
N1.195c/ satyam eva paro dharmo
lokanam iti nah shrutam //
N1.196a/ satyam devah samasena
manushyas tv anritam smritam /
N1.196c/ ihaiva tasya devatvam yasya
satye sthita matih //
N1.197a/ satyam bruhy anritam tyaktva
satyena svargam eshyasi /
N1.197c/ uktvanritam mahaghoram
narakam pratipatsyate //
N1.198a/ nirayeshu ca te shashvaj
jihvam utkritya darunah /
N1.198c/ asibhih shatayishyanti
balino yamakimkarah //
N1.199a/ shulair bhetsyanti
cakruddhah kroshantam aparayanam /
N1.199c/ avakshirasam utkshipya
kshepsyanty agnihradeshu ca //
N1.200a/ anubhuya ca duhkhas tash
ciram narakavedanah /
N1.200c/ iha yasyasy abhavyasu
gridhrakakadiyonishu //
N1.201a/ jnatvaitan anrite doshan
jnatva satye ca sadgunan /
N1.201c/ satyam vadoddharatmanam
matmanam patayishyasi //
N1.202a/ na bandhava na suhrido na
dhanani mahanty api /
N1.202c/alam tarayitum shaktas tamasy
ugre nimajjatah //
N1.203a/ pitaras tv avalambante tvayi
sakshitvam agate /
N1.203c/ tarayishyati kimvasman
atmanam patayishyati //
N1.204a/ satyam atma manushyasya
satye sarvam pratishthitam /
N1.204c/ sarvathaivatmanatmanam
shreyasa yojayishyasi //
N1.205a/ yam ca ratrim ajanishtha yam
ratrim ca marishyasi /
N1.205c/ vritha tadantaram te syat
kuryash cet satyam anyatha //
N1.206a/ nasti satyat paro dharmo
nanritat patakam param /
N1.206c/ sakshidharme visheshena
satyam eva vadet tatah //
N1.207a/ yah pararthe praharati svam
vacam purushadhamah /
N1.207c/ atmarthe kim na kuryat sa
papo narakanirbhayah //
N1.208a/ artha vai vaci niyata
vanmula vagvinihshritah /
N1.208c/ yo hy etam stenayed vacam sa
sarvasteyakrin narah //
N1.209a/ sakshivipratipattau tu
pramanam bahavo yatah /
N1.209c/ tatsamye shucayo grahyas
tatsamye smritimattarah //
N1.210a/ smritimatsakshisamyam tu
vivade yatra drishyate /
N1.210c/ sukshmatvat sakshidharmasya
sakshyam vyavartate punah //
N1.211a/ nirdishteshv arthajateshu
sakshi cet sakshyam agatah /
N1.211c/ na bruyad aksharasamam na
tan nigaditam bhavet //
N1.212a/
deshakalavayodravyapramanakritijatishu /
N1.212c/ yatra vipratipattih syat
sakshyam tad asad ucyate //
N1.213a/ unam abhyadhikam cartham
prabruyur yatra sakshinah /
N1.213c/ tad apy anuktam vijneyam
esha sakshyavidhih smritah //
N1.214a/ pramadad dhanino yatra na
syal lekhyam na sakshinah /
N1.214c/ artham capahnuyad vadi
tatroktas trividho vidhih //
N1.215a/ codana pratikalam ca
yuktileshas tathaiva ca /
N1.215c/ tritiyah shapathash coktas
tair evam sadhayet kramat //
N1.216a/ abhikshnam codyamano yah
pratihanyan na tadvacah /
N1.216c/ tricatuhpancakritvo va
parato 'artham tam avahet //
N1.217a/ codanapratighate tu
yuktileshais tam anviyat /
N1.217c/ deshakalarthasambandhaparimanakriyadibhih
//
N1.218a/ yuktishv apy asamarthasu
shapathair enam ardayet /
N1.218c/ arthakalabalapeksham
agnyambusukritadibhih //
N1.219a/ diptagnir yam na dahati yam
antardharayanty apah /
N1.219c/ sa taraty abhishapam tam
kilbishi syad viparyaye //
N1.220a/ strinam shilabhiyogeshu
steyasahasayor api /
N1.220c/ esha eva vidhir drishtah
sarvarthapahnaveshu ca //
N1.221a/ shapatha hy api devanam
rishinam api ca smritah /
N1.221c/ vasishthah shapatham shepe
yatudhane tu shankitah //
N1.222a/ saptarshayas tathendraya
pushkararthe samagatah /
N1.222c/ shepuh shapatham avyagrah
parasparavishuddhaye //
N1.223a/ ayuktam sahasam kritva
pratyapattim bhajeta yah /
N1.223c/ bruyat svayam va sadasi
tasyardhavinayah smritah //
N1.224a/ guhamanas tu dauratmyad yadi
papam sa jiyate /
N1.224c/ sabhyash catra na tushyanti
tivro dandash ca patyate //
2.nikshipah
N2.01a/ svadravyam yatra vishrambhan
nikshipaty avishankitah /
N2.01c/ nikshepo nama tat proktam
vyavaharapadam budhaih //
N2.02a/ anyadravyavyavahitam dravyam
avyakritam ca yat /
N2.02c/ nikshipyate paragrihe tad
aupanidhikam smritam //
N2.03a/ sa punar dvividhah proktah
sakshiman itaras tatha /
N2.03c/ pratidanam tathaivasya
pratyayah syad viparyaye //
N2.04a/ yacyamanas tu yo datra
nikshepam na prayacchati /
N2.04c/ dandyah sa rajna dapyash ca
nashte dapyash ca tatsamam //
N2.05a/ yash cartham sadhayet tena
niksheptur ananujnaya /
N2.05c/ tatrapi dandyah sa bhavet tac
ca sodayam avahet //
N2.06a/ grahituh saha yo 'arthena
nashto nashtah sa dayinah /
N2.06c/ daivarajakrite tadvan na cet
taj jihmakaritam //
N2.07a/ esha eva vidhir drishto
yacitanvahitadishu /
N2.07c/ shilpishupanidhau nyase pratinyase
tathaiva ca //
N2.08a/ pratigrihnati pogandam yash
ca sapradhanam narah /
N2.08c/ tasyapy esha bhaved dharmah
shad ete vidhayah samah //
3.sambhuyasamutthanam
N3.01a/ vanikprabhritayo yatra karma
sambhuya kurvate /
N3.01c/ tat sambhuyasamutthanam
vyavaharapadam smritam //
N3.02a/ phalahetor upayena karma
sambhuya kurvatam /
N3.02c/ adharabhutah prakshepas
tenottishtheyur amshatah //
N3.03a/ samo 'atirikto hino va
yatramsho yasya yadrishah /
N3.03c/ kshayavyayau tatha vriddhis
tasya tatra tathavidhah //
N3.04a/
bhandapindavyayoddharabharasaranvavekshanam /
N3.04c/ kuryus te 'avyabhicarena
samaye sve vyavasthitah //
N3.05a/ pramadan nashitam dapyah
pratishiddhakritam ca yat /
N3.05c/ asamdishtash ca yat kuryat
sarvaih sambhuyakaribhih //
N3.06a/ daivataskararajotthe vyasane
samupasthite /
N3.06c/ yas tat svashaktya samrakshet
tasyamsho dashamah smritah //
N3.07a/ ekasya cet syad vyasanam
dayado 'asya tad apnuyat /
N3.07c/ anyo vasati dayade shaktash
cet sarva eva va //
N3.08a/ ritvijam vyasane 'apy evam
anyas tat karma nistaret /
N3.08c/ labheta dakshinabhagam sa
tasmat samprakalpitam //
N3.09a/ ritvig yajyam adushtam yas
tyajed anapakarinam /
N3.09c/ adushtam va rtvijam yajyo
vineyau tav ubhav api //
N3.10a/ ritvik tu trividho drishtah
purvajushtah svayamkritah /
N3.10c/ yadricchaya ca yah kuryad
artvijyam pritipurvakam //
N3.11a/ kramagateshv esha dharmo
vriteshv ritvikshu ca svayam /
N3.11c/ yadricchike tu samyajye
tattyage nasti kilbisham //
N3.12a/ shulkasthanam vanik praptah
shulkam dadyad yathopagam /
N3.12c/ na tad vyatihared rajnam
balir esha prakalpitah //
N3.13a/ shulkasthanam pariharan na
kale krayavikrayi /
N3.13c/ mithyoktva ca parimanam dapyo
'ashtagunam atyayam //
N3.14a/ kashcic cet samcaran deshat
preyad abhyagato vanik /
N3.14c/ rajasya bhandam tad rakshet
yavad dayadadarshanam //
N3.15a/ dayade 'asati bandhubhyo
jnatibhyo va tad arpayet /
N3.15c/ tadabhave suguptam tad
dharayed dashatih samah //
N3.16a/ asvamikam adayadam
dashavarshasthitam tatah /
N3.16c/ raja tad atmasat kuryad evam
dharmo na hiyate //
4.dattapradanikam
N4.01a/ dattva dravyam asamyag yah
punar adatum icchati /
N4.01c/ dattapradanikam nama tad
vivadapadam smritam //
N4.02a/ adeyam atha deyam ca dattam
cadattam eva ca /
N4.02c/ vyavahareshu vijneyo
danamargash caturvidhah //
N4.03a/ tatra hyashtav adeyani deyam
ekavidham smritam /
N4.03c/ dattam saptavidham vidyad
adattam shodashatmakam //
N4.04a/ anvahitam yacitakam adhih
sadharanam ca yat /
N4.04c/ nikshepah putradaram ca
sarvasvam canvaye sati //
N4.05a/ apatsv api hi kashtasu
vartamanena dehina /
N4.05c/ adeyany ahur acarya yac
canyasmai pratishrutam //
N4.06a/ kutumbabharanad dravyam
yatkimcid atiricyate /
N4.06c/ tad deyam upahrityanyad dadad
dosham avapnuyat //
N4.07a/ panyamulyam bhritis tushtya
snehat pratyupakaratah /
N4.07c/ strishulkanugrahartham ca
dattam danavido viduh //
N4.08a/ adattam tu
bhayakrodhashokavegarujanvitaih /
N4.08c/
tathotkocaparihasavyatyasacchalayogatah //
N4.09a/
balamudhasvatantrartamattonmattapavarjitam /
N4.09c/ karta mamayam karmeti
pratilabhecchaya ca yat //
N4.10a/ apatre patram ity ukte karye
cadharmasamhite /
N4.10c/ yad dattam syad avijnanad
adattam tad api smritam //
N4.11a/ grihnaty adattam yo lobhad
yash cadeyam prayacchati /
N4.11c/ adattadayako dandyas
tathadeyasya dayakah //
5.abhyupetyashushrusha
N5.01a/ abhyupetya tu shushrusham yas
tam na pratipadyate /
N5.01c/ ashushrushabhyupetyaitad
vivadapadam ucyate //
N5.02a/ shushrushakah pancavidhah
shastre drishto manishibhih /
N5.02c/ caturvidhah karmakaras tesham
dasas tripancakah //
N5.03a/ shishyantevasibhritakash
caturthas tv adhikarmakrit /
N5.03c/ ete karmakarah prokta dasas
tu grihajadayah //
N5.04a/ samanyam asvatantratvam esham
ahur manishinah /
N5.04c/ jatikarmakritas tukto
vishesho vrittir eva ca //
N5.05a/ karmapi dvividham jneyam
ashubham shubham eva ca /
N5.05c/ ashubham dasakarmoktam
shubham karmakritam smritam //
N5.06a/
grihadvarashucisthanarathyavaskarashodhanam /
N5.06c/
guhyangasparshanocchishtavinmutragrahanojjhanam //
N5.07a/ ishtatah svaminash cangair
upasthanam athantatah /
N5.07c/ ashubham karma vijneyam
shubham anyad atah param //
N5.08a/ a vidyagrahanac chishyah
shushrushet prayato gurum /
N5.08c/ tadvrittir gurudareshu
guruputre tathaiva ca //
N5.09a/ brahmacari cared bhaiksham adhahshayy
analankritah /
N5.09c/ jaghanyashayi sarvesham
purvotthayi guror grihe //
N5.10a/ nasamdishtah pratishtheta
tishthed vapi gurum kvacit /
N5.10c/ samdishtah karma kurvita
shaktash ced avicarayan //
N5.11a/ yathakalam adhiyita yavan na
vimana guruh /
N5.11c/ asino 'adho guroh kurce
phalake va samahitah //
N5.12a/ anushasyash ca guruna na ced
anuvidhiyate /
N5.12c/ avadhenathava hanyat rajjva
venudalena va //
N5.13a/ bhrisham na tadayed enam nottamange
na vakshasi /
N5.13c/ anushasyatha vishvasyah
shasyo rajnanyatha guruh //
N5.14a/ samavrittash ca gurave
pradaya gurudakshinam /
N5.14c/ pratiyat svagrihan esha
shishyavrittir udahrita //
N5.15a/ svashilpam icchann ahartum
bandhavanam anujnaya /
N5.15c/ acaryasya vased ante kalam
kritva sunishcitam //
N5.16a/ acaryah shikshayed enam
svagrihad dattabhojanam /
N5.16c/ na canyat karayet karma
putravac cainam acaret //
N5.17a/ shikshayantam adushtam ca yas
tv acaryam parityajet /
N5.17c/ balad vasayitavyah syad
vadhabandhau ca so 'arhati //
N5.18a/ shikshito 'api kritam kalam
antevasi samapnuyat /
N5.18c/ tatra karma ca yat kuryad
acaryasyaiva tatphalam //
N5.19a/ grihitashilpah samaye
kritvacaryam pradakshinam /
N5.19c/ shaktitash canumanyainam
antevasi nivartayet //
N5.20a/ bhritakas trividho jneya
uttamo madhyamo 'adhamah /
N5.20c/ shaktibhaktyanurupa syad
esham karmashraya bhritih //
N5.21a/ uttamas tv ayudhiyo 'atra
madhyamas tu krishivalah /
N5.21c/ adhamo bharavahah syad ity
evam trividho bhritah //
N5.22a/ artheshv adhikrito yah syat
kutumbasya tathopari /
N5.22c/ so 'adhikarmakaro jneyah sa
ca kautumbikah smritah //
N5.23a/ shubhakarmakaras tv ete
catvarah samudahritah /
N5.23c/ jaghanyakarmabhajas tu shesha
dasas tripancakah //
N5.24a/ grihajatas tatha krito labdho
dayad upagatah /
N5.24c/ anakalabhritas tadvad
adhattah svamina ca yah //
N5.25a/ mokshito mahatash carnat
prapto yuddhat pane jitah /
N5.25c/ tavaham ity upagatah
pravrajyavasitah kritah //
N5.26a/ bhaktadasash ca vijneyas
tathaiva vadavabhritah /
N5.26c/ vikreta catmanah shastre
dasah pancadasha smritah //
N5.27a/ tatra purvash caturvargo
dasatvan na vimucyate /
N5.27c/ prasadad svamino 'anyatra
dasyam esham kramagatam //
N5.28a/ yash caisham svaminam kashcin
mokshayet pranasamshayat /
N5.28c/ dasatvat sa vimucyeta
putrabhagam labheta ca //
N5.29a/ anakalabhrito dasyan mucyate
goyugam dadat /
N5.29c/ sambhakshitam yad durbhikshe
na tac chudhyeta karmana //
N5.30a/ adhatto 'api dhanam dattva
svami yady enam uddharet /
N5.30c/ athopagamayed enam sa
vikritad anantarah //
N5.31a/ dattva tu sodayam rinam rini
dasyat pramucyate /
N5.31c/ kritakalabhyupagamat kritako
'api vimucyate //
N5.32a/ tavaham ity upagato
yuddhapraptah pane jitah /
N5.32c/ pratishirshapradanena mucyate
tulyakarmana //
N5.33a/ rajna eva tu dasah syat
pravrajyavasito narah /
N5.33c/ na tasya pratimoksho 'asti na
vishuddhih kathamcana //
N5.34a/ bhaktasyopekshanat sadyo
bhaktadasah pramucyate /
N5.34c/ nigrahad vadavayash ca
mucyate vadavabhritah //
N5.35a/ vikrinite ya atmanam
svatantrah san naradhamah /
N5.35c/ sa jaghanyataras tesham naiva
dasyat pramucyate //
N5.36a/ caurapahritavikrita ye ca
dasikrita balat /
N5.36c/ rajna mokshayitavyas te
dasatvam teshu neshyate //
N5.37a/ varnanam pratilomyena
dasatvam na vidhiyate /
N5.37c/ svadharmatyagino 'anyatra
daravad dasata mata //
N5.38a/ tavaham iti catmanam yo
'asvatantrah prayacchati /
N5.38c/ na sa tam prapnuyat kamam
purvasvami labheta tam //
N5.39a/ adhanas traya evokta bharya
dasas tatha sutah /
N5.39c/ yat te samadhigacchanti yasya
te tasya tad dhanam //
N5.40a/ svadasam icched yah kartum
adasam pritamanasah /
N5.40c/ skandhad adaya tasyapi
bhindyat kumbham sahambhasa //
N5.41a/ akshatabhih sapushpabhir
murdhany enam avakiret /
N5.41c/ adasa iti coktva trih
pranmukham tam athotshrijet //
N5.42a/ tatahprabhriti vaktavyah
svamyanugrahapalitah /
N5.42c/ bhojyannah pratigrihyash ca
bhavaty abhimatash ca sah //
6.vetanasyanapakarma
N6.1a/ bhritanam vetanasyokto
danadanavidhikramah /
N6.1c/ vetanasyanapakarma tad
vivadapadam smritam //
N6.2a/ bhritaya vetanam dadyat
karmasvami yathakramam /
N6.2c/ adau madhye 'avasane va
karmano yad vinishcitam //
N6.3a/ bhritavanishcitayam tu
dashabhagam samapnuyuh /
N6.3c/ labhagobijasasyanam
vaniggopakrishibalah //
N6.4a/ karmopakaranam caisham kriyam
prati yad ahritam /
N6.4c/ aptabhavena kurvita na jihmena
samacaret //
N6.5a/ karmakurvan pratishrutya karyo
dattva bhritim balat /
N6.5c/ bhritim grihitvakurvano
dvigunam bhritim avahet //
N6.6a/ kale 'apurne tyajet karma
bhritinasho 'asya carhati /
N6.6c/ svamidoshad apakraman yavat
kritam avapnuyat //
N6.7a/ bhritishadbhagam abhashya
pathi yugyakritam tyajan /
N6.7c/ adadat karayitva tu karmaivam
sodayam bhritim //
N6.8a/ anayan bhatayitva tu bhandavan
yanavahane /
N6.8c/ dapyo bhriticaturbhagam samam
ardhapathe tyajan //
N6.9a/ anayan vahako 'apy evam
bhritihanim avapnuyat /
N6.9c/ dvigunam tu bhritim dapyah
prasthane vighnam acaran //
N6.10a/ bhandam vyasanam agacched
yadi vahakadoshatah /
N6.10c/ dapyo yat tatra nashtam syad
daivarajakritad rite //
N6.11a/ gavam shatad vatsatari dhenuh
syad dvishatad bhritih /
N6.11c/ prati samvatsaram gope
sadohash cashtame 'ahani //
N6.12a/ upanayet ga gopaya pratyaham
rajanikshaye /
N6.12c/ cirinah pitash ca ta gopah
sayahne pratyupanayet //
N6.13a/ syac ced govyasanam gopo
vyayacchet tatra shaktitah /
N6.13c/ ashaktas turnam agamya
svamine tan nivedayet //
N6.14a/ avyayac channavikroshan
svamine canivedayan /
N6.14c/ vodhum arhati gopas tam
vinayam capi rajani //
N6.15a/ nashtavinashtam krimibhih
shvahatam vishame mritam /
N6.15c/ hinam purushakarena gopayaiva
nipatayet //
N6.16a/ ajavike tatharuddhe vrikaih
pale tv anayati /
N6.16c/ yat prasahya vriko hanyat
pale tatkilbisham bhavet //
N6.17a/ tasam caivaniruddhanam
carantinam mitho vane /
N6.17c/ yam utpatya vriko hanyan na
palas tatra kilbishi //
N6.18a/ vighushya tu hritam caurair
na palo datum arhati /
N6.18c/ yadi deshe ca kale ca
svaminah svasya shamsati //
N6.19a/ etena sarvapalanam vivadah
samudahritah /
N6.19c/ mriteshu ca vishuddhih syat
palasyankadidarshanat //
N6.20a/ shulkam grihitva panyastri
necchanti dvis tad avahet /
N6.20c/ aprayacchams tada shulkam
anubhuya puman striyam //
N6.21a/ ayonau kramate yas tu
bahubhir vapi vasayet /
N6.21c/ shulkam ashtagunam dapyo
vinayas tavad eva ca //
N6.22a/ parajire griham kritva stomam
dattva vaset tu yah /
N6.22c/ sa tad grihitva nirgacchet
trinakashtheshtakadikam //
N6.23a/ stomavahini bhandani
purnakalany upanayet /
N6.23c/ grahitur abhaved bhagnam
nashtam canyatra samplavat //
7.asvamivikrayah
N7.1a/ nikshiptam va paradravyam
nashtam labdhvapahritya va /
N7.1c/ vikriyate 'asamaksham yad
vijneyo 'asvamivikrayah //
N7.2a/ dravyam asvamivikritam prapya
svami samapnuyat /
N7.2c/ prakasham krayatah shuddhih
kretuh steyam rahah krayat //
N7.3a/ asvamyanumatad dasad asatash
ca janad rahah /
N7.3c/ hinamulyam avelayam krinams
taddoshabhag bhavet //
N7.4a/ na guhetagamam kreta shuddhis
tasya tadagamat /
N7.4c/ viparyaye tulyadoshah
steyadandam ca so 'arhati //
N7.5a/ vikreta svamine 'artham ca
kretur mulyam ca tatkritam /
N7.5c/ dadyad dandam tatha rajne
vidhir asvamivikraye //
N7.6a/ parena nihitam labdhva rajany
upaharen nidhim /
N7.6c/ rajagami nidhih sarvah
sarvesham brahmanad rite //
N7.7a/ brahmano 'api nidhim labdhva
kshipram rajne nivedayet /
N7.7c/ tena dattam ca bhunjita stenah
syad anivedayan //
N7.8a/ svam apy artham tatha nashtam
labdhva rajne nivedayet /
N7.8c/ grihniyat tatra tam shuddham
ashuddham syat tato 'anyatha //
8.kritanushayah
N8.1a/ vikriya panyam mulyena kretur
yan na pradiyate /
N8.1c/ vikriyasampradanam tad
vivadapadam ucyate //
N8.2a/ loke 'asmin dvividham dravyam
jangamam sthavaram tatha /
N8.2c/ krayavikrayadharmeshu sarvam
tat panyam ucyate //
N8.3a/ shadvidhas tasya tu budhair
danadanavidhih smritah /
N8.3c/ ganimam tulimam meyam kriyaya
rupatah shriya //
N8.4a/ vikriya panyam mulyena kretur
yo na prayacchati /
N8.4c/ sthavarasya kshayam dapyo
jangamasya kriyaphalam //
N8.5a/ arghash ced apahiyeta sodayam
panyam avahet /
N8.5c/ sthayinam esha niyamo diglabho
digvicarinam //
N8.6a/ upahanyeta va panyam
dahyetapahriyeta va /
N8.6c/ vikretur eva so 'anartho vikriyasamprayacchatah
//
N8.7a/ nirdosham darshayitva tu
sadosham yah prayacchati /
N8.7c/ mulyam taddvigunam dapyo
vinayam tavad eva ca //
N8.8a/ tathanyahaste vikriya yo
'anyasmai samprayacchati /
N8.8c/ so 'api taddvigunam dapyo
vineyas tavad eva ca //
N8.9a/ diyamanam na grihnati kritam
panyam ca yah krayi /
N8.9c/ vikrinanas tad anyatra vikreta
naparadhnuyat //
N8.10a/ dattamulyasya panyasya vidhir
esha prakirtitah /
N8.10c/ adatte 'anyatra samayan na
vikretur atikramah //
N8.11a/ labharthe vanijam
sarvapanyeshu krayavikrayah /
N8.11c/ sa ca labho 'argham asadya
mahan bhavati va na va //
N8.12a/ tasmad deshe ca kale ca vanig
argham parakramet /
N8.12c/ na jihmena pravarteta shreyan
evam vanikpathah //
9.vikriyasampradanam
N9.1a/ kritva mulyena yah panyam
kreta na bahu manyate /
N9.1c/ kritvanushaya ity etad
vivadapadam ucyate //
N9.2a/ kritva mulyena yat panyam
dushkritam manyate krayi /
N9.2c/ vikretuh pratideyam tat
tasminn evahny avikshatam //
N9.3a/ dvitiye 'ahni dadat kreta
mulyat trimshamsham avahet /
N9.3c/ dvigunam tat tritiye 'ahni
paratah kretur eva tat //
N9.4a/ kreta panyam pariksheta prak
svayam gunadoshatah /
N9.4c/ parikshyabhimatam kritam
vikretur na bhavet punah //
N9.5a/ tryahad dohyam pariksheta
pancahad vahyam eva tu /
N9.5c/ muktavajrapravalanam saptaham
syat parikshanam //
N9.6a/ dvipadam ardhamasam syat
pumsam taddvigunam striyah /
N9.6c/ dashaham sarvabijanam ekaham
lohavasasam //
N9.7a/ paribhuktam ca yad vasah
klishtarupam malimasam /
N9.7c/ sadosham api vikritam vikretur
na bhavet punah //
N9.8a/ mulyashtabhago hiyeta sakrid
dhautasya vasasah /
N9.8c/ dvih padas tris tribhagas tu
catuhkritvo 'ardham eva ca //
N9.9a/ ardhakshayat tu paratah padamshapacayah
kramat /
N9.9c/ yavat kshinadasham jirnam
jirnasyaniyamah kshaye //
N9.10a/ lohanam api sarvesham hetur
agnikriyavidhau /
N9.10c/ kshayah samskriyamananam
tesham drishto 'agnisamgamat //
N9.11a/ suvarnasya kshayo nasti
rajate dvipalam shatam /
N9.11c/ shatam ashtapalam jneyam
kshayas syat trapusisayoh //
N9.12a/ tamre pancapalam vidyad
vikara ye ca tanmayah /
N9.12c/ taddhatunam anekatvad ayaso
'aniyamah kshaye //
N9.13a/ tantavasya ca samskare
kshayavriddhi udahrite /
N9.13c/ sutrakarpasikornanam vriddhir
dashapalam shatam //
N9.14a/ sthulasutravatam tesham
madhyanam pancakam shatam /
N9.14c/ tripalam tu susukshmanam
antahkshaya udahritah //
N9.15a/ trimshamsho romaviddhasya
kshayah karmakritasya tu /
N9.15c/ kausheyavalkalanam tu naiva
vriddhir na ca kshayah //
N9.16a/ kritva nanushayam kuryad
vanik panyavicakshanah /
N9.16c/ vriddhikshayau tu janiyat
panyanam agamam tatha //
10.samayasyanapakarma
N10.1a/ pashandanaigamadinam sthitih
samaya ucyate /
N10.1c/ samayasyanapakarma tad
vivadapadam smritam //
N10.2a/
pashandanaigamashrenipugavrataganadishu /
N10.2c/ samrakshet samayam raja durge
janapade tatha //
N10.3a/ yo dharmah karma yac caisham
upasthanavidhish ca yah /
N10.3c/ yac caisham vrittyupadanam
anumanyeta tat tatha //
N10.4a/ pratikulam ca yad rajnah
prakrityavamatam ca yat /
N10.4c/ badhakam ca yad arthanam tat
tebhyo vinivartayet //
N10.5a/ mithah samghatakaranam ahitam
shastradharanam /
N10.5c/ parasparopaghatam ca tesham
raja na marshayet //
N10.6a/ prithag ganamsh ca ye
bhindyus te vineya visheshatah /
N10.6c/ avaheyur bhayam ghoram
vyadhivat te hy upekshitah //
N10.7a/ doshavat karanam yat syad
anamnayaprakalpitam /
N10.7c/ pravrittam api tad raja
shreyaskamo nivartayet //
11.kshetrajavivadah
N11.1a/
setukedaramaryadavikrishtakrishtanishcayah /
N11.1c/ kshetradhikara yatra syur
vivadah kshetrajas tu sah //
N11.2a/ kshetrasimavirodheshu
samantebhyo vinishcayah /
N11.2c/ nagaragramaganino ye ca
vriddhatama narah //
N11.3a/ gramasimasu ca bahir ye syus
tatkrishijivinah /
N11.3c/ gopashakunikavyadha ye canye
vanagocarah //
N11.4a/ samunnayeyus te simam
lakshanair upalakshitam /
N11.4c/ tushangarakapalaish ca
kumbhair ayatanair drumaih //
N11.5a/ abhijnataish ca
valmikasthalanimnonnatadibhih /
N11.5c/ kedararamamargaish ca
puranaih setubhis tatha //
N11.6a/
nimnagapahritotshrishtanashtacihnasu bhumishu /
N11.6c/ tatpradeshanumanac ca
pramanair bhogadarshanaih //
N11.7a/ atha ced anritam bruyuh
samantas tadvinishcaye /
N11.7c/ sarve prithak prithag dandya
rajna madhyamasahasam //
N11.8a/ ganavriddhadayas tv anye
dandam dapyah prithak prithak /
N11.8c/ vineyah prathamena syuh
sahasenanrite sthitah //
N11.9a/ naikah samunnayet simam narah
pratyayavan api /
N11.9c/ gurutvad asya dharmasya
kriyaisha bahushu sthita //
N11.10a/ ekash ced unnayet simam
sopavasah samahitah /
N11.10c/ raktamalyambaradharah
kshitim aropya murdhani //
N11.11a/ yada ca na syur jnatarah
simaya na ca lakshanam /
N11.11c/ tada raja dvayoh simam
uddhared ishtatah svayam //
N11.12a/ etenaiva
grihodyananipanayatanadishu /
N11.12c/ vivadavidhir akhyatas tatha
gramantareshu ca //
N11.13a/
avaskarasthalashvabhrabhramasyandanikadibhih /
N11.13c/
catushpathasurasthanarathyamargan na rodhayet //
N11.14a/ parakshetrasya madhye tu
setur na pratishidhyate /
N11.14c/ mahaguno 'alpabadhash ca
vriddhir ishta kshaye sati //
N11.15a/ setus tu dvididho jneyah
kheyo bandhyas tathaiva ca /
N11.15c/ toyapravartanan kheyo
bandhyah syat tannivartanat //
N11.16a/ nantarenodakam sasyam
nashyed abhyudakena tu /
N11.16c/ ya evanudake doshah sa
evabhyudake smritah //
N11.17a/ purvapravrittam utsannam
aprishtva svaminam tu yah /
N11.17c/ setum pravartayet kashcin na
sa tatphalabhag bhavet //
N11.18a/ mrite tu svamini punas
tadvamshye vapi manave /
N11.18c/ rajanam amantrya tatah
prakuryat setukarma tat //
N11.19a/ ato 'anyatha kleshabhak syan
mrigavyadhanudarshanat /
N11.19c/ ishavas tasya nashyanti yo
viddham anuvidhyati //
N11.20a/ ashaktapretanashteshu
kshetrikeshv anivaritah /
N11.20c/ kshetram ced vikrishet
kashcid ashnuvita sa tatphalam //
N11.21a/ vikrishyamane kshetre cet
kshetrikah punar avrajet /
N11.21c/ khilopacaram tat sarvam
dattva svakshetram apnuyat //
N11.22a/ tadashtabhagapacayad yavat
sapta gatah samah /
N11.22c/ samprapte tv ashtame varshe
bhuktam kshetram labheta sah //
N11.23a/ samvatsarenardhakhilam
khilam tad vatsarais tribhih /
N11.23c/ pancavarshavasannam tu syat
kshetram atavisamam //
N11.24a/ kshetram tripurusham yat
syad griham va syat kramagatam /
N11.24c/ rajaprasadad anyatra na
tadbhogah param nayet //
N11.25a/ utkramya tu vritim yatra
sasyaghato gavadibhih /
N11.25c/ palah shasyo bhavet tatra na
cec chaktya nivarayet //
N11.26a/ samulasasyanashe tu tatsvami
samam apnuyat /
N11.26c/ vadhena palo mucyeta dandam
svamini patayet //
N11.27a/ gauh prasuta dashahat ca
mahokshajavikunjarah /
N11.27c/ nivaryas tu prayatnena
tesham svami na dandabhak //
N11.28a/ masham gam dapayed dandam
dvau mashau mahishim tatha /
N11.28c/ ajavike savatse tu dandah
syad ardhamashakah //
N11.29a/ adandya hastino 'ashvash ca
prajapala hi te smritah /
N11.29c/ adandya garbhini gaush ca
sutika cabhisarini //
N11.30a/ proktas tu dvir nishannanam
vasantyam tu caturgunam /
N11.30c/ pratyakshacarakanam tu
cauradandah smritas tatha //
N11.31a/ ya nashtah paladoshena gavah
kshetram samashritah /
N11.31c/ na tatra gomino dandah palas
tam dandam arhati //
N11.32a/ rajagrahagrihito va
vajrashanihato 'api va /
N11.32c/ atha sarpena dashto va giry
agrat patito 'api va //
N11.33a/ simhavyaghrahato vapi
vyadhibhih caiva patitah /
N11.33c/ na tatra doshah palasya na
ca dosho 'asti gominam //
N11.34a/ gobhis tu bhakshitam dhanyam
yo narah pratimargati /
N11.34c/ samantasya shado deyo
dhanyam yat tatra vapitam /
N11.34e/ gavatram gomine deyam
dhanyam tatkarshikasya tu //
N11.35a/ gramopante ca yat kshetram
vivitante mahapathe /
N11.35c/ anavrite cet tannashe na
palasya vyatikramah //
N11.36a/ pathi kshetre vritih karya
yam ushtro navalokayet /
N11.36c/ na langhayet pashur nashvo
na bhidyad yam ca sukarah //
N11.37a/ griham kshetram ca vijneyam
vasahetuh kutumbinam /
N11.37c/ tasmat tan nakshiped raja
tad dhi mulam kutumbinam //
N11.38a/ vriddhe janapade rajno
dharmah koshash ca vardhate /
N11.38c/ hiyate hiyamane ca
vriddhihetum atah shrayet //
12.stripumsayogah
N12.1a/ vivahadividhih strinam yatra
pumsam ca kirtyate /
N12.1c/ stripumsayoganamaitad
vivadapadam ucyate //
N12.2a/ stripumsayos tu sambandhad
varanam prag vidhiyate /
N12.2c/ varanad grahanam paneh
samskaro 'atha dvilakshanah //
N12.3a/ tayor aniyatam proktam
varanam doshadarshanat /
N12.3c/ panigrahanamantrabhyam
niyatam daralakshanam //
N12.4a/ brahmanakshatriyavisham
shudranam ca parigrahe /
N12.4c/ svajatya shreyasi bharya
svajatyash ca patih striyah //
N12.5a/ brahmanasyanulomyena striyo
'anyas tisra eva tu /
N12.5c/ shudrayah pratilomyena
tathanye patayas trayah //
N12.6a/ dve bharye kshatriyasyanye
vaishyasyaika prakirtita /
N12.6c/ vaishyaya dvau pati jneyav
eko 'anyah kshatriyapatih //
N12.7a/ a saptamat pancamad va
bandhubhyah pitrimatritah /
N12.7c/ avivahyah sagotrah syuh
samanapravaras tatha //
N12.8a/ parikshyah purushah pumstve
nijair evangalakshanaih /
N12.8c/ pumamsh ced avikalpena sa
kanyam labdhum arhati //
N12.9a/ subaddhajatrujanvasthih
subaddhamsashirodharah /
N12.9c/ sthulaghatas tanurutvag
avilagnagatisvarah //
N12.10a/ vit casya plavate napsu
hladi mutram ca phenilam /
N12.10c/ puman syaml lakshanair etair
viparitais tu pandakah //
N12.11a/ caturdashavidhah shastre sa
tu drishto manishibhih /
N12.11c/ cikitsyash cacikitsyash ca
tesham ukto vidhih kramat //
N12.12a/ nisargapando vadhrish ca
pakshapandas tathaiva ca /
N12.12c/ abhishapad guro rogad
devakrodhat tathaiva ca //
N12.13a/ irshyapandash ca sevyash ca
vatareta mukhebhagah /
N12.13c/ akshipto moghabijash ca
shalino 'anyapatis tatha //
N12.14a/ tatradyav apratikarau
pakshakhyo masam acaret /
N12.14c/ anukramat trayasyasya kalah
samvatsarah smritah //
N12.15a/ irshyapandadayo ye 'anye
catvarah samudahritah /
N12.15c/ samtyaktavyah patitavat
kshatayonya api striyah //
N12.16a/ akshiptamoghabijabhyam
patyav apratikarmani /
N12.16c/ patir anyah smrito narya
vatsaram sampratikshya tu //
N12.17a/ shalinasyapi
dhrishtastrisamyogad bhajyate dhvajah /
N12.17c/ tam hinavegam
anyastribaladyabhir upakramet //
N12.18a/ anyasyam yo manushyah syad
amanushyah svayoshiti /
N12.18c/ labheta sanyam bhartaram
etat karyam prajapateh //
N12.19a/ apatyartham striyah
shrishtah stri kshetram bijinah prajah /
N12.19c/ kshetram bijavate deyam
nabiji kshetram arhati //
N12.20a/ pita dadyat svayam kanyam
bhrata vanumate pituh /
N12.20c/ matamaho matulash ca sakulya
bandhavas tatha //
N12.21a/ matabhave tu sarvesham
prakritau yadi vartate /
N12.21c/ tasyam aprakritisthayam
dadyuh kanyam svajatayah //
N12.22a/ yada tu naiva kashcit syat
kanya rajanam avrajet /
N12.22c/ anujnaya tasya varam
pratitya varayet svayam //
N12.23a/ savarnam anurupam ca
kularupavayahshrutaih /
N12.23c/ saha dharmam caret tena
putramsh cotpadayet tatah //
N12.24a/ pratigrihya ca yah kanyam
naro deshantaram vrajet /
N12.24c/ trin ritun samatikramya
kanyanyam varayed varam //
N12.25a/ kanya nartum upeksheta
bandhavebhyo nivedayet /
N12.25c/ te cen na dadyus tam bhartre
te syur bhrunahabhih samah //
N12.26a/ yavantash ca rtavas tasyah
samatita patim vina /
N12.26c/ tavatyo bhrunahatyah syus
tasya yo na dadati tam //
N12.27a/ ato 'apravritte rajasi
kanyam dadyat pita sakrit /
N12.27c/ mahad enah sprished enam
anyathaisha vidhih satam //
N12.28a/ sakrid amsho nipatati sakrit
kanya pradiyate /
N12.28c/ sakrid aha dadaniti triny
etani sakrit sakrit //
N12.29a/ brahmadishu vivaheshu
pancasv eshu vidhih smritah /
N12.29c/ gunapeksham bhaved danam
asuradishu ca trishu //
N12.30a/ kanyayam praptashulkayam
jyayamsh ced vara avrajet /
N12.30c/ dharmarthakamasamyuktam
vacyam tatranritam bhavet //
N12.31a/ nadushtam dushayet kanyam
nadushtam dushayed varam /
N12.31c/ doshe tu sati nagah syad
anyonyam tyajatos tayoh //
N12.32a/ dattva nyayena yah kanyam
varaya na dadati tam /
N12.32c/ adushtash ced varo rajna sa
dandyas tatra coravat //
N12.33a/ yas tu doshavatim kanyam
anakhyaya prayacchati /
N12.33c/ tasya kuryan nripo dandam
purvasahasacoditam //
N12.34a/ akanyeti tu yah kanyam
bruyad dveshena manavah /
N12.34c/ sa shatam prapnuyad dandam
tasya dosham adarshayan //
N12.35a/ pratigrihya tu yah kanyam
adushtam utshrijed varah /
N12.35c/ vineyah so 'apy akamo 'api
kanyam tam eva codvahet //
N12.36a/ dirghakutsitarogarta
vyanga samshrishtamaithuna /
N12.36c/ dhrishtanyagatabhava ca
kanyadoshah prakirtitah //
N12.37a/ unmattah patitah klibo
durbhagas tyaktabandhavah /
N12.37c/ kanyadoshau ca yau purvau
esha doshagano vare //
N12.38a/ ashtau vivaha varnanam
samskarartham prakirtitah /
N12.38c/ brahmas tu prathamas tesham
prajapatyas tathaiva ca //
N12.39a/ arshash caivatha daivash ca
gandharvash casuras tatha /
N12.39c/ rakshaso 'anantaras tasmat
paishacas tv ashtamah smritah //
N12.40a/ satkrityahuya kanyam tu
brahme dadyad tv alamkritam /
N12.40c/ saha dharmam carety uktva
prajapatyo vidhiyate //
N12.41a/ vastragomithune dattva
vivahas tv arsha ucyate /
N12.41c/ antarvedyam tu daivah syad
ritvije karma kurvate //
N12.42a/ icchantim icchate prahur
gandharvo nama pancamam /
N12.42c/ vivahas tv asuro jneyah
shulkasamvyavaharatah //
N12.43a/ prasahya haranad ukto vivaho
rakshasas tatha /
N12.43c/ suptamattopagamanat
paishacas tv ashtamo 'adhamah //
N12.44a/ esham tu dharmyas catvaro
brahmadyah samudahritah /
N12.44c/ sadharanah syad gandharvas
trayo 'adharmyas tv atah pare //
N12.45a/ parapurvah striyas tv anyah
sapta prokta yathakramam /
N12.45c/ punarbhus trividha tasam
svairini tu caturvidha //
N12.46a/ kanyaivakshatayonir ya
panigrahanadushita /
N12.46c/ punarbhuh prathama sokta
punah samskaram arhati //
N12.47a/ kaumaram patim utshrijya
yanyam purusham ashrita /
N12.47c/ punah patyur griham yayat sa
dvitiya prakirtita //
N12.48a/ asatsu devareshu stri
bandhavair ya pradiyate /
N12.48c/ savarnayasapindaya sa
tritiya prakirtita //
N12.49a/ stri prasutaprasuta va
patyav eva tu jivati /
N12.49c/ kamat samashrayed anyam
prathama svairini tu sa //
N12.50a/ mrite bhartari ya praptan
devaran apy apasya tu /
N12.50c/ upagacchet param kamat sa
dvitiya prakirtita //
N12.51a/ prapta deshad dhanakrita
kshutpipasatura ca ya /
N12.51c/ tavaham ity upagata sa
tritiya prakirtita //
N12.52a/ deshadharman apekshya stri
gurubhir ya pradiyate /
N12.52c/ utpannasahasanyasmai santya
vai svairini smrita //
N12.53a/ punarbhuvam esha vidhih
svairininam ca kirtitah /
N12.53c/ purva purvajaghanyasam
shreyasi tuttarottara //
N12.54a/ apatyam utpadayitus tasam ya
shulkato hrita /
N12.54c/ ashulkopanatayam tu
kshetrikasyaiva tat phalam //
N12.55a/ kshetrikasya yad ajnatam
kshetre bijam pradiyate /
N12.55c/ na tatra bijino bhagah
kshetrikasyaiva tad bhavet //
N12.56a/ oghavatahritam bijam kshetre
yasya prarohati /
N12.56c/ phalabhug yasya tat kshetram
na biji phalabhag bhavet //
N12.57a/ mahoksho janayed vatsan
yasya goshu vraje caran /
N12.57c/ tasya te yasya ta gavo
mogham syanditam arshabham //
N12.58a/ kshetrikanumatam bijam yasya
kshetre pramucyate /
N12.58c/ tadapatyam dvayor eva
bijikshetrikayor matam //
N12.59a/ narte kshetram bhavet sasyam
na ca bijam vinasti tat /
N12.59c/ ato 'apatyam dvayor ishtam
pitur matush ca dharmatah //
N12.60a/ nathavatya paragrihe
samyuktasya striya saha /
N12.60c/ drishtam samgrahanam
tajjnair nagatayah svayam grihe //
N12.61a/ pradushtatyaktadarasya
klibasya kshamakasya ca /
N12.61c/ svecchayopeyusho daran na
doshah sahaso bhavet //
N12.62a/ parastriya sahakale 'adeshe
va bhavato mithah /
N12.62c/ sthanasambhashanamodas
trayah samgrahanakramah //
N12.63a/ nadinam samgame tirtheshv
arameshu vaneshu ca /
N12.63c/ stri pumamsh ca sameyatam
grahyam samgrahanam bhavet //
N12.64a/ dutiprasthapanaish caiva
lekhasampreshanair api /
N12.64c/ anyair api vyabhicaraih
sarvam samgrahanam smritam //
N12.65a/ striyam sprished adeshe yah
sprishto va marshayet tatha /
N12.65c/ parasparasyanumate tac ca
samgrahanam bhavet //
N12.66a/ bhakshair va yadi va
bhojyair vastrair malyais tathaiva ca /
N12.66c/ sampreshyamanair gandhaish
ca sarvam samgrahanam smritam //
N12.67a/ darpad va yadi va mohac
chlaghaya va svayam vadet /
N12.67c/ mameyam bhuktapurveti sarvam
samgrahanam smritam //
N12.68a/ panau yash ca nigrihniyad
venyam vastrantare 'api va /
N12.68c/ tishtha tishtheti va bruyat
sarvam samgrahanam smritam //
N12.69a/ svajatyatikrame pumsam uktam
uttamasahasam /
N12.69c/ viparyaye madhyamas tu
pratilome pramapanam //
N12.70a/ kanyayam asakamayam
dvyangulasyavakartanam /
N12.70c/ uttamayam vadhas tv eva
sarvasvaharanam tatha //
N12.71a/ sakamayam tu kanyayam
savarne nasty atikramah /
N12.71c/ kimtv alamkritya satkritya
sa evainam samudvahet //
N12.72a/ mata matrishvasa shvashrur
matulani pitrishvasa /
N12.72c/ pitrivyasakhishishyastri
bhagini tatsakhi snusha //
N12.73a/ duhitacaryabharya ca sagotra
sharanagata /
N12.73c/ rajni pravrajita dhatri
sadhvi varnottama ca ya //
N12.74a/ asam anyatamam gatva
gurutalpaga ucyate /
N12.74c/ shishnasyotkartanam dando
nanyas tatra vidhiyate //
N12.75a/ pashuyonyam atikraman
vineyah sa damam shatam /
N12.75c/ madhyamam sahasam goshu tad
evantyavasayishu //
N12.76a/ agamyagaminah shasti dando
rajna pracoditah /
N12.76c/ prayashcittavidhav atra
prayashcittam vishodhanam //
N12.77a/ svairiny abrahmani veshya
dasi nishkasini ca ya /
N12.77c/ gamyah syur anulomyena
striyo na pratilomatah //
N12.78a/ asv eva tu bhujishyasu
doshah syat paradaravat /
N12.78c/ gamya api hi nopeyas tash
ced anyaparigrahah //
N12.79a/ anutpannaprajayas tu patih
preyad yadi striyah /
N12.79c/ niyukta gurubhir gacched
devaram putrakamyaya //
N12.80a/ sa ca tam pratipadyeta
tathaiva putrajanmatah /
N12.80c/ putre jate nivarteta
viplavah syad ato 'anyatha //
N12.81a/ ghritenabhyajya gatrani
tailenavikritena va /
N12.81c/ mukhan mukham pariharan
gatrair gatrany asamsprishan //
N12.82a/ striyam putravatim vandhyam
nirajaskam anicchantim /
N12.82c/ na gacched garbhinim nindyam
aniyuktam ca bandhubhih //
N12.83a/ aniyukta tu ya nari devaraj
janayet sutam /
N12.83c/ jarajatam arikthiyam tam
ahur dharmavadinah //
N12.84a/ tathaniyukto bharyayam
yaviyan jyayaso vrajet /
N12.84c/ yaviyaso va yo jyayan ubhau
tau gurutalpagau //
N12.85a/ kule tadavasheshe tu
samtanartham na kamatah /
N12.85c/ niyukto gurubhir gacched
bhratribharyam yaviyasah //
N12.86a/ avidyamane tu gurau rajno
vacyah kulakshayah /
N12.86c/ tatas tadvacanad gacched
anushishya striya saha //
N12.87a/ purvoktenaiva vidhina snatam
pumsavane shucih /
N12.87c/ sakrid a garbhadhanad va
krite garbhe snushaiva sa //
N12.88a/ ato 'anyatha vartamanah
puman stri vapi kamatah /
N12.88c/ vineyau subhrisham rajna
kilbishi syad anigrahat //
N12.89a/ irshyasuyasamutthe tu
samrambhe ragahetuke /
N12.89c/ dampati vivadeyatam na
jnatishu na rajani //
N12.90a/ anyonyam tyajator nagah syad
anyonyaviruddhayoh /
N12.90c/ stripumsayor nigudhaya
vyabhicarad rite striyah //
N12.91a/ vyabhicare striya maundyam
adhahshayanam eva ca /
N12.91c/ kadannam va kuvasash ca
karma cavaskaronjhanam //
N12.92a/ stridhanabhrashtasarvasvam
garbhavisramsinim tatha /
N12.92c/ bhartush ca vadham icchantim
striyam nirvasayed grihat //
N12.93a/ anarthashilam satatam
tathaivapriyavadinim /
N12.93c/ purvashinim ca ya bhartuh
striyam nirvasayed budhah //
N12.94a/ vandhyam strijananim nindyam
pratikulam ca sarvada /
N12.94c/ kamato nabhinandeta kurvann
evam sa doshabhak //
N12.95a/ anukulam avagdushtam daksham
sadhvim prajavatim /
N12.95c/ tyajan bharyam avasthapyo
rajna dandena bhuyasa //
N12.96a/ ajnatadoshenodha ya nirgata
nanyam ashrita /
N12.96c/ bandhubhih sa niyoktavya
nirbandhuh svayam ashrayet //
N12.97a/ nashte mrite pravrajite
klibe ca patite patau /
N12.97c/ pancasv apatsu narinam patir
anyo vidhiyate //
N12.98a/ ashtau varshany udiksheta
brahmani proshitam patim /
N12.98c/ aprasuta tu catvari parato
'anyam samashrayet //
N12.99a/ kshatriya shat samas tishthed
aprasuta samatrayam /
N12.99c/ vaishya prasuta catvari dve
same tv itara vaset //
N12.100a/ na shudrayah smritah kalo
na ca dharmavyatikramah /
N12.100c/ visheshato 'aprasutayah
samvatsarapara sthitih //
N12.101a/ apravrittau smritah dharma
esha proshitayoshitam /
N12.101c/ jivati shruyamane tu syad
esha dviguno vidhih //
N12.102a/ prajapravrittau bhutanam
shrishtir esha prajapateh /
N12.102c/ ato 'anyagamane strinam
evam dosho na vidyate //
N12.103a/ anulomyena varnanam yaj
janma sa vidhih smritah /
N12.103c/ pratilomyena yaj janma sa
jneyo varnasamkarah //
N12.104a/ anantarah smritah putrah
putra ekantaras tatha /
N12.104c/ dvyantarash canulomyena
tathaiva pratilomatah //
N12.105a/ ugrah parashavash caiva
nishadash canulomatah /
N12.105c/ uttamebhyas trayas tribhyah
shudraputrah prakirtitah //
N12.106a/ brahmanya api
candalasutavaidehaka api /
N12.106c/ aparebhyas trayas tribhya
vijneyah pratilomatah //
N12.107a/ ambashtho magadhash caiva
kshatta ca kshatriyasutah /
N12.107c/ anulomyena tatraiko dvau
jneyau pratilomatah //
N12.108a/ vaishyaputras tu
daushshantayavanayogava api /
N12.108c/ pratilomyena yatraiko dvau
jneyau canulomajau //
N12.109a/ sutadyah pratilomas tu ye
jatipratilomajah /
N12.109c/ te samkarah shvapakadyas
tesham trih saptako ganah //
N12.110a/ savarno brahmaniputrah
kshatriyayam anantarah /
N12.110c/ ambashthograu tatha putrav
evam kshatriyavaishyayoh //
N12.111a/ ekantaras tu daushshanto
vaishyayam brahmanat sutah /
N12.111c/ shudrayam kshatriyat tadvan
nishado nama jayate //
N12.112a/ shudra parashavam sute
brahmanad uttaram sutam /
N12.112c/ anulomyena varnanam putra
hy ete prakirtitah //
N12.113a/ sutash ca magadhash caiva
putrav ayogavas tatha /
N12.113c/ pratilomyena varnanam
tadvad ete 'apy anantarah //
N12.114a/ anantarah smritah suto
brahmanyam kshatriyat sutah /
N12.114c/ magadhayogavau tadvad dvi
putrau vaishyashudrayoh //
N12.115a/ brahmany ekantaram vaishyat
sute vaidehakam sutam /
N12.115c/ kshattaram kshatriya
shudrat putram ekantaram tatha //
N12.116a/ dvyantarah pratilomyena
papishthah sati samkare /
N12.116c/ candalo jayate shudrad
brahmani yatra muhyati //
N12.117a/ rajna parikshyam na yatha
jayate varnasamkarah /
N12.117c/ tasmad rajna visheshena
trayi rakshya tu samkarat //
13.dayabhagah
N13.1a/ vibhago 'arthasya pitryasya
putrair yatra prakalpyate /
N13.1c/ dayabhaga iti proktam tad
vivadapadam budhaih //
N13.2a/ pitary urdhvam mrite putra
vibhajeyur dhanam pituh /
N13.2c/ matur duhitaro 'abhave
duhitam tadanvayah //
N13.3a/ matur nivritte rajasi
prattasu bhaginishu ca /
N13.3c/ nirashte vapy amarane pitary
uparatasprihe //
N13.4a/ pitaiva va svayam putran
vibhajed vayasi sthitah /
N13.4c/ jyeshtham shreshthavibhagena
yatha vasya matir bhavet //
N13.5a/ bibhriyad vecchatah sarvan
jyeshtho bhrata yatha pita /
N13.5c/ bhrata shaktah kanishtho va
shaktyapekshah kule kriya //
N13.6a/ shauryabharyadhane hitva yac
ca vidyadhanam bhavet /
N13.6c/ triny etany avibhajyani
prasado yash ca paitrikah //
N13.7a/ matra ca svadhanam dattam
yasmai syat pritipurvakam /
N13.7c/ tasyapy esha vidhir drishto
matapishte yatha pita //
N13.8a/ adhyagnyadhyavahanikam
bhartridayas tathaiva ca /
N13.8c/ bhratrimatripitribhyash ca
shadvidham stridhanam smritam //
N13.9a/ stridhanam tadapatyanam
bhartrigamy aprajasu ca /
N13.9c/ brahmadishu catuhshv ahuh
pitrigamitareshu tu //
N13.10a/ kutumbam bibhriyad bhratur
yo vidyam adhigacchatah /
N13.10c/ bhagam vidyadhanat tasmat sa
labhetashruto 'api san //
N13.11a/ vaidyo 'avaidyaya nakamo
dadyad amsham svato dhanat /
N13.11c/ pitridravyam tad ashritya na
cet tena tad ahritam //
N13.12a/ dvav amshau pratipadyeta
vibhajann atmanah pita /
N13.12c/ samamshabhagini mata
putranam syan mrite patau //
N13.13a/ jyeshthayamsho 'adhiko deyah
jyeshthaya tu varah smritah /
N13.13c/ samamshabhajah sheshah syur
apratta bhagini tatha //
N13.14a/ kshetrajeshv api putreshu
tadvaj jateshu dharmatah /
N13.14c/ varnavareshv amshahanir
udhajateshv anukramat //
N13.15a/ pitraiva tu vibhakta ye
hinadhikasamair dhanaih /
N13.15c/ tesham sa eva dharmah syat
sarvasya hi pita prabhuh //
N13.16a/ kaninash ca sahodhash ca
gudhayam yash ca jayate /
N13.16c/ tesham vodhapita jneyas te
ca bhagaharah smritah //
N13.17a/ ajnatapitriko yash ca kanino
'anudhamatrikah /
N13.17c/ matamahaya dadyat sa pindam
riktham hareta ca //
N13.18a/ jata ye tv aniyuktayam ekena
bahubhis tatha /
N13.18c/ arikthabhajas te sarve
bijinam eva te sutah //
N13.19a/ dadyus te bijine pindam mata
cec chulkato hrita /
N13.19c/ ashulkopagatayam tu pindada
vodhur eva te //
N13.20a/ pitridvit patitah pando yash
ca syad aupapatikah /
N13.20c/ aurasa api naite 'amsham
labheran kshetrajah kutah //
N13.21a/ dirghativramayagrasta
jadonmattandhapangavah /
N13.21c/ bhartavyah syuh kule caite
tatputras tv amshabhaginah //
N13.22a/ dviramushyayana dadyur
dvabhyam pindodake prithak /
N13.22c/ rikthad ardhamsham adadyur
bijikshetrikayos tatha //
N13.23a/ samshrishtinam tu yo bhagas
tesham eva sa ishyate /
N13.23c/ ato 'anyathamshabhajo hi
nirbijishv itaran iyat //
N13.24a/ bhratam aprajah preyat
kashcic cet pravrajet tu va /
N13.24c/ vibhajeyur dhanam tasya
sheshas tu stridhanam vina //
N13.25a/ bharanam casya kurviran
strinam a jivitakshayat /
N13.25c/ rakshanti shayyam bhartush
ced acchindyur itarasu tu //
N13.26a/ syad yasya duhita tasyah
pitramsho bharane matah /
N13.26c/ a samskarad bhajed enam
parato bibhriyat patih //
N13.27a/ mrite bhartary aputrayah
patipakshah prabhuh striyah /
N13.27c/ viniyogatmarakshasu bharane
ca sa ishvarah //
N13.28a/ parikshine patikule
nirmanushye nirashraye /
N13.28c/ tatsapindeshu vasatsu
pitripakshah prabhuh striyah //
N13.29a/ pakshadvayavasane tu raja
bharta smritah striyah /
N13.29c/ sa tasya bharanam kuryan
nigrihniyat pathash cyutam //
N13.30a/ svatantryad vipranashyanti
kule jata api striyah /
N13.30c/ asvatantryam atas tasam
prajapatir akalpayat //
N13.31a/ pita rakshati kaumare bharta
rakshati yauvane /
N13.31c/ putra rakshanti vaidhavye na
stri svatantryam arhati //
N13.32a/ yac chishtam pitridayebhyo
dattva rnam paitrikam ca yat /
N13.32c/ bhratribhis tad vibhaktavyam
rini na syad yatha pita //
N13.33a/ yesham ca na kritah pitra
samskaravidhayah kramat /
N13.33c/ kartavya bhratribhis tesham
paitrikad eva te dhanat //
N13.34a/ avidyamane pitrye 'arthe
svamshad uddhritya va punah /
N13.34c/ avashyakaryah samskara
bhratam purvasamskritaih //
N13.35a/ kutumbartheshu codyuktas
tatkaryam kurute ca yah /
N13.35c/ sa bhratribhir brimhaniyo
grasachadanavahanaih //
N13.36a/ vibhagadharmasamdehe
dayadanam vinirnaye /
N13.36c/ jnatibhir bhagalekhyaish ca
prithakkaryapravartanat //
N13.37a/ bhratam avibhaktanam eko
dharmah pravartate /
N13.37c/ vibhage sati dharmo 'api
bhaved esham prithak prithak //
N13.38a/ danagrahanapashvannagrihakshetraparigrahah
/
N13.38c/ vibhaktanam prithag jneyah
pakadharmagamavyayah //
N13.39a/ sakshitvam pratibhavyam ca
danam grahanam eva ca /
N13.39c/ vibhakta bhratarah kuryur
navibhakta parasparam //
N13.40a/ yesham etah kriya loke
pravartante svarikthinam /
N13.40c/ vibhaktan avagaccheyur
lekhyam apy antarena tan //
N13.41a/ yady ekajata bahavah
prithagdharmah prithakkriyah /
N13.41c/ prithakkarmagunopeta na te
krityeshu sammatah //
N13.42a/ svan bhagan yadi dadyus te
vikrinirann athapi va /
N13.42c/ kuryur yatheshtam tat sarvam
ishante svadhanasya te //
N13.43a/ aurasah kshetrajash caiva
putrikaputra eva ca /
N13.43c/ kaninash ca sahodhash ca
gudhotpannas tathaiva ca //
N13.44a/ paunarbhavo 'apaviddhash ca
labdhah kritah kritas tatha /
N13.44c/ svayam copagatah putra
dvadashaita udahritah //
N13.45a/ tesham shad bandhudayadah
shad adayadabandhavah /
N13.45c/ purvah purvah smritah
shreyaj jaghanyo yo ya uttarah //
N13.46a/ kramad dhy ete prapadyeran
mrite pitari taddhanam /
N13.46c/ jyayaso jyayaso 'abhave
jaghanyas tad avapnuyat //
N13.47a/ putrabhave tu duhita
tulyasamtanadarshanat /
N13.47c/ putrash ca duhita coktau
pituh samtanakarakau //
N13.48a/ abhave tu duhitririnam
sakulya bandhavas tatah /
N13.48c/ tatah sajatyah sarvesham
abhave rajagami tat //
N13.49a/ anyatra brahmanat kimtu raja
dharmaparayanah /
N13.49c/ sa strinam jivanam dadyad
esha dayavidhih smritah //
14.sahasam
N14.1a/ sahasa kriyate karma
yatkimcid baladarpitaih /
N14.1c/ tat sahasam iti proktam saho
balam ihocyate //
N14.2a/ tat punas trividham jneyam
prathamam madhyamam tatha /
N14.2c/ uttamam ceti shastreshu
tasyoktam lakshanam prithak //
N14.3a/ phalamulodakadinam
kshetropakaranasya ca /
N14.3c/ bhangakshepopamardadyaih
prathamam sahasam smritam //
N14.4a/ vasahpashvannapananam
grihopakaranasya ca /
N14.4c/ etenaiva prakarena madhyamam
sahasam smritam //
N14.5a/ vyapado vishashastrad yaih
paradarapradharshanam /
N14.5c/ pranoparodhi yac canyad uktam
uttamasahasam //
N14.6a/ tasya dandah kriyapekshah
prathamasya shatavarah /
N14.6c/ madhyamasya tu shastrajnair
jneyah pancashatavarah //
N14.7a/ vadhah sarvasvaharanam puran
nirvasanankane /
N14.7c/ tadangaccheda ity ukto danda
uttamasahase //
N14.8a/ avisheshena sarvesham esha
dandavidhih smritah /
N14.8c/ vadhad rite brahmanasya na
vadham brahmano 'arhati //
N14.9a/ shiraso mundanam dandas tasya
nirvasanam purat /
N14.9c/ lalate cabhishastankah
prayanam gardabhena ca //
N14.10a/ syatam samvyavaharyau tau
dhritadandau tu purvayoh /
N14.10c/ dhritadando 'apy asambhojyo
jneya uttamasahase //
N14.11a/ tasyaiva bhedah steyam syad
visheshas tatra cocyate /
N14.11c/ atisahasam akramya steyam
ahush chalena tu //
N14.12a/ tad api trividham proktam
dravyapeksham manishibhih /
N14.12c/ kshudramadhyottamanam tu
dravyanam apakarshanat //
N14.13a/
mridbhandasanakhatvasthidarucarmatrinadi yat /
N14.13c/ shamidhanyamudgadini
kshudradravyam udahritam //
N14.14a/ vasah kausheyavarjam ca
govarjam pashavas tatha /
N14.14c/ hiranyavarjam loham ca
madhyam vrihiyava api //
N14.15a/ hiranyaratnakausheyastripumgogajavajinah
/
N14.15c/ devabrahmanarajnam ca
dravyam vijneyam uttamam //
N14.16a/ upayair vividhair esham
chalayitvapakarshanam /
N14.16c/ suptapramattamattebhyah
steyam ahur manishinah //
N14.17a/ sahodhagrahanat steyam hodhe
'asaty upabhogatah /
N14.17c/ shanka tv asajjanaikarthyad
anayavyayatas tatha //
N14.18a/ bhaktavakashadatarah
stenanam ye prasarpatam /
N14.18c/ shaktash ca ya upekshante te
'api taddoshabhaginah //
N14.19a/ utkroshatam jananam ca
hriyamane dhane 'api ca /
N14.19c/ shrutva ye nabhidhavanti te
'api taddoshabhaginah //
N14.20a/ sahaseshu ya evoktas trishu
dando manishibhih /
N14.20c/ sa eva dandah steye 'api
dravyeshu trishv anukramat //
N14.21a/ gavadishu pranashteshu
dravyeshv apahriteshu va /
N14.21c/ padenanveshanam kuryur a
mulat tadvido janah //
N14.22a/ grame vraje vivite va yatra
samnipatet padam /
N14.22c/ vodhavyam tad bhavet tena na
cet so 'anyatra tan nayet //
N14.23a/ pade pramudhe bhagne va
vishamatvaj janantike /
N14.23c/ yas tv asannataro gramo
vrajo va tatra patayet //
N14.24a/ same 'adhvani dvayor yatra
tena prayo 'ashucir janah /
N14.24c/ purvapadanair drishto va
samshrishto va duratmabhih //
N14.25a/ grameshv anveshanam kuryush
candalavadhakadayah /
N14.25c/ ratrisamcarino ye ca bahih
kuryur bahishcarah //
N14.26a/ steneshv alabhyamaneshu raja
dadyat svakad dhanat /
N14.26c/ upekshamano hy enasvi
dharmad arthac ca hiyate //
15-16.vagdandaparushye
N15-16.1a/ deshajatikuladinam
akroshanyangasamhitam /
N15-16.1c/ yad vacah pratikulartham
vakparushyam tad ucyate //
N15-16.2a/ nishthurashlilativratvat
tad api trividham smritam /
N15-16.2c/ gauravanukramad asya dando
'apy atra kramad guruh //
N15-16.3a/ sakshepam nishthuram
jneyam ashlilam nyangasamyutam /
N15-16.3c/ pataniyair upakroshais
tivram ahur manishinah //
N15-16.4a/ paragatreshv abhidroho
hastapadayudhadibhih /
N15-16.4c/ bhasmadibhish copaghato
dandaparushyam ucyate //
N15-16.5a/ tasyapi drishtam
traividhyam mridumadhyottamam kramat /
N15-16.5c/
avagurananihsangapatanakshatadarshanaih //
N15-16.6a/ hinamadhyottamanam tu
dravyanam samatikramat /
N15-16.6c/ triny eva sahasany ahus
tatra kantakashodhanam //
N15-16.7a/ vidhih pancavidhas tukta
etayor ubhayor api /
N15-16.7c/ vishuddhir dandabhaktvam
ca tatra sambadhyate yatha //
N15-16.8a/ parushye sati samrambhad
utpanne kshubdhayor dvayoh /
N15-16.8c/ sa manyate yah kshamate
dandabhag yo 'ativartate //
N15-16.9a/ parushyadoshavritayor
yugapat sampravrittayoh /
N15-16.9c/ visheshash cen na
drishyeta vinayah syat samas tayoh //
N15-16.10a/ purvam aksharayed yas tu
niyatam syat sa doshabhak /
N15-16.10c/ pashcad yah so 'apy
asatkari purve tu vinayo guruh //
N15-16.11a/ dvayor apannayos tulyam
anubadhnati yah punah /
N15-16.11c/ sa tayor dandam apnoti
purvo va yadi vetarah //
N15-16.12a/
shvapakapandacandalavyangeshu vadhavrittishu /
N15-16.12c/ hastipavratyadareshu
gurvacaryanganasu ca //
N15-16.13a/ maryadatikrame sadyo
ghata evanushasanam /
N15-16.13c/ na ca taddandaparushye
dosham ahur manishinah //
N15-16.14a/ yam eva hy ativarterann
ete santam janam nrishu /
N15-16.14c/ sa eva vinayam kuryan na
tadvinayabhan nripah //
N15-16.15a/ mala hy ete manushyeshu
dhanam esham malatmakam /
N15-16.15c/ api tan ghatayed raja
narthadandena dandayet //
N15-16.16a/ shatam brahmanam akrushya
kshatriyo dandam arhati /
N15-16.16c/ vaishyo 'adhyardham
shatam dve va shudras tu vadham arhati //
N15-16.17a/ viprah pancashatam
dandyah kshatriyasyabhishamsane /
N15-16.17c/ vaishye syad
ardhapancashac chudre dvadashako damah //
N15-16.18a/ samavarnadvijatinam
dvadashaiva vyatikrame /
N15-16.18c/ vadeshv avacaniyeshu tad
eva dvigunam bhavet //
N15-16.19a/ kanam apy athava khanjam
anyam vapi tathavidham /
N15-16.19c/ tathyenapi bruvan dapyo
rajna karshapanavaram //
N15-16.20a/ na kilbishenapavadec
chastratah kritapavanam /
N15-16.20c/ na rajna dhritadandam ca
dandabhak tadvyatikramat //
N15-16.21a/ loke 'asmin dvav
avaktavyav adandyau ca prakirtitau /
N15-16.21c/ brahmanash caiva raja ca
tau hidam bibhrito jagat //
N15-16.22a/ patitam patitety uktva
cauram caureti va punah /
N15-16.22c/ vacanat tulyadoshah syan
mithya dvir doshatam vrajet //
N15-16.23a/ namajatigraham tesham
abhidrohena kurvatah /
N15-16.23c/ nikheyo 'ayomayah shankuh
shudrasyashtadashangulah //
N15-16.24a/ dharmapadesham darpena
dvijanam asya kurvatah /
N15-16.24c/ taptam asecayet tailam
vaktre shrotre ca parthivah //
N15-16.25a/ yenangenavaro varno
brahmanasyaparadhnuyat /
N15-16.25c/ tad angam tasya
chettavyam evam shuddhim avapnuyat //
N15-16.26a/ sahasanam abhiprepsur
utkrishtasyavakrishtajah /
N15-16.26c/ katyam kritanko nirvasyah
sphigdesham vasya kartayet //
N15-16.27a/ avanishthivato darpad
dvav oshthau chedayen nripah /
N15-16.27c/ avamutrayatah shishnam
avashardhayato gudam //
N15-16.28a/ kesheshu grihnato hastau
chedayed avicarayan /
N15-16.28c/ padayor nasikayam ca
grivayam vrishaneshu ca //
N15-16.29a/ upakrushya tu rajanam
vartmani sve vyavasthitam /
N15-16.29c/ jihvachedad bhavec
chuddhih sarvasvaharanena va //
N15-16.30a/ rajani prahared yas tu
kritagasy api durmatih /
N15-16.30c/ shule tam agnau vipaced
brahmahatyashatadhikam //
N15-16.31a/ putraparadhe na pita na
shvavan shuni dandabhak /
N15-16.31c/ na markate ca tatsvami
tair eva prahito na cet //
17.dyutasamahvayam
N17.1a/ akshavardhrashalakadyair
devanam jihmakaritam /
N17.1c/ panakrida vayobhish ca padam
dyutasamahvayam //
N17.2a/ sabhikah karayed dyutam deyam
dadyac ca tatkritam /
N17.2c/ dashakam tu shatam vriddhis
tasya syad dyutakarita //
N17.3a/ dvirabhyastah patanty aksha
glahe yasyakshadevinah /
N17.3c/ jayam tasyaparasyahuh
kitavasya parajayam //
N17.4a/ kitaveshv eva tishtheyuh
kitavah samshayam prati /
N17.4c/ ta eva tasya drashtarah syus
ta eva ca sakshinah //
N17.5a/ ashuddhah kitavo nanyad
ashrayed dyutamandalam /
N17.5c/ pratihanyan na sabhikam
dapayet tat svam ishtatah //
N17.6a/ kutakshadevinah papan
nirbhajed dyutamandalat /
N17.6c/ kanthe 'akshamalam asajya sa
hy esham vinayah smritah //
18.prakirnakam
N18.1a/ prakirnake punar jneya
vyavahara nripashrayah /
N18.1c/ rajnam ajnapratighatas
tatkarmakaranam tatha //
N18.2a/ purapradanam sambhedah
prakritinam tathaiva ca /
N18.2c/
pashandanaigamashreniganadharmaviparyayah //
N18.3a/ pitriputravivadash ca
prayashcittavyatikramah /
N18.3c/ pratigrahavilopash ca kopa
ashraminam api //
N18.4a/ varnasamkaradoshash ca
tadvrittiniyamas tatha /
N18.4c/ na drishtam yac ca purveshu
tat sarvam syat prakirnake //
N18.5a/ raja tv avahitah sarvan
ashraman paripalayet /
N18.5c/ upayaih shastravihitaish
caturbhih prakritais tatha //
N18.6a/ yo yo varno 'avahiyeta yo
vodrekam anuvrajet /
N18.6c/ tam tam drishtva svato margat
pracyutam sthapayet pathi //
N18.7a/ ashastrokteshu canyeshu
papayukteshu karmasu /
N18.7c/ prasamikshyatmano raja dandam
dandyeshu patayet //
N18.8a/ shrutismritiviruddham ca
jananam ahitam ca yat /
N18.8c/ na tat pravartayed raja
pravrittam ca nivartayet //
N18.9a/ nyayapetam yad anyena
rajnajnanakritam ca yat /
N18.9c/ tad apy anyayavihitam punar
nyaye niveshayet //
N18.10a/ rajna pravartitan dharmanyo
naro nanupalayet /
N18.10c/ dandyah sa papo vadhyash ca
lopayan rajashasanam //
N18.11a/ ayudhany ayudhiyanam
vahyadin vahyajivinam /
N18.11c/ veshyastrinam alamkaram
vadyatodyani tadvidam //
N18.12a/ yac ca yasyopakaranam yena
jivanti karukah /
N18.12c/ sarvasvaharane 'apy etan na
raja hartum arhati //
N18.13a/ anadish capy anantash ca
dvipadam prithivipatih /
N18.13c/ diptimatvac chucitvac ca
yadi na syat pathash cyutah //
N18.14a/ yadi raja na sarvesham
varnanam dandadharanam /
N18.14c/ kuryat patho vyapetanam
vinashyeyur imah prajah //
N18.15a/ brahmanyam brahmano jahyat
kshatriyah kshatram utshrijet /
N18.15c/ svakarma jahyad vaishyas tu
shudrah sarvan visheshayet //
N18.16a/ rajanash cen nabhavishyan
prithivyam dandadharanam /
N18.16c/ shule matsyan ivapakshyan
durbalan balavattarah //
N18.17a/ satam anugraho nityam asatam
nigrahas tatha /
N18.17c/ esha dharmah smrito rajnam
arthash camitrapidanat //
N18.18a/ na lipyate yatha vahnir
dahan chashvad imah prajah /
N18.18c/ na lipyate tatha raja dandam
dandyeshu patayan //
N18.19a/ ajna tejah parthivanam sa ca
vaci pratishthita /
N18.19c/ te yad bruyur asat sad va sa
dharmo vyavaharinam //
N18.20a/ raja nama caraty esha bhumau
sakshat sahasradrik /
N18.20c/ na tasyajnam atikramya
samtishtheran prajah kvacit //
N18.21a/ rakshadhikarad ishatvad
bhutanugrahadarshanat /
N18.21c/ yad eva raja kurute tat
pramanam iti sthitih //
N18.22a/ nirguno 'api yatha strinam
pujya eva patih sada /
N18.22c/ prajanam viguno 'apy evam
pujya eva naradhipah //
N18.23a/ tapahkritah praja rajna
prabhur asam tato nripah /
N18.23c/ tatas tadvacasi stheyam
varta casam tadashraya //
N18.24a/ panca rupani rajano
dharayanty amitaujasah /
N18.24c/ agner indrasya somasya
yamasya dhanadasya ca //
N18.25a/ karanad animittam va yada
krodhavasham gatah /
N18.25c/ praja dahati bhupalas
tadagnir abhidhiyate //
N18.26a/ yada tejah samalambya
vijigishur udayudhah /
N18.26c/ abhiyati paran raja
tadendrah sa udahritah //
N18.27a/ vigatakrodhasamtapo
hrishtarupo yada nripah /
N18.27c/ prajanam darshanam yati soma
ity ucyate tada //
N18.28a/ dharmasanagatah shriman
dandam dhatte yada nripah /
N18.28c/ samah sarveshu bhuteshu tada
vaivasvatah yamah //
N18.29a/ yada tv
arthiguruprajnabhrityadin avanipatih /
N18.29c/ anugrihnati danena tada sa
dhanadah smritah //
N18.30a/ tasmat tam navajaniyan
nakroshen na visheshayet /
N18.30c/ ajnayam casya tishtheta
mrityuh syat tadvyatikramat //
N18.31a/ tasya vrittih prajaraksha
vriddhaprajnopasevanam /
N18.31c/ darshanam vyavaharanam
atmanash cabhirakshanam //
N18.32a/ brahmanan upaseveta nityam
raja samahitah /
N18.32c/ samyuktam brahmanaih
kshatram mulam lokabhirakshane //
N18.33a/ brahmanasyapariharo
rajanyasanam agratah /
N18.33c/ prathamam darshanam pratah
sarvebhyash cabhivadanam //
N18.34a/ agram navebhyah sasyebhyo
margadanam ca gacchatah /
N18.34c/ bhaikshahetoh paragare
praveshas tv anivaritah //
N18.35a/ samitpushpodakadaneshv
asteyam saparigrahat /
N18.35c/ anakshepah parebhyash ca
sambhashash ca parastriya //
N18.36a/ nadishv avetanas tarah
purvam uttaranam tatha /
N18.36c/ tareshv ashulkadanam ca na
ced vanijyam asya tat //
N18.37a/ vartamano 'adhvani shranto
grihnann anivasan svayam /
N18.37c/ brahmano naparadhnoti dvav
ikshu panca mulakan //
N18.38a/ nabhishastan na patitan na
dvisho na ca nastikat /
N18.38c/ na sopadhan nanimittam na
dataram prapidya ca //
N18.39a/ arthanam bhuribhavac ca
deyatvac ca mahatmanam /
N18.39c/ shreyan pratigraho rajnam
anyesham brahmanad rite //
N18.40a/ brahmanash caiva raja ca
dvav apy etau dhritavratau /
N18.40c/ naitayor antaram kimcit
prajadharmabhirakshanat //
N18.41a/ dharmajnasya kritajnasya
rakshartham shasato 'ashucin /
N18.41c/ medhyam eva dhanam prahus
tikshnasyapi mahipateh //
N18.42a/ shucinam ashucinam ca
samnipato yathambhasam /
N18.42c/ samudre samatam yati tadvad
rajno dhanagamah //
N18.43a/ yatha cagnau sthitam dipte
shuddhim ayati kancanam /
N18.43c/ evam evagama sarve shuddhim
ayanti rajasu //
N18.44a/ ya eva kashcit svadravyam
brahmanebhyah prayacchati /
N18.44c/ tad rajnapy anumantavyam
esha dharmah sanatanah //
N18.45a/ anyaprakarad ucitad bhumeh
shadbhagasamjnitat /
N18.45c/ balih sa tasya vihitah
prajapalanavetanam //
N18.46a/ shakyam tat punar adatum yad
abrahmanasatkritam /
N18.46c/ brahmanaya tu yad dattam na
tasya haranam punah //
N18.47a/ danam adhyayanam yajnas
tasya karma trilakshanam /
N18.47c/ yajanadhyapane vrittis
tritiyas tu pratigrahah //
N18.48a/ svakarmani dvijas tishthed
vrittim aharayet kritam /
N18.48c/ nasadbhyah pratigrihniyad
varnebhyo niyame 'asati //
N18.49a/ ashucir vacanad yasya shucir
bhavati purushah /
N18.49c/ shucish caivashucih sadyah
katham raja na daivatam //
N18.50a/ vidur ya eva devatvam rajno
hy amitatejasah /
N18.50c/ tasya te pratigrihnanto na
lipyante dvijatayah //
N18.51a/ loke 'asmin mangalany ashtau
brahmano gaur hutashanah /
N18.51c/ hiranyam sarpir aditya apo
raja tathashtamah //
N18.52a/ etani satatam pashyen
namasyed arcayec ca tan /
N18.52c/ pradakshinam ca kurvita
tatha hy ayur na hiyate //
parishishtam
19.steyam
N19.1a/ dvividhas taskara jneyah
paradravyapaharinah /
N19.1c/ prakashash caprakashash ca
tan vidyad atmavan nripah //
N19.2a/ prakashavancakas tatra
kutamanatulashritah /
N19.2c/ utkotakah sahasikah kitavah
panyayoshitah //
N19.3a/ pratirupakarash caiva
mangaloddeshavrittayah /
N19.3c/ ity evamadayo jneyah
prakashalokavancakah //
N19.4a/ aprakashash ca vijneya
bahirabhyantarashritah /
N19.4c/ suptan pramattamsh ca nara
mushnanty akramya caiva te //
N19.5a/ deshagramagrihaghnash ca
pathighna granthimocakah /
N19.5c/ ity evamadayo jneya
aprakashash ca taskarah //
N19.6a/ tan viditva sukushalaish
carais tatkarmakaribhih /
N19.6c/ anushritya grihitavya
gudhapranihitair naraih //
N19.7a/
sabhaprapapupashalaveshamadyannavikrayah /
N19.7c/ catushpathash caityavrikshah
samajah prekshanani ca //
N19.8a/ shunyagarany aranyani
devatayatanani ca /
N19.8c/ carair vineyany etani cauragrahanatatparaih
//
N19.9a/ tathaivanye pranihitah
shraddheyash citravadinah /
N19.9c/ cara hy utsahayeyus tams
taskaran purvataskarah //
N19.10a/ annapanasamadanaih
samajotsavadarshanaih /
N19.10c/ tatha cauryapadeshaish ca
kuryus tesham samagamam //
N19.11a/ ye tatra nopasarpanti
shritah pranihita api /
N19.11c/ te 'abhisarya grihitavyah
saputrapashubandhavah //
N19.12a/ yams tatra cauran grihniyat
tan vitadya vidambya ca /
N19.12c/ avaghushya ca sarvatra
vadhyash citravadhena te //
N19.13a/ na tv ahodhanvitash caura
rajna vadhya hy anagamah /
N19.13c/ sahodhan sopakaranan
kshipram cauran prashasayet //
N19.14a/ svadeshaghatino ye syus
tatha panthavarodhinah /
N19.14c/ tesham sarvasvam adaya bhuyo
nindam prakalpayet //
N19.15a/ ahodhan vimrishec cauran
grihitan parishankaya /
N19.15c/ bhayopadhabhish citrabhir
bruyus tatha yathakritam //
N19.16a/ desham kalam disham jatim
nama va sampratishrayam /
N19.16c/ krityam karmakara va syuh
prashtavyas te vinigrahe //
N19.17a/ varnasvarakarabhedat
sasamdigdhanivedanat /
N19.17c/ adeshakaladrishtatvad
vasasyapy avishodhanat //
N19.18a/ asadvyayat purvacauryad
asatsamsargakaranat /
N19.18c/ leshair apy avagantavya na
hodhenaiva kevalam //
N19.19a/ dasyuvritte yadi nare shanka
syat taskare 'api va /
N19.19c/ yadi sprishyeta leshena
karyah syac chapathah tatah //
N19.20a/ cauranam bhaktada ye syus
tathagnyudakadayakah /
N19.20c/ avasada deshikadas
tathaivottaradayakah //
N19.21a/ kretarash caiva bhandanam
pratigrahina eva ca /
N19.21c/ samadandah smrita hy ete ye
ca pracchadayanti tan //
N19.22a/ rashtreshu rashtradhikritah
samantash caiva coditah /
N19.22c/ abhyaghateshu madhyastha
yatha cauras tathaiva te //
N19.23a/ gocare yasya mushyeta tena
caurah prayatnatah /
N19.23c/ mrigya dapyo 'anyatha mosham
padam yadi na nirgatam //
N19.24a/ nirgate tu pade tasmin
nashte 'anyatra nipatite /
N19.24c/ samantan margapalamsh ca
dikpalamsh caiva dapayet //
N19.25a/ grihe vai mushite raja
cauragrahams tu dapayet /
N19.25c/ arakshakan rashtrikamsh ca
yadi cauro na labhyate //
N19.26a/ yadi va dapyamananam tasmin
moshe tu samshayah /
N19.26c/ mushitah shapatham shapyo
moshe vaishodhyakaranat //
N19.27a/ acaure dapite mosham
cauryavaishodhyakaranat /
N19.27c/ caure labdhe labheyus te
dvigunam pratipaditah //
N19.28a/ caurahritam prayatnena
sarupam pratipadayet /
N19.28c/ tadabhave tu mulyam syad
dandam dapyash ca tatsamam //
N19.29a/ kashthakandatrinadinam
mrinmayanam tathaiva ca /
N19.29c/ venuvainavabhandanam
vetrasnayvasthicarmanam //
N19.30a/ shakaharitamulanam harane
phalapushpayoh /
N19.30c/ gorasekshuvikaranam tatha
lavanatailayoh //
N19.31a/ pakvannanam kritannanam
madyanam amishasya ca /
N19.31c/ sarvesham alpamulyanam
mulyat pancaguno damah //
N19.32a/ tuladharimameyanam ganimanam
ca sarvashah /
N19.32c/ ebhyas tutkrishtamulyanam
mulyad dashaguno damah //
N19.33a/ dhanyam dashabhyah
kumbhebhyo harato 'abhyadhikam vadhah /
N19.33c/ nyunam tv ekadashagunam
dandam dapyo 'abravin manuh //
N19.34a/ suvarnarajatadinam uttamanam
ca vasasam /
N19.34c/ ratnanam caiva mukhyanam
shatad abhyadhikam vadhah //
N19.35a/ purusham haratah patyo danda
uttamasahasah /
N19.35c/ sarvasvam strim tu haratah
kanyam tu harato vadhah //
N19.36a/ mahapashun stenayato danda
uttamasahasah /
N19.36c/ madhyamo madhyamapashum
purvah kshudrapashum haran //
N19.37a/ caturvimshavarah purvah
parah shannavatir bhavet /
N19.37c/ shatani panca tu paro
madhyamo dvishatavarah //
N19.38a/ sahasram tuttamo jneyah
parah pancashatavarah /
N19.38c/ trividhah sahaseshv eva
dandah proktah svayambhuva //
N19.39a/ prathame granthibhedanam
angulyangushthayor vadhah /
N19.39c/ dvitiye caiva tacchesham
dandah purvash ca sahasah //
N19.40a/ goshu brahmanasamsthasu
sthurayash chedanam bhavet /
N19.40c/ dasim tu harato nityam
ardhapadavikartanam //
N19.41a/ yena yena visheshena
stenangena viceshtate /
N19.41c/ tat tad evasya chettavyam
tan manor anushasanam //
N19.42a/ gariyasi gariyamsam
agariyasi va punah /
N19.42c/ stene nipatayed dandam na
yatha prathame tatha //
N19.43a/ dasha sthanani dandasya
manuh svayambhuvo 'abravit /
N19.43c/ trishu varneshu yani syur
brahmano rakshitah sada //
N19.44a/ upastham udaram jihva hastau
padau ca pancamam /
N19.44c/ cakshur nasa ca karnau ca
dhanam dehas tathaiva ca //
N19.45a/ aparadham parijnaya
deshakalau ca tattvatah /
N19.45c/ saranubandhav alokya dandan
etan prakalpayet //
N19.46a/ na mitrakaranad rajna
vipulad va dhanagamat /
N19.46c/ utsrashtavyah sahasikas
tyaktatma manur abravit //
N19.47a/ yavan avadhyasya vadhe tavan
vadhyasya mokshane /
N19.47c/ bhavaty adharmo nripater
dharmas tu viniyacchatah //
N19.48a/ na jatu brahmanam hanyat
sarvapapeshv api sthitam /
N19.48c/ nirvasam karayet kamam iti
dharmo vyavasthitah //
N19.49a/ sarvasvam va hared raja
caturtham vavasheshayet /
N19.49c/ bhrityebhyo 'anusmaran
dharmam prajapatyam iti sthitih //
N19.50a/ brahmanasyaparadhe tu
catuhsv anko vidhiyate /
N19.50c/ gurutalpe surapane steye
brahmanahimsane //
N19.51a/ gurutalpe bhagah karyah
surapane dhvajah smritah /
N19.51c/ steye tu shvapadam kritva
shikhipittena kutayet //
N19.52a/ vishirah purushah karyo
lalate bhrunaghatinah /
N19.52c/ asambhashyash ca kartavyas
tan manor anushasanam //
N19.53a/ raja stenena gantavyo
muktakeshena dhavata /
N19.53c/ acakshanena tatsteyam evam
kartasmi shadhi mam //
N19.54a/ anena bhavati stenah
svakarmapratipadanat /
N19.54c/ rajanam tat sprished ena
utshrijantam sakilbisham //
N19.55a/ rajabhir dhritadandas tu
kritva papani manavah /
N19.55c/ nirmalah svargam ayanti
santah sukritino yatha //
N19.56a/ shasanad va vimokshad va
steno mucyate kilbishat /
N19.56c/ ashasanat tu tad raja
stenasyapnoti kilbisham //
N19.57a/ gurur atmavatam shasta
shasta raja duratmanam /
N19.57c/ atha pracchannapapanam
shasta vaivasvato yamah //
N19.58a/ ashtapadyam tu shudrasya
steye bhavati kilbisham /
N19.58c/ dvir ashtapadyam vaishyasya
dvatrimshat kshatriyasya tu //
N19.59a/ brahmanasya catuhshashtity
evam svayambhuvo 'abravit /
N19.59c/ tatrapi ca visheshena
vidvatsv abhyadhikam bhavet //
N19.60a/ sharirash carthadandash ca
dandas tu dvividhah smritah /
N19.60c/ sharira dashadha prokta
arthadandas tv anekadha //
N19.61a/ kakanyadis tv arthadandah
sarvasvantas tathaiva ca /
N19.61c/ shariras tv avarodhadir
jivitantas tathaiva ca //
N19.62a/ kakanyadis tu yo dandah sa
tu mashaparah smritah /
N19.62c/ mashavaradyo yah proktah
karshapanaparas tu sah //
N19.63a/ karshapanaparadyas tu
catuhkarshapanah parah /
N19.63c/ dvyavaro 'ashtaparash canyas
tryavaro dvadashottarah //
N19.64a/ karshapanadya ye proktah
sarve te syush caturgunah /
N19.64c/ evam anye tu vijneyah prak
ca te purvasahasat //
N19.65a/ karshapano dakshinasyam
dishi raupyah pravartate /
N19.65c/ panair nibaddhah purvasyam
shodashaiva panah sa tu //
N19.66a/ masho vimshatibhagas tu
jneyah karshapanasya tu /
N19.66c/ kakani tu caturbhago
mashasya ca panasya ca //
N19.67a/ pancanadyah pradeshe tu
samjna ya vyavahariki /
N19.67c/ karshapanapramanam tu
nibaddham iha vai taya //
N19.68a/ karshapano 'andika jneyash
catasras tas tu dhanakah /
N19.68c/ taddvadasha suvarnasya
dinarash citrakah smritah //
N19.69a/ varttam trayim capy atha
dandanitim / rajanuvartet samtatapramattah /
N19.69c/ hanyad upayair nipunair
grihitan / pure ca rashtre nigrihniyat papan //
20.divyani
N20.1a/ yada sakshi na vidyate vivade
vadatam nrinam /
N20.1c/ tada divyaih pariksheta
shapathaish ca prithagvidhaih // 1
N20.2a/ satyam vahanashastrani
gobijarajatani ca /
N20.2c/ devatapitripadash ca dattani
sukritani ca // 2
N20.3a/ mahaparadhe divyani dapayet
tu mahipatih /
N20.3c/ alpeshu ca narah shreshthah
shapathaih shapayen naram // 3
N20.4a/ ete hi shapathah proktah
sukaras svalpasamshaye /
N20.4c/ sahaseshv abhishape ca vidhir
divyah prakirtitah // 4
N20.5a/ samdigdhe 'arthe 'abhiyuktanam
pracchanneshu visheshatah /
N20.5c/ divyah pancavidho jneya ity
aha bhagavan manuh // 5
N20.6a/ dhato 'agnir udakam caiva
visham koshash ca pancamah /
N20.6c/ uktany etani divyani
dushitanam vishodhane // 6
N20.7a/ samdigdheshv abhiyuktanam
vishuddhyartham mahatmana /
N20.7c/ naradena punah proktah
satyanritavibhavanah /
N20.7e/ vadino 'anumatenainam karayen
nanyatha budhah // 7
[dhatah]
N20.8a/ caturhastau tulapadav
ucchrayena prakirtitau /
N20.8c/shaddhastam tu tayor drishtam
pramanam parimanatah // 8
N20.9a/ padayor antaram hastam bhaved
adhyardham eva ca /
N20.9c/ shikyadvayam samasajya dhate
karkatake dridhe // 9
N20.10a/ tulayitva naram purvam
cihnam kuryad dhatasya tu /
N20.10c/ kakshasthanena tam tulyam
avatarya tato dhatat // 10
N20.11a/ samayaih parigrihyainam
punar aropayen narah /
N20.11c/ tasminn evam krite sa cet
kakshe sthapya sunishcala // 11
N20.12a/ tulito yadi vardheta
shuddhah syan natre samshayah /
N20.12c/ samo va hiyamano va na
vishuddho bhaven narah // 12
N20.13a/ dharmaparyayavacanair dhata
ity abhidhiyase /
N20.13c/ tvam vetsi sarvabhutanam
papani sukritani ca /
N20.13e/ tvam eva dhata janishe na
vidur yani manushah // 13
N20.14a/ vyavaharabhishasto 'ayam
manushas tulyate tatha /
N20.14c/ tad eva samshayapannam
dharmatas tratum arhasi // 14
[agnih]
N20.15a/ ata urdhvam pravakshyami
lohasya vidhim uttamam /
N20.15c/ dvatrimshadangulani tu
mandalan mandalantaram // 15
N20.16a/ ashtabhir mandalair evam
angulanam shatadvayam /
N20.16c/ caturvimshat samakhyatam
samkhyatattvarthadarshibhih // 16
N20.17a/ kalpitair mandalair evam
ushitasya shucer api /
N20.17c/ saptashvatthasya pattrani
sutrenaveshtya hastayoh // 17
N20.18a/ vidadhyat taptalohasya
pancashatpalam sammitam /
N20.18c/ hastabhyam pindam adaya
shanaih saptapadam vrajet // 18
N20.19a/ na mandalam atikramen napy
arvak padayet padam /
N20.19c/ na ca patayetapraptah
yavadbhumir prakalpita // 19
N20.20a/ tirtvanena vidhanena
mandalani samahitah /
N20.20c/ adagdhah sarvato yas tu sa
vishuddho bhaven narah // 20
N20.21a/ bhayad va patayate yas tv
adagdho yo vibhavyate /
N20.21c/ punas tam harayel loham
sthitir esha puratani /
N20.21e/ anena vidhina karyo
hutashasamayah smritah // 21
N20.22a/ tvam agne sarvabhutanam
antashcarasi sakshivat /
N20.22c/ sukritam duhkritam
lokenajnatam vidyate tvaya // 22
N20.23a/ pracchannani manushyanam
papani sukritani ca /
N20.23c/ yathavad eva janishe na
vidur yani manushah // 23
N20.24a/ vyavaharabhishasto 'ayam
purushah shuddhim icchati /
N20.24c/ tad enam samshayapannam
dharmatas tratum arhasi // 24
[jalam]
N20.25a/ atah param pravakshyami
toyasya vidhim uttamam /
N20.25c/ natikrurena dhanusha
prerayet sayakatrayam // 25
N20.26a/ madhyamas tu sharo grahyah
purushena yaviyasa /
N20.26c/ pratyanitasya tasyatha sa
vishuddho bhaven narah // 26
N20.27a/ anyatha na vishuddhah syad
ekangam api darshayet /
N20.27c/ sthanad anyatra va gacched
yasmin purvam niveshitah // 27
N20.28a/ striyas tu na balat karya na
puman api durbalah /
N20.28c/ bhirutvad yoshito mrityuh
krishasyapi balat kuryat /
N20.28e/ sahasa prapnuyat sarvams
tasmad etan na majjayet // 28
N20.29a/ toyamadhye manushyasya
grihitvoru susamyatah // 29
N20.30a/ satyanritavibhagasya toyagni
spashtakrittamau /
N20.30c/ yatash cagnir abhud asmat
tatas toyam vishishyate // 30
N20.31a/ kriyate dharmatattvajnair
dushitanam vishodhanam /
N20.31c/ tasmat satyena bhagavan
jalesha tratum arhasi // 31
[visham]
N20.32a/ atah param pravakshyami
vishasya vidhim uttamam /
N20.32c/ tulayitva visham purvam
deyam etad dhimagame // 32
N20.33a/ na purvahne na madhyahne na
samdhyayam tu dharmavit /
N20.33c/ sharadgrishmavasanteshu
varshasu ca na dapayet // 33
N20.34a/ bhagnam ca daritam caiva
dhupitam mishritam tatha /
N20.34c/ kalakutam alambum ca visham
yatnena varjayet // 34
N20.35a/ sharngahaimavatam shastam
gandhavarnarasanvitam /
N20.35c/ mahadoshavate deyam rajna
tattvabubhutsaya // 35
N20.36a/ na balaturavriddheshu naiva
svalpaparadhishu /
N20.36c/ vishasya tu yavan sapta
dadyac chodye ghritaplutan // 36
N20.37a/ vishasya palashadbhagad
bhago vimshatimas tu yah /
N20.37c/ tam ashtabhagahinam tu
shodhye dadyad ghritaplutam // 37
N20.38a/ yathoktena vidhanena vipran
sprshtvanumoditah /
N20.38c/ sopavasash ca khadeta
devabrahmanasamnidhau // 38
N20.39a/ visham vegaklamapetam
sukhena yadi jiryate /
N20.39c/ vishuddham iti tam jnatva
raja satkritya mokshayet // 39
N20.40a/ tvam visha brahmanah putrah
satyadharmaratau sthitah /
N20.40c/ shodhayainam naram papat
satyenasyamritibhava // 40
[koshah]
N20.41a/ atah param pravakshyami
koshasya vidhim uttamam // 41
N20.42a/ purvahne sopavasasya
snatasyardrapatasya ca /
N20.42c/ sashukasyavyasaninah
koshapanam vidhiyate // 42
N20.43a/ yadbhaktah so 'abhiyuktah
syat taddaivatyam tu payayet /
N20.43c/ saptahad yasya drishyate
dvisaptahena va punah /
N20.43e/ pratyatmikam tu yatkimcit
saiva tasya vibhavana // 43
N20.44a/ dvisaptahat param yasya
mahad va vaikritam bhavet /
N20.44c/ nabhiyojyah sa vidusham
kritakalavyatikramat // 44
N20.45a/ mahaparadhe nirdharme
kritaghne klibakutsite /
N20.45c/ nastikavratyadaseshu
koshapanam vivarjayet // 45
N20.46a/ yathoktena prakarena panca
divyani dharmavit /
N20.46c/ dadyad rajabhiyuktanam
pretya ceha ca nandati // 46
N20.47a/ na visham brahmane dadyan na
loham kshatriyo haret /
N20.47c/ na nimajjyapsu vaishyash ca
shudrah kosham na payayet // 47
N20.48a/ varshasu na visham dadyat
hemante napsu majjayet /
N20.48c/ na loham harayed grishme na
kosham payayen nishi //
48naradiyadharmashastrah samaptah.
Mula Text rearranged from Prof.
Lariviere's critical
edition of the text: The
Naradasmshti, Part One, Philadelphia 1989.
For the details of the text of
critical edition, see Prof.Lariviere's
introduction.
Muula text copied from Prof.
Lariviere's file for the edition of text with
commentary.
Critical apparatus is omitted in this
version [muula text with apparatus
is also availble with Y.I.]
[by Y.Ikari, Kyoto, March 1992.]
(1) External vowel sandhi is
decomposed with `-'.
(2) Avagraha is expressed by 'a.