%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% % ITRANS Encoded Text of the bhagvad giitaa % (English Translation is in a separate file.) %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% % Warning: Will not work with ITRANS version 3.22 or 3.21 (or earlier). % For version 3.2x, there are two possible fixes: % 1) Edit ilex.l in the src directory of the ITRANS distribution, and % add this line (no % in front): %"M" {S_lex_ichar(ANUSVARA_TOK); return (yylval = ANUSVARA_TOK);} % Then, run make again to create a new executable. % OR % 2) Edit this file, and change all capital M occurrences to .n % %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% % Send spelling corrections, additions, questions to: % avinash@acm.org (Avinash Chopde) %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% \documentstyle{article} %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% \input idevn.tex % macros for the ITRANS package #indianifm=dvng.ifm % ITRANS command #indianfont=\fransdvng #useshortmarkers \portraitpage \setlength{\oddsidemargin}{-0.25in} % real margin == this + 1in \setlength{\evensidemargin}{-0.25in} % real margin == this + 1in \setlength{\textwidth}{7.50in} \let\usedvng=\normaldvng % turn this font on in \startsong \def\songfile{bhagvad.itx} % use this name in signature (\endsong prints it) \def\mybase{\normalbaselineskip=12pt\normalbaselines} %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% \font\titled=dvng10 scaled\magstep1 \begin{document} \twocolumn[\centerline{##\titled shriimad.hbhagavad.hgiitaa##}\bigskip] \startsong \rm #indian \mybase % In the idevn.tex I used normalbaselineskip 10pt (instead of % 15pt which is more because there are blank lines after each shloka) % which retains % good separation when a blank line is present, and in addition % reduces pages by 25%. .. AUM shrii paramaatmane namaH .. .. atha shriimad.h bhagavad.hgiitaa .. %1 atha prathamo.adhyaayaH. (arjunavishhaadayogaH) dhR^itaraashhTra uvaacha . dharmakshetre kurukshetre samavetaa yuyutsavaH . maamakaaH paaNDavaashchaiva kimakurvata sa.njaya .. 1\.1.. sa.njaya uvaacha . dR^ishh{}Tvaa tu paaNDavaaniikaM vyuuDhaM duryodhanastadaa . aachaaryamupasa.ngamya raajaa vachanamabraviit.h .. 1\.2.. pashyaitaaM paaNDuputraaNaamaachaarya mahatii.n chamuum.h . vyuuDhaaM drupadaputreNa tava shishhyeNa dhiimataa .. 1\.3.. atra shuuraa maheshhvaasaa bhiimaarjunasamaa yudhi . yuyudhaano viraaTashcha drupadashcha mahaarathaH .. 1\.4.. dhR^ishhTaketushchekitaanaH kaashiraajashcha viiryavaan.h . purujitkuntibhojashcha shaibyashcha narapu.ngavaH .. 1\.5.. yudhaamanyushcha vikraanta uttamaujaashcha viiryavaan.h . saubhadro draupadeyaashcha sarva eva mahaarathaaH .. 1\.6.. asmaakaM tu vishishhTaa ye taannibodha dvijottama . naayakaa mama sainyasya sa.nGYaarthaM taanbraviimi te .. 1\.7.. bhavaanbhiishhmashcha karNashcha kR^ipashcha samiti.njayaH . ashvatthaamaa vikarNashcha saumadattistathaiva cha .. 1\.8.. anye cha bahavaH shuuraa madarthe tyak{}tajiivitaaH . naanaashastrapraharaNaaH sarve yuddhavishaaradaaH .. 1\.9.. aparyaap{}taM tadasmaakaM balaM bhiishhmaabhirakshitam.h . paryaap{}ta.n tvidameteshhaaM balaM bhiimaabhirakshitam.h .. 1\.10.. ayaneshhu cha sarveshhu yathaabhaagamavasthitaaH . bhiishhmamevaabhirakshantu bhavantaH sarva eva hi .. 1\.11.. tasya sa.njanayanharshha.n kuruvR^iddhaH pitaamahaH . si.nhanaada.n vinadyoch{}chaiH shaN^kha.n dadhmau prataapavaan.h .. 1\.12.. tataH shaN^khaashcha bheryashcha paNavaanakagomukhaaH . sahasaivaabhyahanyanta sa shabdastumulo.abhavat.h .. 1\.13.. tataH shvetairhayairyuk{}te mahati syandane sthitau . maadhavaH paaNDavashchaiva divyau shaN^khau pradaghmatuH .. 1\.14.. paa.nchajanya.n hR^ishhiikesho devadatta.n dhana.njayaH . pauNDra.n dadhmau mahaashaN^khaM bhiimakarmaa vR^ikodaraH .. 1\.15.. ana.ntavijaya.n raajaa kuntiiputro yudhishhThiraH . nakulaH sahadevashcha sughoshhamaNipushhpakau .. 1\.16.. kaashyashcha parameshhvaasaH shikhaNDii cha mahaarathaH . dhR^ishhTadyum{}no viraaTashcha saatyakishchaaparaajitaH .. 1\.17.. drupado draupadeyaashcha sarvashaH pR^ithiviipate . saubhadrashcha mahaabaahuH shaN^khaandadhmuH pR^ithakpR^ithak.h .. 1\.18.. sa ghoshho dhaartaraashhTraaNaaM hR^idayaani vyadaarayat.h . nabhashcha pR^ithivii.n chaiva tumulo.abhyanunaadayan.h .. 1\.19.. atha vyavasthitaandR^ishh{}Tvaa dhaartaraashhTraan.h kapidhvajaH . pravR^itte shastrasaMpaate dhanurudyamya paaNDavaH .. 1\.20.. hR^ishhiikesha.n tadaa vaak{}yamidamaaha mahiipate . arjuna uvaacha . senayorubhayormadhye ratha.n sthaapaya me.achyuta .. 1\.21.. yaavadetaannirikshe.ahaM yoddhukaamaanavasthitaan.h . kairmayaa saha yoddhavyamasmin{}raNasamudyame .. 1\.22.. yotsyamaanaanavekshe.ahaM ya ete.atra samaagataaH . dhaartaraashhTrasya durbuddheryuddhe priyachikiirshhavaH .. 1\.23.. sa.njaya uvaacha . evamuk{}to hR^ishhiikesho guDaakeshena bhaarata . senayorubhayormadhye sthaapayitvaa rathottamam.h .. 1\.24.. bhiishhmadroNapramukhataH sarveshhaa.n cha mahiikshitaam.h . uvaacha paartha pashyaitaansamavetaankuruuniti .. 1\.25.. tatraapashyatsthitaanpaarthaH pitR^inatha pitaamahaan.h . aachaaryaanmaatulaanbhraatR^inputraanpautraansakhii.nstathaa .. 1\.26.. shvashuraansuhR^idashchaiva senayorubhayorapi . taansamiikshya sa kaunteyaH sarvaanbandhuunavasthitaan.h .. 1\.27.. kR^ipayaa parayaavishhTo vishhiidannidamabraviit.h . arjuna uvaacha . dR^ishh{}Tvema.n svajana.n kR^ishhNa yuyutsu.n samupasthitam.h .. 1\.28.. siidanti mama gaatraaNi mukha.n cha parishushhyati . vepathushcha shariire me romaharshhashcha jaayate .. 1\.29.. gaaNDiiva.n stra.nsate hastaattvakchaiva paridahyate . na cha shak{}nomyavasthaatuM bhramatiiva cha me manaH .. 1\.30.. nimittaani cha pashyaami vipariitaani keshava . na cha shreyo.anupashyaami hatvaa svajanamaahave .. 1\.31.. na kaaN^kshe vijaya.n kR^ishhNa na cha raajya.n sukhaani cha . ki.n no raajyena govinda kiM bhogairjiivitena vaa .. 1\.32.. yeshhaamarthe kaaN^kshita.n no raajyaM bhogaaH sukhaani cha . ta ime.avasthitaa yuddhe praaNaa.nstyak{}tvaa dhanaani cha .. 1\.33.. aachaaryaaH pitaraH putraastathaiva cha pitaamahaaH . maatulaaH shvashuraaH pautraaH shyaalaaH sambandhinastathaa .. 1\.34.. etaanna hantumich{}chhaami gh{}nato.api madhusuudana . api trailok{}yaraajyasya hetoH kiM nu mahiikR^ite .. 1\.35.. nihatya dhaartaraashhTraannaH kaa priitiH syaajanaardana . paapamevaashrayedasmaanhatvaitaanaatataayinaH .. 1\.36.. tasmaannaarhaa vaya.n hantuM dhaartaraashhTraansvabaandhavaan.h . svajana.n hi katha.n hatvaa sukhinaH syaama maadhava .. 1\.37.. yadyapyete na pashyanti lobhopahatachetasaH . kulakshayakR^ita.n doshhaM mitradrohe cha paatakam.h .. 1\.38.. katha.n na GYeyamasmaabhiH paapaadasmaannivartitum.h . kulakshayakR^ita.n doshhaM prapashyadbhirjanaardana .. 1\.39.. kulakshaye praNashyanti kuladharmaaH sanaatanaaH . dharme nashhTe kula.n kR^its{}namadharmo.abhibhavatyuta .. 1\.40.. adharmaabhibhavaatkR^ishhNa pradushhyanti kulastriyaH . striishhu dushhTaasu vaarshhNeya jaayate varNasaN^karaH .. 1\.41.. saN^karo narakaayaiva kulagh{}naanaaM kulasya cha . patanti pitaro hyeshhaaM lup{}tapiNDodakakriyaaH .. 1\.42.. doshhairetaiH kulagh{}naanaaM varNasaN^karakaarakaiH . utsaadyante jaatidharmaaH kuladharmaashcha shaashvataaH .. 1\.43.. utsannakuladharmaaNaaM manushhyaaNaa.n janaardana . narake niyata.n vaaso bhavatiityanushushruma .. 1\.44.. aho bata mahatpaapa.n kartuM vyavasitaa vayam.h . yadraajyasukhalobhena hantuM svajanamudyataaH .. 1\.45.. yadi maamapratiikaaramashastra.n shastrapaaNayaH . dhaartaraashhTraa raNe hanyustanme kshemataraM bhavet.h .. 1\.46.. sa.njaya uvaacha . evamuk{}tvaarjunaH saN^khye rathopastha upaavishat.h . visR^ijya sashara.n chaapa.n shokasa.nvignamaanasaH .. 1\.47.. AUM tatsaditi shriimad.h bhagavad.hgiitaasuupanishhatsu brahmavidyaayaa.n yogashaastre shriikR^ishhNaarjunasa.nvaade arjunavishhaadayogo naama prathamo.adhyaayaH .. 1.. \vspace{.0in} \hrule \vspace{.0in} %2 atha dvitiiyo.adhyaayaH. (saaN^khyayogaH) sa.njaya uvaacha . ta.n tathaa kR^ipayaavishhTamashrupuurNaakulekshaNam.h . vishhiidantamida.n vaak{}yamuvaacha madhusuudanaH .. 2\.1.. shriibhagavaanuvaacha . kutastvaa kashmalamida.n vishhame samupasthitam.h . anaaryajushhTamasvargyamakiirtikaramarjuna .. 2\.2.. k{}laibyaM maa sma gamaH paartha naitattvayyupapadyate . kshudra.n hR^idayadaurbalya.n tyak{}tvottishhTha para.ntapa .. 2\.3.. arjuna uvaacha . kathaM bhiishhmamaha.n saaN^khye droNa.n cha madhusuudana . ishhubhiH pratiyotsyaami puujaarhaavarisuudana .. 2\.4.. guruunahatvaa hi mahaanubhaavaan.h shreyo bhok{}tuM bhaikshyamapiiha loke . hatvaarthakaamaa.nstu gurunihaiva bhuJN{}jiiya bhogaan.h rudhirapradigdhaan.h .. 2\.5.. na chaitadvidmaH kataranno gariiyo yadvaa jayema yadi vaa no jayeyuH . yaaneva hatvaa na jijiivishhaamaH te.avasthitaaH pramukhe dhaartaraashhTraaH .. 2\.6.. kaarpaNyadoshhopahatasvabhaavaH pR^ich{}chhaami tvaaM dharmasaMmuuDhachetaaH . yach{}chhreyaH syaannishchitaM bruuhi tanme shishhyaste.aha.n shaadhi maa.n tvaaM prapannam.h .. 2\.7.. na hi prapashyaami mamaapanudyaad.h yach{}chhokamuch{}chhoshhaNamindriyaaNaam.h . avaapya bhuumaavasapat{}namR^iddha.n raajya.n suraaNaamapi chaadhipatyam.h .. 2\.8.. sa.njaya uvaacha . evamuk{}tvaa hR^ishhiikesha.n guDaakeshaH para.ntapaH . na yotsya iti govindamuk{}tvaa tuushhNiiM babhuuva ha .. 2\.9.. tamuvaacha hR^ishhiikeshaH prahasanniva bhaarata . senayorubhayormadhye vishhiidantamida.n vachaH .. 2\.10.. shriibhagavaanuvaacha . ashochyaananvashochastvaM praGYaavaadaa.nshcha bhaashhase . gataasuunagataasuu.nshcha naanushochanti paNDitaaH .. 2\.11.. natvevaaha.n jaatu naasa.n na tva.n neme janaadhipaaH . na chaiva na bhavishhyaamaH sarve vayamataH param.h .. 2\.12.. dehino.asminyathaa dehe kaumaara.n yauvana.n jaraa . tathaa dehaantarapraap{}tirdhiirastatra na muhyati .. 2\.13.. maatraasparshaastu kaunteya shiitoshhNasukhaduHkhadaaH . aagamaapaayino.anityaastaa.nstitikshasva bhaarata .. 2\.14.. ya.n hi na vyathayantyete purushhaM purushharshhabha . samaduHkhasukha.n dhiira.n so.amR^itatvaaya kal{}pate .. 2\.15.. naasato vidyate bhaavo naabhaavo vidyate sataH . ubhayorapi dR^ishhTo.antastvanayostattvadarshibhiH .. 2\.16.. avinaashi tu tadviddhi yena sarvamida.n tatam.h . vinaashamavyayasyaasya na kashchitkartumarhati .. 2\.17.. antavanta ime dehaa nityasyok{}taaH shariiriNaH . anaashino.aprameyasya tasmaadyudhyasva bhaarata .. 2\.18.. ya ena.n vetti hantaara.n yashchainaM manyate hatam.h ubhau tau na vijaaniito naaya.n hanti na hanyate .. 2\.19.. na jaayate mriyate vaa kadaachin.h naayaM bhuutvaa bhavitaa vaa na bhuuyaH . ajo nityaH shaashvato.ayaM puraaNo na hanyate hanyamaane shariire .. 2\.20.. vedaavinaashina.n nitya.n ya enamajamavyayam.h . katha.n sa purushhaH paartha ka.n ghaatayati hanti kam.h .. 2\.21.. vaasaa.nsi jiirNaani yathaa vihaaya navaani gR^ihNaati naro.aparaaNi . tathaa shariiraaNi vihaaya jiirNaani anyaani sa.nyaati navaani dehii .. 2\.22.. naina.n chhindanti shastraaNi naina.n dahati paavakaH . na chaina.n k{}ledayantyaapo na shoshhayati maarutaH .. 2\.23.. ach{}chhedyo.ayamadaahyo.ayamak{}ledyo.ashoshhya eva cha . nityaH sarvagataH sthaaNurachalo.aya.n sanaatanaH .. 2\.24.. avyak{}to.ayamachintyo.ayamavikaaryo.ayamuchyate . tasmaadeva.n viditvaina.n naanushochitumarhasi .. 2\.25.. atha chaina.n nityajaata.n nitya.n vaa manyase mR^itam.h . tathaapi tvaM mahaabaaho naiva.n shochitumarhasi .. 2\.26.. jaatasya hi dhruvo mR^ityurdhruva.n janma mR^itasya cha . tasmaadaparihaarye.arthe na tva.n shochitumarhasi .. 2\.27.. avyak{}taadiini bhuutaani vyak{}tamadhyaani bhaarata . avyak{}tanidhanaanyeva tatra kaa paridevanaa .. 2\.28.. aashcharyavatpashyati kashchidenam.h aashcharyavadvadati tathaiva chaanyaH . aashcharyavach{}chainamanyaH shR^iNoti shrutvaa.apyena.n veda na chaiva kashchit.h .. 2\.29.. dehii nityamavadhyo.aya.n dehe sarvasya bhaarata . tasmaatsarvaaNi bhuutaani na tva.n shochitumarhasi .. 2\.30.. svadharmamapi chaavekshya na vikampitumarhasi . dharmyaaddhi yuddhaach{}chhreyo.anyatkshatriyasya na vidyate .. 2\.31.. yadR^ich{}chhayaa chopapanna.n svargadvaaramapaavR^itam.h . sukhinaH kshatriyaaH paartha labhante yuddhamiidR^isham.h .. 2\.32.. atha chettvamimaM dharmya.n sa.ngraama.n na karishhyasi . tataH svadharma.n kiirti.n cha hitvaa paapamavaapsyasi .. 2\.33.. akiirti.n chaapi bhuutaani kathayishhyanti te.avyayaam.h . saMbhaavitasya chaakiirtirmaraNaadatirichyate .. 2\.34.. bhayaadraNaaduparataM ma.nsyante tvaaM mahaarathaaH . yeshhaa.n cha tvaM bahumato bhuutvaa yaasyasi laaghavam.h .. 2\.35.. avaachyavaadaa.nshcha bahuunvadishhyanti tavaahitaaH . nindantastava saamarthyaM tato duHkhatara.n nu kim.h .. 2\.36.. hato vaa praapsyasi svarga.n jitvaa vaa bhokshyase mahiim.h . tasmaaduttishhTha kaunteya yuddhaaya kR^itanishchayaH .. 2\.37.. sukhaduHkhe same kR^itvaa laabhaalaabhau jayaajayau . tato yuddhaaya yujyasva naivaM paapamavaapsyasi .. 2\.38.. eshhaa te.abhihitaa saaN^khye buddhiryoge tvimaa.n shR^iNu . bud.hdhyaa yuk{}to yayaa paartha karmabandhaM prahaasyasi .. 2\.39.. nehaabhikramanaasho.asti pratyavaayo na vidyate . sval{}pamapyasya dharmasya traayate mahato bhayaat.h .. 2\.40.. vyavasaayaatmikaa buddhirekeha kurunandana . bahushaakhaa hyanantaashcha buddhayo.avyavasaayinaam.h .. 2\.41.. yaamimaaM pushhpitaaM vaachaM pravadantyavipashchitaH . vedavaadarataaH paartha naanyadastiiti vaadinaH .. 2\.42.. kaamaatmaanaH svargaparaa janmakarmaphalapradaam.h . kriyaavisheshhabahulaaM bhogaishvaryagatiM prati .. 2\.43.. bhogaishvaryaprasak{}taanaa.n tayaapahR^itachetasaam.h . vyavasaayaatmikaa buddhiH samaadhau na vidhiiyate .. 2\.44.. traiguNyavishhayaa vedaa nistraiguNyo bhavaarjuna . nirdvandvo nityasattvastho niryogakshema aatmavaan.h .. 2\.45.. yaavaanartha udapaane sarvataH saMp{}lutodake . taavaansarveshhu vedeshhu braahmaNasya vijaanataH .. 2\.46.. karmaNyevaadhikaaraste maa phaleshhu kadaachana . maa karmaphalaheturbhuurmaa te saN^go.astvakarmaNi .. 2\.47.. yogasthaH kuru karmaaNi saN^ga.n tyak{}tvaa dhana.njaya . sid.hdhyasid.hdhyoH samo bhuutvaa samatva.n yoga uchyate .. 2\.48.. duureNa hyavara.n karma buddhiyogaaddhana.njaya . buddhau sharaNamanvich{}chha kR^ipaNaaH phalahetavaH .. 2\.49.. buddhiyuk{}to jahaatiiha ubhe sukR^itadushhkR^ite . tasmaadyogaaya yujyasva yogaH karmasu kaushalam.h .. 2\.50.. karmajaM buddhiyuk{}taa hi phalaM tyak{}tvaa maniishhiNaH . janmabandhavinirmuk{}taaH padaM gach{}chhantyanaamayam.h .. 2\.51.. yadaa te mohakalilaM buddhirvyatitarishhyati . tadaa gantaasi nirvedaM shrotavyasya shrutasya cha .. 2\.52.. shrutivipratipannaa te yadaa sthaasyati nishchalaa . samaadhaavachalaa buddhistadaa yogamavaapsyasi .. 2\.53.. arjuna uvaacha . sthitapraGYasya kaa bhaashhaa samaadhisthasya keshava . sthitadhiiH kiM prabhaashheta kimaasiita vrajeta kim.h .. 2\.54.. shriibhagavaanuvaacha . prajahaati yadaa kaamaansarvaanpaartha manogataan.h . aatmanyevaatmanaa tushhTaH sthitapraGYastadochyate .. 2\.55.. duHkheshhvanudvignamanaaH sukheshhu vigataspR^ihaH . viitaraagabhayakrodhaH sthitadhiirmuniruchyate .. 2\.56.. yaH sarvatraanabhis{}nehastattatpraapya shubhaashubham.h . naabhinandati na dveshhTi tasya praGYaa pratishhThitaa .. 2\.57.. yadaa sa.nharate chaayaM kuurmo.aN^gaaniiva sarvashaH . indriyaaNiindriyaarthe.abhyastasya praGYaa pratishhThitaa .. 2\.58.. vishhayaa vinivartante niraahaarasya dehinaH . rasavarja.n raso.apyasya para.n dR^ishh{}Tvaa nivartate .. 2\.59.. yatato hyapi kaunteya purushhasya vipashchitaH . indriyaaNi pramaathiini haranti prasabhaM manaH .. 2\.60.. taani sarvaaNi sa.nyamya yuk{}ta aasiita matparaH . vashe hi yasyendriyaaNi tasya praGYaa pratishhThitaa .. 2\.61.. dhyaayato vishhayaanpu.nsaH saN^gasteshhuupajaayate . saN^gaatsa.njaayate kaamaH kaamaatkrodho.abhijaayate .. 2\.62.. krodhaadbhavati saMmohaH saMmohaatsmR^itivibhramaH . smR^itibhra.nshaad.h buddhinaasho buddhinaashaatpraNashyati .. 2\.63.. raagadveshhavimuk{}taistu vishhayaanindriyaishcharan.h . aatmavashyairvidheyaatmaa prasaadamadhigach{}chhati .. 2\.64.. prasaade sarvaduHkhaanaa.n haanirasyopajaayate . prasannachetaso hyaashu buddhiH paryavatishhThate .. 2\.65.. naasti buddhirayuk{}tasya na chaayuk{}tasya bhaavanaa . na chaabhaavayataH shaantirashaantasya kutaH sukham.h .. 2\.66. indriyaaNaaM hi charataaM yanmano.anuvidhiiyate . tadasya harati praGYaaM vaayurnaavamivaambhasi .. 2\.67.. tasmaadyasya mahaabaaho nigR^ihiitaani sarvashaH . indriyaaNiindriyaarthebhyastasya praGYaa pratishhThitaa .. 2\.68.. yaa nishaa sarvabhuutaanaaM tasyaa.n jaagarti sa.nyamii . yasyaa.n jaagrati bhuutaani saa nishaa pashyato muneH .. 2\.69.. aapuuryamaaNamachalapratishhTha.n samudramaapaH pravishanti yadvat.h . tadvatkaamaa yaM pravishanti sarve sa shaantimaap{}noti na kaamakaamii .. 2\.70.. vihaaya kaamaanyaH sarvaanpumaa.nshcharati niHspR^ihaH . nirmamo nirahaN^kaaraH sa shaantimadhigach{}chhati .. 2\.71.. eshhaa braahmii sthitiH paartha nainaaM praapya vimuhyati . sthitvaasyaamantakaale.api brahmanirvaaNamR^ich{}chhati .. 2\.72.. AUM tatsaditi shriimad.h bhagavad.hgiitaasuupanishhatsu brahmavidyaayaa.n yogashaastre shriikR^ishhNaarjunasa.nvaade saaN^khyayogo naama dvitiiyo.adhyaayaH .. 2.. \vspace{.0in} \hrule \vspace{.0in} %3 atha tR^itiiyo.adhyaayaH. (karmayogaH) arjuna uvaacha . jyaayasii chetkarmaNaste mataa buddhirjanaardana . tatki.n karmaNi ghore maa.n niyojayasi keshava .. 3\.1.. vyaamishreNeva vaak{}yena buddhiM mohayasiiva me . tadekaM vada nishchitya yena shreyo.ahamaap{}nuyaam.h .. 3\.2.. shriibhagavaanuvaacha . loke.asmin dvividhaa nishhThaa puraa prok{}taa mayaanagha . GYaanayogena saaN^khyaanaa.n karmayogena yoginaam.h .. 3\.3.. na karmaNaamanaarambhaannaishhkarmyaM purushho.ashnute . na cha sa.nnyasanaadeva siddhi.n samadhigach{}chhati .. 3\.4.. na hi kashchitkshaNamapi jaatu tishhThatyakarmakR^it.h . kaaryate hyavashaH karma sarvaH prakR^itijairguNaiH .. 3\.5.. karmendriyaaNi sa.nyamya ya aaste manasaa smaran.h . indriyaarthaanvimuuDhaatmaa mithyaachaaraH sa uchyate .. 3\.6.. yastvindriyaaNi manasaa niyamyaarabhate.arjuna . karmendriyaiH karmayogamasak{}taH sa vishishhyate .. 3\.7.. niyata.n kuru karma tvaM karma jyaayo hyakarmaNaH . shariirayaatraapi cha te na prasid.hdhyedakarmaNaH .. 3\.8.. yaGYaarthaatkarmaNo.anyatra loko.aya.n karmabandhanaH . tadartha.n karma kaunteya muk{}tasaN^gaH samaachara .. 3\.9.. sahayaGYaaH prajaaH sR^ishh{}Tvaa purovaacha prajaapatiH . anena prasavishhyadhvameshha vo.astvishhTakaamadhuk.h .. 3\.10.. devaanbhaavayataanena te devaa bhaavayantu vaH . parasparaM bhaavayantaH shreyaH paramavaapsyatha .. 3\.11.. ishhTaanbhogaanhi vo devaa daasyante yaGYabhaavitaaH . tairdattaanapradaayaibhyo yo bhuN^k{}te stena eva saH .. 3\.12.. yaGYashishhTaashinaH santo muchyante sarvakilbishhaiH . bhuJN{}jate te tvaghaM paapaa ye pachantyaatmakaaraNaat.h .. 3\.13.. annaadbhavanti bhuutaani parjanyaadannasaMbhavaH . yaGYaadbhavati parjanyo yaGYaH karmasamudbhavaH .. 3\.14.. karma brahmodbhava.n viddhi brahmaaksharasamudbhavam.h . tasmaatsarvagataM brahma nityaM yaGYe pratishhThitam.h .. 3\.15.. evaM pravartita.n chakraM naanuvartayatiiha yaH . aghaayurindriyaaraamo moghaM paartha sa jiivati .. 3\.16.. yastvaatmaratireva syaadaatmatR^ip{}tashcha maanavaH . aatmanyeva cha sa.ntushhTastasya kaaryaM na vidyate .. 3\.17.. naiva tasya kR^itenaartho naakR^iteneha kashchana . na chaasya sarvabhuuteshhu kashchidarthavyapaashrayaH .. 3\.18.. tasmaadasak{}taH satataM kaaryaM karma samaachara . asak{}to hyaacharankarma paramaap{}noti puurushhaH .. 3\.19.. karmaNaiva hi sa.nsiddhimaasthitaa janakaadayaH . lokasa.ngrahamevaapi saMpashyankartumarhasi .. 3\.20.. yadyadaacharati shreshhThastattadevetaro janaH . sa yatpramaaNaM kurute lokastadanuvartate .. 3\.21.. na me paarthaasti kartavyaM trishhu lokeshhu ki.nchana . naanavaap{}tamavaap{}tavyaM varta eva cha karmaNi .. 3\.22.. yadi hyahaM na varteya.n jaatu karmaNyatandritaH . mama vartmaanuvartante manushhyaaH paartha sarvashaH .. 3\.23.. utsiideyurime lokaa na kuryaa.n karma chedaham.h . saN^karasya cha kartaa syaamupahanyaamimaaH prajaaH .. 3\.24.. sak{}taaH karmaNyavidvaa.nso yathaa kurvanti bhaarata . kuryaadvidvaa.nstathaa.asak{}tashchikiirshhurlokasa.ngraham.h .. 3\.25.. na buddhibheda.n janayedaGYaanaa.n karmasaN^ginaam.h . joshhayetsarvakarmaaNi vidvaanyuk{}taH samaacharan.h .. 3\.26.. prakR^iteH kriyamaaNaani guNaiH karmaaNi sarvashaH . ahaN^kaaravimuuDhaatmaa kartaahamiti manyate .. 3\.27.. tattvavittu mahaabaaho guNakarmavibhaagayoH . guNaa guNeshhu vartanta iti matvaa na saj{}jate .. 3\.28.. prakR^iterguNasaMmuuDhaaH saj{}jante guNakarmasu . taanakR^its{}navido mandaankR^its{}navinna vichaalayet.h .. 3\.29.. mayi sarvaaNi karmaaNi sa.nnyasyaadhyaatmachetasaa . niraashiirnirmamo bhuutvaa yudhyasva vigatajvaraH .. 3\.30.. ye me matamidaM nityamanutishhThanti maanavaaH . shraddhaavanto.anasuuyanto muchyante te.api karmabhiH .. 3\.31.. ye tvetadabhyasuuyanto naanutishhThanti me matam.h . sarvaGYaanavimuuDhaa.nstaanviddhi nashhTaanachetasaH .. 3\.32.. sadR^isha.n cheshhTate svasyaaH prakR^iterGYaanavaanapi . prakR^iti.n yaanti bhuutaani nigrahaH kiM karishhyati .. 3\.33.. indriyasyendriyasyaarthe raagadveshhau vyavasthitau . tayorna vashamaagach{}chhettau hyasya paripanthinau .. 3\.34.. shreyaansvadharmo viguNaH paradharmaatsvanushhThitaat.h . svadharme nidhana.n shreyaH paradharmo bhayaavahaH .. 3\.35.. arjuna uvaacha . atha kena prayuk{}to.ayaM paapa.n charati puurushhaH . anich{}chhannapi vaarshhNeya balaadiva niyojitaH .. 3\.36.. shriibhagavaanuvaacha . kaama eshha krodha eshha rajoguNasamudbhavaH . mahaashano mahaapaapmaa vid.hdhyenamiha vairiNam.h .. 3\.37.. dhuumenaavriyate vahniryathaadarsho malena cha . yatholbenaavR^ito garbhastathaa tenedamaavR^itam.h .. 3\.38.. aavR^itaM GYaanametena GYaanino nityavairiNaa . kaamaruupeNa kaunteya dushhpuureNaanalena cha .. 3\.39.. indriyaaNi mano buddhirasyaadhishhThaanamuchyate . etairvimohayatyeshha GYaanamaavR^itya dehinam.h .. 3\.40.. tasmaattvamindriyaaNyaadau niyamya bharatarshhabha . paapmaanaM prajahi hyenaM GYaanaviGYaananaashanam.h .. 3\.41.. indriyaaNi paraaNyaahurindriyebhyaH paraM manaH . manasastu paraa buddhiryo buddheH paratastu saH .. 3\.42.. evaM buddheH paraM buddhvaa sa.nstabhyaatmaanamaatmanaa . jahi shatruM mahaabaaho kaamaruupaM duraasadam.h .. 3\.43.. AUM tatsaditi shriimad.h bhagavad.hgiitaasuupanishhatsu brahmavidyaayaa.n yogashaastre shriikR^ishhNaarjunasa.nvaade karmayogo naama tR^itiiyo.adhyaayaH .. 3.. \vspace{.0in} \hrule \vspace{.0in} %4 atha chaturtho.adhyaayaH. (GYaanakarmasa.nnyaasayogaH) shriibhagavaanuvaacha . imaM vivasvate yogaM prok{}tavaanahamavyayam.h . vivasvaanmanave praaha manurikshvaakave.abraviit.h .. 4\.1.. evaM paramparaapraap{}tamimaM raajarshhayo viduH . sa kaaleneha mahataa yogo nashhTaH para.ntapa .. 4\.2.. sa evaayaM mayaa te.adya yogaH prok{}taH puraatanaH . bhak{}to.asi me sakhaa cheti rahasyaM hyetaduttamam.h .. 4\.3.. arjuna uvaacha . aparaM bhavato janma para.n janma vivasvataH . kathametadvijaaniiyaa.n tvamaadau prok{}tavaaniti .. 4\.4.. shriibhagavaanuvaacha . bahuuni me vyatiitaani janmaani tava chaarjuna . taanyahaM veda sarvaaNi na tvaM vettha para.ntapa .. 4\.5.. ajo.api sannavyayaatmaa bhuutaanaamiishvaro.api san.h . prakR^iti.n svaamadhishhThaaya saMbhavaamyaatmamaayayaa .. 4\.6.. yadaa yadaa hi dharmasya glaanirbhavati bhaarata . abhyutthaanamadharmasya tadaatmaanaM sR^ijaamyaham.h .. 4\.7.. paritraaNaaya saadhuunaa.n vinaashaaya cha dushhkR^itaam.h . dharmasa.nsthaapanaarthaaya saMbhavaami yuge yuge .. 4\.8.. janma karma cha me divyamevaM yo vetti tattvataH . tyak{}tvaa dehaM punarjanma naiti maameti so.arjuna .. 4\.9.. viitaraagabhayakrodhaa manmayaa maamupaashritaaH . bahavo GYaanatapasaa puutaa madbhaavamaagataaH .. 4\.10.. ye yathaa maaM prapadyante taa.nstathaiva bhajaamyaham.h . mama vartmaanuvartante manushhyaaH paartha sarvashaH .. 4\.11.. kaaN^kshantaH karmaNaa.n siddhi.n yajanta iha devataaH . kshipra.n hi maanushhe loke siddhirbhavati karmajaa .. 4\.12.. chaaturvarNyaM mayaa sR^ishhTa.n guNakarmavibhaagashaH . tasya kartaaramapi maa.n vid.hdhyakartaaramavyayam.h .. 4\.13.. na maa.n karmaaNi limpanti na me karmaphale spR^ihaa . iti maa.n yo.abhijaanaati karmabhirna sa badhyate .. 4\.14.. eva.n GYaatvaa kR^itaM karma puurvairapi mumukshubhiH . kuru karmaiva tasmaattvaM puurvaiH puurvatara.n kR^itam.h .. 4\.15.. ki.n karma kimakarmeti kavayo.apyatra mohitaaH . tatte karma pravakshyaami yajGYaatvaa mokshyase.ashubhaat.h .. 4\.16.. karmaNo hyapi boddhavyaM boddhavya.n cha vikarmaNaH . akarmaNashcha boddhavya.n gahanaa karmaNo gatiH .. 4\.17.. karmaNyakarma yaH pashyedakarmaNi cha karma yaH . sa buddhimaanmanushhyeshhu sa yuk{}taH kR^its{}nakarmakR^it.h .. 4\.18.. yasya sarve samaarambhaaH kaamasaN^kal{}pavarjitaaH . GYaanaagnidagdhakarmaaNa.n tamaahuH paNDitaM budhaaH .. 4\.19.. tyak{}tvaa karmaphalaasaN^ga.n nityatR^ip{}to niraashrayaH . karmaNyabhipravR^itto.api naiva ki.nchitkaroti saH .. 4\.20.. niraashiiryatachittaatmaa tyak{}tasarvaparigrahaH . shaariiraM kevalaM karma kurvannaap{}noti kilbishham.h .. 4\.21.. yadR^ich{}chhaalaabhasa.ntushhTo dvandvaatiito vimatsaraH . samaH siddhaavasiddhau cha kR^itvaapi na nibadhyate .. 4\.22.. gatasaN^gasya muk{}tasya GYaanaavasthitachetasaH . yaGYaayaacharataH karma samagraM praviliiyate .. 4\.23.. brahmaarpaNaM brahma haviH brahmaagnau brahmaNaa hutam.h . brahmaiva tena gantavyaM brahma karma samaadhinaa .. 4\.24.. daivamevaapare yaGYa.n yoginaH paryupaasate . brahmaagnaavapare yaGYaM yaGYenaivopajuhvati .. 4\.25.. shrotraadiiniindriyaaNyanye sa.nyamaagnishhu juhvati . shabdaadiinvishhayaananya indriyaagnishhu juhvati .. 4\.26.. sarvaaNiindriyakarmaaNi praaNakarmaaNi chaapare . aatmasa.nyamayogaagnau juhvati GYaanadiipite .. 4\.27.. dravyayaGYaastapoyaGYaa yogayaGYaastathaapare . svaadhyaayaGYaanayaGYaashcha yatayaH sa.nshitavrataaH .. 4\.28.. apaane juhvati praaNaM praaNe.apaanaM tathaapare . praaNaapaanagatii ruddhvaa praaNaayaamaparaayaNaaH .. 4\.29.. apare niyataahaaraaH praaNaanpraaNeshhu juhvati . sarve.apyete yaGYavido yaGYakshapitakalmashhaaH .. 4\.30.. yaGYashishhTaamR^itabhujo yaanti brahma sanaatanam.h . naayaM loko.astyayaGYasya kuto.anyaH kurusattama .. 4\.31.. evaM bahuvidhaa yaGYaa vitataa brahmaNo mukhe . karmajaanviddhi taansarvaanevaM GYaatvaa vimokshyase .. 4\.32.. shreyaandravyamayaadyaGYaajGYaanayaGYaH para.ntapa . sarva.n karmaakhilaM paartha GYaane parisamaapyate .. 4\.33.. tadviddhi praNipaatena pariprashnena sevayaa . upadekshyanti te GYaanaM GYaaninastattvadarshinaH .. 4\.34.. yajGYaatvaa na punarmohamevaM yaasyasi paaNDava . yena bhuutaanyasheshhaaNi drakshyasyaatmanyatho mayi .. 4\.35.. api chedasi paapebhyaH sarvebhyaH paapakR^ittamaH . sarva.n GYaanap{}lavenaiva vR^ijinaM sa.ntarishhyasi .. 4\.36.. yathaidhaa.nsi samiddho.agnirbhasmasaatkurute.arjuna . GYaanaagniH sarvakarmaaNi bhasmasaatkurute tathaa .. 4\.37.. na hi GYaanena sadR^ishaM pavitramiha vidyate . tatsvayaM yogasa.nsiddhaH kaalenaatmani vindati .. 4\.38.. shraddhaavaa.Nl{}labhate GYaanaM tatparaH sa.nyatendriyaH . GYaanaM labdhvaa paraaM shaantimachireNaadhigach{}chhati .. 4\.39.. aGYashchaashraddadhaanashcha sa.nshayaatmaa vinashyati . naayaM loko.asti na paro na sukhaM sa.nshayaatmanaH .. 4\.40.. yogasa.nnyastakarmaaNaM GYaanasa.nchhinnasa.nshayam.h . aatmavantaM na karmaaNi nibadh{}nanti dhana.njaya .. 4\.41.. tasmaadaGYaanasaMbhuutaM hR^itstha.n GYaanaasinaatmanaH . chhittvainaM sa.nshayaM yogamaatishhThottishhTha bhaarata .. 4\.42.. AUM tatsaditi shriimad.h bhagavad.hgiitaasuupanishhatsu brahmavidyaayaa.n yogashaastre shriikR^ishhNaarjunasa.nvaade GYaanakarmasa.nnyaasayogo naama chaturtho.adhyaayaH .. 4.. \vspace{.0in} \hrule \vspace{.0in} %5 atha pa.nchamo.adhyaayaH. (sa.nnyaasayogaH) arjuna uvaacha . sa.nnyaasaM karmaNaa.n kR^ishhNa punaryoga.n cha sha.nsasi . yach{}chhreya etayorekaM tanme bruuhi sunishchitam.h .. 5\.1.. shriibhagavaanuvaacha . sa.nnyaasaH karmayogashcha niHshreyasakaraavubhau . tayostu karmasa.nnyaasaatkarmayogo vishishhyate .. 5\.2.. GYeyaH sa nityasa.nnyaasii yo na dveshhTi na kaaN^kshati . nirdvandvo hi mahaabaaho sukhaM bandhaatpramuchyate .. 5\.3.. saaN^khyayogau pR^ithagbaalaaH pravadanti na paNDitaaH . ekamapyaasthitaH samyagubhayorvindate phalam.h .. 5\.4.. yatsaaN^khyaiH praapyate sthaanaM tadyogairapi gamyate . ekaM saaN^khya.n cha yoga.n cha yaH pashyati sa pashyati .. 5\.5.. sa.nnyaasastu mahaabaaho duHkhamaap{}tumayogataH . yogayuk{}to munirbrahma nachireNaadhigach{}chhati .. 5\.6.. yogayuk{}to vishuddhaatmaa vijitaatmaa jitendriyaH . sarvabhuutaatmabhuutaatmaa kurvannapi na lipyate .. 5\.7.. naiva ki.nchitkaromiiti yuk{}to manyeta tattvavit.h . pashyaJNshruNvanspR^ishaJN{}jighrannashna.ngach{}chhansvapanshvasan.h .. 5\.8.. pralapanvisR^ijangR^ihNannunmishhannimishhannapi . indriyaaNiindriyaartheshhu vartanta iti dhaarayan.h .. 5\.9.. brahmaNyaadhaaya karmaaNi saN^ga.n tyak{}tvaa karoti yaH . lipyate na sa paapena padmapatramivaambhasaa .. 5\.10.. kaayena manasaa bud.hdhyaa kevalairindriyairapi . yoginaH karma kurvanti saN^ga.n tyak{}tvaatmashuddhaye .. 5\.11.. yuk{}taHkarmaphalaM tyak{}tvaa shaantimaap{}noti naishhThikiim.h . ayuk{}taH kaamakaareNa phale sak{}to nibadhyate .. 5\.12.. sarvakarmaaNi manasaa sa.nnyasyaaste sukhaM vashii . navadvaare pure dehii naiva kurvanna kaarayan.h .. 5\.13.. na kartR^itva.n na karmaaNi lokasya sR^ijati prabhuH . na karmaphalasa.nyogaM svabhaavastu pravartate .. 5\.14.. naadatte kasyachitpaapaM na chaiva sukR^itaM vibhuH . aGYaanenaavR^itaM GYaanaM tena muhyanti jantavaH .. 5\.15.. GYaanena tu tadaGYaanaM yeshhaa.n naashitamaatmanaH . teshhaamaadityavajGYaanaM prakaashayati tatparam.h .. 5\.16.. tad.hbuddhayastadaatmaanastannishhThaastatparaayaNaaH . gach{}chhantyapunaraavR^itti.n GYaananirdhuutakalmashhaaH .. 5\.17.. vidyaavinayasaMpanne braahmaNe gavi hastini . shuni chaiva shvapaake cha paNDitaaH samadarshinaH .. 5\.18.. ihaiva tairjitaH sargo yeshhaa.n saamye sthitaM manaH . nirdoshhaM hi samaM brahma tasmaad.h brahmaNi te sthitaaH .. 5\.19.. na prahR^ishhyetpriyaM praapya nodvijetpraapya chaapriyam.h . sthirabuddhirasaMmuuDho brahmavid.h brahmaNi sthitaH .. 5\.20.. baahyasparsheshhvasak{}taatmaa vindatyaatmani yatsukham.h . sa brahmayogayuk{}taatmaa sukhamakshayamashnute .. 5\.21.. ye hi sa.nsparshajaa bhogaa duHkhayonaya eva te . aadyantavantaH kaunteya na teshhu ramate budhaH .. 5\.22.. shak{}notiihaiva yaH soDhuM praak{}shariiravimokshaNaat.h . kaamakrodhodbhavaM vegaM sa yuk{}taH sa sukhii naraH .. 5\.23.. yo.antaHsukho.antaraaraamastathaantarjyotireva yaH . sa yogii brahmanirvaaNaM brahmabhuuto.adhigach{}chhati .. 5\.24.. labhante brahmanirvaaNamR^ishhayaH kshiiNakalmashhaaH . chhinnadvaidhaa yataatmaanaH sarvabhuutahite rataaH .. 5\.25.. kaamakrodhaviyuk{}taanaa.n yatiinaa.n yatachetasaam.h . abhito brahmanirvaaNaM vartate viditaatmanaam.h .. 5\.26.. sparshaankR^itvaa bahirbaahyaa.nshchakshushchaivaantare bhruvoH . praaNaapaanau samau kR^itvaa naasaabhyantarachaariNau .. 5\.27.. yatendriyamanobuddhirmunirmokshaparaayaNaH . vigatech{}chhaabhayakrodho yaH sadaa muk{}ta eva saH .. 5\.28.. bhok{}taaraM yaGYatapasaa.n sarvalokamaheshvaram.h . suhR^idaM sarvabhuutaanaa.n GYaatvaa maa.n shaantimR^ich{}chhati .. 5\.29.. AUM tatsaditi shriimad.h bhagavad.hgiitaasuupanishhatsu brahmavidyaayaa.n yogashaastre shriikR^ishhNaarjunasa.nvaade sa.nnyaasayogo naama pa.nchamo.adhyaayaH .. 5.. \vspace{.0in} \hrule \vspace{.0in} %6 atha shhashhTho.adhyaayaH. (aatmasa.nyamayogaH) shriibhagavaanuvaacha . anaashritaH karmaphalaM kaarya.n karma karoti yaH . sa sa.nnyaasii cha yogii cha na niragnirna chaakriyaH .. 6\.1.. yaM sa.nnyaasamiti praahuryogaM taM viddhi paaNDava . na hyasa.nnyastasaN^kal{}po yogii bhavati kashchana .. 6\.2.. aarurukshormuneryogaM karma kaaraNamuchyate . yogaaruuDhasya tasyaiva shamaH kaaraNamuchyate .. 6\.3.. yadaa hi nendriyaartheshhu na karmasvanushhaj{}jate . sarvasaN^kal{}pasa.nnyaasii yogaaruuDhastadochyate .. 6\.4.. uddharedaatmanaatmaanaM naatmaanamavasaadayet.h . aatmaiva hyaatmano bandhuraatmaiva ripuraatmanaH .. 6\.5.. bandhuraatmaatmanastasya yenaatmaivaatmanaa jitaH . anaatmanastu shatrutve vartetaatmaiva shatruvat.h .. 6\.6.. jitaatmanaH prashaantasya paramaatmaa samaahitaH . shiitoshhNasukhaduHkheshhu tathaa maanaapamaanayoH .. 6\.7.. GYaanaviGYaanatR^ip{}taatmaa kuuTastho vijitendriyaH . yuk{}ta ityuchyate yogii samaloshhTaashmakaa.nchanaH .. 6\.8.. suhR^inmitraaryudaasiinamadhyasthadveshhyabandhushhu . saadhushhvapi cha paapeshhu samabuddhirvishishhyate .. 6\.9.. yogii yuJN{}jiita satatamaatmaanaM rahasi sthitaH . ekaakii yatachittaatmaa niraashiiraparigrahaH .. 6\.10.. shuchau deshe pratishhThaapya sthiramaasanamaatmanaH . naatyuch{}chhritaM naatiniicha.n chailaajinakushottaram.h .. 6\.11.. tatraikaagraM manaH kR^itvaa yatachittendriyakriyaaH . upavishyaasane yuJN{}jyaadyogamaatmavishuddhaye .. 6\.12.. samaM kaayashirogriivaM dhaarayannachalaM sthiraH . saMprekshya naasikaagraM svaM dishashchaanavalokayan.h .. 6\.13.. prashaantaatmaa vigatabhiirbrahmachaarivrate sthitaH . manaH sa.nyamya mach{}chitto yuk{}ta aasiita matparaH .. 6\.14.. yuJN{}jannevaM sadaatmaanaM yogii niyatamaanasaH . shaanti.n nirvaaNaparamaaM matsa.nsthaamadhigach{}chhati .. 6\.15.. naatyashnatastu yogo.asti na chaikaantamanashnataH . na chaatisvap{}nashiilasya jaagrato naiva chaarjuna .. 6\.16.. yuk{}taahaaravihaarasya yuk{}tacheshhTasya karmasu . yuk{}tasvap{}naavabodhasya yogo bhavati duHkhahaa .. 6\.17.. yadaa viniyata.n chittamaatmanyevaavatishhThate . niHspR^ihaH sarvakaamebhyo yuk{}ta ityuchyate tadaa .. 6\.18.. yathaa diipo nivaatastho neN^gate sopamaa smR^itaa . yogino yatachittasya yuJN{}jato yogamaatmanaH .. 6\.19.. yatroparamate chittaM niruddhaM yogasevayaa . yatra chaivaatmanaatmaanaM pashyannaatmani tushhyati .. 6\.20.. sukhamaatyantikaM yattad.h buddhigraahyamatiindriyam.h . vetti yatra na chaivaayaM sthitashchalati tattvataH .. 6\.21.. yaM labdhvaa chaaparaM laabhaM manyate naadhikaM tataH . yasminsthito na duHkhena guruNaapi vichaalyate .. 6\.22.. taM vidyaad.h duHkhasa.nyogaviyogaM yogasa.nGYitam.h . sa nishchayena yok{}tavyo yogo.anirviNNachetasaa .. 6\.23.. saN^kal{}paprabhavaankaamaa.nstyak{}tvaa sarvaanasheshhataH . manasaivendriyagraamaM viniyamya samantataH .. 6\.24.. shanaiH shanairuparamed.h bud.hdhyaa dhR^itigR^ihiitayaa . aatmasa.nsthaM manaH kR^itvaa na ki.nchidapi chintayet.h .. 6\.25.. yato yato nishcharati manashcha.nchalamasthiram.h . tatastato niyamyaitadaatmanyeva vashaM nayet.h .. 6\.26.. prashaantamanasaM hyenaM yoginaM sukhamuttamam.h . upaiti shaantarajasaM brahmabhuutamakalmashham.h .. 6\.27.. yuJN{}jannevaM sadaatmaanaM yogii vigatakalmashhaH . sukhena brahmasa.nsparshamatyantaM sukhamashnute .. 6\.28.. sarvabhuutasthamaatmaanaM sarvabhuutaani chaatmani . iikshate yogayuk{}taatmaa sarvatra samadarshanaH .. 6\.29.. yo maaM pashyati sarvatra sarva.n cha mayi pashyati . tasyaahaM na praNashyaami sa cha me na praNashyati .. 6\.30.. sarvabhuutasthitaM yo maaM bhajatyekatvamaasthitaH . sarvathaa vartamaano.api sa yogii mayi vartate .. 6\.31.. aatmaupamyena sarvatra samaM pashyati yo.arjuna . sukhaM vaa yadi vaa duHkhaM sa yogii paramo mataH .. 6\.32.. arjuna uvaacha . yo.ayaM yogastvayaa prok{}taH saamyena madhusuudana . etasyaahaM na pashyaami cha.nchalatvaatsthiti.n sthiraam.h .. 6\.33.. cha.nchalaM hi manaH kR^ishhNa pramaathi balavad.h dR^iDham.h . tasyaahaM nigrahaM manye vaayoriva sudushhkaram.h .. 6\.34.. shriibhagavaanuvaacha . asa.nshayaM mahaabaaho mano durnigraha.n chalam.h . abhyaasena tu kaunteya vairaagyeNa cha gR^ihyate .. 6\.35.. asa.nyataatmanaa yogo dushhpraapa iti me matiH . vashyaatmanaa tu yatataa shak{}yo.avaap{}tumupaayataH .. 6\.36.. arjuna uvaacha . ayatiH shraddhayopeto yogaach{}chalitamaanasaH . apraapya yogasa.nsiddhi.n kaa.n gati.n kR^ishhNa gach{}chhati .. 6\.37.. kach{}chinnobhayavibhrashh{}Tashchhinnaabhramiva nashyati . apratishhTho mahaabaaho vimuuDho brahmaNaH pathi .. 6\.38.. etanme sa.nshayaM kR^ishhNa chhettumarhasyasheshhataH . tvadanyaH sa.nshayasyaasya chhettaa na hyupapadyate .. 6\.39.. shriibhagavaanuvaacha . paartha naiveha naamutra vinaashastasya vidyate . na hi kalyaaNakR^itkashchid.h durgati.n taata gach{}chhati .. 6\.40.. praapya puNyakR^itaa.n lokaanushhitvaa shaashvatiiH samaaH . shuchiinaa.n shriimataa.n gehe yogabhrashhTo.abhijaayate .. 6\.41.. athavaa yoginaameva kule bhavati dhiimataam.h . etaddhi durlabhataraM loke janma yadiidR^isham.h .. 6\.42.. tatra taM buddhisa.nyogaM labhate paurvadehikam.h . yatate cha tato bhuuyaH sa.nsiddhau kurunandana .. 6\.43.. puurvaabhyaasena tenaiva hriyate hyavasho.api saH . jiGYaasurapi yogasya shabdabrahmaativartate .. 6\.44.. prayat{}naadyatamaanastu yogii sa.nshuddhakilbishhaH . anekajanmasa.nsiddhastato yaati paraaM gatim.h .. 6\.45.. tapasvibhyo.adhiko yogii GYaanibhyo.api mato.adhikaH . karmibhyashchaadhiko yogii tasmaadyogii bhavaarjuna .. 6\.46.. yoginaamapi sarveshhaaM madgatenaantaraatmanaa . shraddhaavaanbhajate yo maa.n sa me yuk{}tatamo mataH .. 6\.47.. AUM tatsaditi shriimad.h bhagavad.hgiitaasuupanishhatsu brahmavidyaayaa.n yogashaastre shriikR^ishhNaarjunasa.nvaade aatmasa.nyamayogo naama shhashhTho.adhyaayaH .. 6.. \vspace{.0in} \hrule \vspace{.0in} %7 atha sap{}tamo.adhyaayaH. (GYaanaviGYaanayogaH) shriibhagavaanuvaacha . mayyaasak{}tamanaaH paartha yogaM yuJN{}janmadaashrayaH . asa.nshayaM samagraM maa.n yathaa GYaasyasi tach{}chhR^iNu .. 7\.1.. GYaanaM te.ahaM saviGYaanamidaM vakshyaamyasheshhataH . yajGYaatvaa neha bhuuyo.anyajGYaatavyamavashishhyate .. 7\.2.. manushhyaaNaa.n sahasreshhu kashchidyatati siddhaye . yatataamapi siddhaanaa.n kashchinmaa.n vetti tattvataH .. 7\.3.. bhuumiraapo.analo vaayuH khaM mano buddhireva cha . aha.nkaara itiiyaM me bhinnaa prakR^itirashhTadhaa .. 7\.4.. apareyamitastvanyaaM prakR^iti.n viddhi me paraam.h . jiivabhuutaaM mahaabaaho yayedaM dhaaryate jagat.h .. 7\.5.. etadyoniini bhuutaani sarvaaNiityupadhaaraya . ahaM kR^its{}nasya jagataH prabhavaH pralayastathaa .. 7\.6.. mattaH parataraM naanyatki.nchidasti dhana.njaya . mayi sarvamidaM protaM suutre maNigaNaa iva .. 7\.7.. raso.ahamapsu kaunteya prabhaasmi shashisuuryayoH . praNavaH sarvavedeshhu shabdaH khe paurushhaM nR^ishhu .. 7\.8.. puNyo gandhaH pR^ithivyaa.n cha tejashchaasmi vibhaavasau . jiivanaM sarvabhuuteshhu tapashchaasmi tapasvishhu .. 7\.9.. biijaM maa.n sarvabhuutaanaa.n viddhi paartha sanaatanam.h . buddhirbuddhimataamasmi tejastejasvinaamaham.h .. 7\.10.. balaM balavataa.n chaahaM kaamaraagavivarjitam.h . dharmaaviruddho bhuuteshhu kaamo.asmi bharatarshhabha .. 7\.11. ye chaiva saattvikaa bhaavaa raajasaastaamasaashcha ye . matta eveti taanviddhi na tvahaM teshhu te mayi .. 7\.12.. tribhirguNamayairbhaavairebhiH sarvamida.n jagat.h . mohitaM naabhijaanaati maamebhyaH paramavyayam.h .. 7\.13.. daivii hyeshhaa guNamayii mama maayaa duratyayaa . maameva ye prapadyante maayaametaaM taranti te .. 7\.14.. na maa.n dushhkR^itino muuDhaaH prapadyante naraadhamaaH . maayayaapahR^itaGYaanaa aasuraM bhaavamaashritaaH .. 7\.15.. chaturvidhaa bhajante maa.n janaaH sukR^itino.arjuna . aarto jiGYaasurarthaarthii GYaanii cha bharatarshhabha .. 7\.16.. teshhaa.n GYaanii nityayuk{}ta ekabhak{}tirvishishhyate . priyo hi GYaanino.atyarthamahaM sa cha mama priyaH .. 7\.17.. udaaraaH sarva evaite GYaanii tvaatmaiva me matam.h . aasthitaH sa hi yuk{}taatmaa maamevaanuttamaa.n gatim.h .. 7\.18.. bahuunaa.n janmanaamante GYaanavaanmaaM prapadyate . vaasudevaH sarvamiti sa mahaatmaa sudurlabhaH .. 7\.19.. kaamaistaistairhR^itaGYaanaaH prapadyante.anyadevataaH . taM taM niyamamaasthaaya prakR^ityaa niyataaH svayaa .. 7\.20.. yo yo yaa.n yaa.n tanuM bhak{}taH shraddhayaarchitumich{}chhati . tasya tasyaachalaa.n shraddhaa.n taameva vidadhaamyaham.h .. 7\.21.. sa tayaa shraddhayaa yuk{}tastasyaaraadhanamiihate . labhate cha tataH kaamaanmayaivaH vihitaanhitaan.h .. 7\.22.. antavattu phalaM teshhaa.n tadbhavatyal{}pamedhasaam.h . devaandevayajo yaanti madbhak{}taa yaanti maamapi .. 7\.23.. avyak{}taM vyak{}timaapannaM manyante maamabuddhayaH . paraM bhaavamajaananto mamaavyayamanuttamam.h .. 7\.24.. naahaM prakaashaH sarvasya yogamaayaasamaavR^itaH . muuDho.ayaM naabhijaanaati loko maamajamavyayam.h .. 7\.25.. vedaahaM samatiitaani vartamaanaani chaarjuna . bhavishhyaaNi cha bhuutaani maa.n tu veda na kashchana .. 7\.26.. ich{}chhaadveshhasamutthena dvandvamohena bhaarata . sarvabhuutaani saMmohaM sarge yaanti para.ntapa .. 7\.27.. yeshhaa.n tvantagataM paapa.n janaanaaM puNyakarmaNaam.h . te dvandvamohanirmuk{}taa bhajante maa.n dR^iDhavrataaH .. 7\.28.. jaraamaraNamokshaaya maamaashritya yatanti ye . te brahma tadviduH kR^its{}namadhyaatmaM karma chaakhilam.h .. 7\.29.. saadhibhuutaadhidaivaM maa.n saadhiyaGYa.n cha ye viduH . prayaaNakaale.api cha maa.n te viduryuk{}tachetasaH .. 7\.30.. AUM tatsaditi shriimad.h bhagavad.hgiitaasuupanishhatsu brahmavidyaayaa.n yogashaastre shriikR^ishhNaarjunasa.nvaade GYaanaviGYaanayogo naama sap{}tamo.adhyaayaH .. 7.. \vspace{.0in} \hrule \vspace{.0in} %8 atha ashhTamo.adhyaayaH. (aksharabrahmayogaH) arjuna uvaacha . ki.n tad.h brahma kimadhyaatma.n kiM karma purushhottama . adhibhuuta.n cha kiM prok{}tamadhidaivaM kimuchyate .. 8\.1.. adhiyaGYaH kathaM ko.atra dehe.asminmadhusuudana . prayaaNakaale cha kathaM GYeyo.asi niyataatmabhiH .. 8\.2.. shriibhagavaanuvaacha . aksharaM brahma paramaM svabhaavo.adhyaatmamuchyate . bhuutabhaavodbhavakaro visargaH karmasa.nGYitaH .. 8\.3.. adhibhuutaM ksharo bhaavaH purushhashchaadhidaivatam.h . adhiyaGYo.ahamevaatra dehe dehabhR^itaa.n vara .. 8\.4.. antakaale cha maameva smaranmuk{}tvaa kalevaram.h . yaH prayaati sa madbhaavaM yaati naastyatra sa.nshayaH .. 8\.5.. yaM yaM vaa.api smaranbhaavaM tyajatyante kalevaram.h . taM tamevaiti kaunteya sadaa tadbhaavabhaavitaH .. 8\.6.. tasmaatsarveshhu kaaleshhu maamanusmara yudhya cha . mayyarpitamanobuddhirmaamevaishhyasyasa.nshayaH .. 8\.7.. abhyaasayogayuk{}tena chetasaa naanyagaaminaa . paramaM purushhaM divya.n yaati paarthaanuchintayan.h .. 8\.8.. kaviM puraaNamanushaasitaaraM aNoraNiiya.nsamanusmaredyaH . sarvasya dhaataaramachintyaruupaM aadityavarNaM tamasaH parastaat.h .. 8\.9.. prayaaNakaale manasaa.achalena bhak{}tyaa yuk{}to yogabalena chaiva . bhruvormadhye praaNamaaveshya samyak.h sa taM paraM purushhamupaiti divyam.h .. 8\.10.. yadaksharaM vedavido vadanti vishanti yadyatayo viitaraagaaH . yadich{}chhanto brahmacharya.n charanti tatte padaM sa.ngraheNa pravakshye .. 8\.11.. sarvadvaaraaNi sa.nyamya mano hR^idi nirudhya cha . muu{dh{}nyaa}.rdhaayaatmanaH praaNamaasthito yogadhaaraNaam.h .. 8\.12.. omityekaaksharaM brahma vyaaharanmaamanusmaran.h . yaH prayaati tyajandehaM sa yaati paramaa.n gatim.h .. 8\.13.. ananyachetaaH satataM yo maa.n smarati nityashaH . tasyaahaM sulabhaH paartha nityayuk{}tasya yoginaH .. 8\.14.. maamupetya punarjanma duHkhaalayamashaashvatam.h . naap{}nuvanti mahaatmaanaH sa.nsiddhiM paramaa.n gataaH .. 8\.15.. aabrahmabhuvanaal{}lokaaH punaraavartino.arjuna . maamupetya tu kaunteya punarjanma na vidyate .. 8\.16.. sahasrayugaparyantamaharyad.h brahmaNo viduH . raatri.n yugasahasraantaa.n te.ahoraatravido janaaH .. 8\.17.. avyak{}taad.h vyak{}tayaH sarvaaH prabhavantyaharaagame . raatr{}yaagame praliiyante tatraivaavyak{}tasa.nGYake .. 8\.18.. bhuutagraamaH sa evaayaM bhuutvaa bhuutvaa praliiyate . raatr{}yaagame.avashaH paartha prabhavatyaharaagame .. 8\.19.. parastasmaattu bhaavo.anyo.avyak{}to.avyak{}taatsanaatanaH . yaH sa sarveshhu bhuuteshhu nashyatsu na vinashyati .. 8\.20.. avyak{}to.akshara ityuk{}tastamaahuH paramaa.n gatim.h . yaM praapya na nivartante taddhaama paramaM mama .. 8\.21.. purushhaH sa paraH paartha bhak{}tyaa labhyastvananyayaa . yasyaantaHsthaani bhuutaani yena sarvamidaM tatam.h .. 8\.22.. yatra kaale tvanaavR^ittimaavR^itti.n chaiva yoginaH . prayaataa yaanti taM kaalaM vakshyaami bharatarshhabha .. 8\.23.. agnirjotirahaH shuk{}laH shhaNmaasaa uttaraayaNam.h . tatra prayaataa gach{}chhanti brahma brahmavido janaaH .. 8\.24.. dhuumo raatristathaa kR^ishhNaH shhaNmaasaa dakshiNaayanam.h . tatra chaandramasa.n jyotiryogii praapya nivartate .. 8\.25.. shuk{}lakR^ishhNe gatii hyete jagataH shaashvate mate . ekayaa yaatyanaavR^ittimanyayaavartate punaH .. 8\.26.. naite sR^itii paartha jaananyogii muhyati kashchana . tasmaatsarveshhu kaaleshhu yogayuk{}to bhavaarjuna .. 8\.27.. vedeshhu yaGYeshhu tapaHsu chaiva daaneshhu yatpuNyaphalaM pradishhTam.h . atyeti tatsarvamidaM viditvaa yogii paraM sthaanamupaiti chaadyam.h .. 8\.28 .. AUM tatsaditi shriimad.h bhagavad.hgiitaasuupanishhatsu brahmavidyaayaa.n yogashaastre shriikR^ishhNaarjunasa.nvaade aksharabrahmayogo naamaashhTamo.adhyaayaH .. 8.. \vspace{.0in} \hrule \vspace{.0in} %9 atha navamo.adhyaayaH. (raajavidyaaraajaguhyayogaH) shriibhagavaanuvaacha . idaM tu te guhyatamaM pravakshyaamyanasuuyave . GYaanaM viGYaanasahitaM yajGYaatvaa mokshyase.ashubhaat.h .. 9\.1.. raajavidyaa raajaguhyaM pavitramidamuttamam.h . pratyakshaavagamaM dharmya.n susukhaM kartumavyayam.h .. 9\.2.. ashraddadhaanaaH purushhaa dharmasyaasya para.ntapa . apraapya maa.n nivartante mR^ityusa.nsaaravartmani .. 9\.3.. mayaa tatamidaM sarva.n jagadavyak{}tamuurtinaa . matsthaani sarvabhuutaani na chaahaM teshhvavasthitaH .. 9\.4.. na cha matsthaani bhuutaani pashya me yogamaishvaram.h . bhuutabhR^inna cha bhuutastho mamaatmaa bhuutabhaavanaH .. 9\.5.. yathaakaashasthito nitya.n vaayuH sarvatrago mahaan.h . tathaa sarvaaNi bhuutaani matsthaaniityupadhaaraya .. 9\.6.. sarvabhuutaani kaunteya prakR^iti.n yaanti maamikaam.h . kal{}pakshaye punastaani kal{}paadau visR^ijaamyaham.h .. 9\.7.. prakR^iti.n svaamavashhTabhya visR^ijaami punaH punaH . bhuutagraamamimaM kR^its{}namavashaM prakR^itervashaat.h .. 9\.8.. na cha maa.n taani karmaaNi nibadh{}nanti dhana.njaya . udaasiinavadaasiinamasak{}ta.n teshhu karmasu .. 9\.9.. mayaadhyaksheNa prakR^itiH suuyate sacharaacharam.h . hetunaanena kaunteya jagadviparivartate .. 9\.10.. avajaananti maaM muuDhaa maanushhii.n tanumaashritam.h . paraM bhaavamajaananto mama bhuutamaheshvaram.h .. 9\.11.. moghaashaa moghakarmaaNo moghaGYaanaa vichetasaH . raakshasiimaasurii.n chaiva prakR^itiM mohinii.n shritaaH .. 9\.12.. mahaatmaanastu maaM paartha daiviiM prakR^itimaashritaaH . bhajantyananyamanaso GYaatvaa bhuutaadimavyayam.h .. 9\.13.. satataM kiirtayanto maa.n yatantashcha dR^iDhavrataaH . namasyantashcha maaM bhak{}tyaa nityayuk{}taa upaasate .. 9\.14.. GYaanayaGYena chaapyanye yajanto maamupaasate . ekatvena pR^ithak{}tvena bahudhaa vishvatomukham.h .. 9\.15.. ahaM kraturahaM yaGYaH svadhaahamahamaushhadham.h . mantro.ahamahamevaajyamahamagnirahaM hutam.h .. 9\.16.. pitaahamasya jagato maataa dhaataa pitaamahaH . vedyaM pavitramo.nkaara R^iksaama yajureva cha .. 9\.17.. gatirbhartaa prabhuH saakshii nivaasaH sharaNa.n suhR^it.h . prabhavaH pralayaH sthaanaM nidhaanaM biijamavyayam.h .. 9\.18.. tapaamyahamahaM varshha.n nigR^iNhaamyutsR^ijaami cha . amR^ita.n chaiva mR^ityushcha sadasach{}chaahamarjuna .. 9\.19.. traividyaa maa.n somapaaH puutapaapaa yaGYairishh{}Tvaa svargatiM praarthayante . te puNyamaasaadya surendralokaM ashnanti divyaandivi devabhogaan.h .. 9\.20.. te taM bhuk{}tvaa svargalokaM vishaalaM kshiiNe puNye martyalokaM vishanti . evaM trayiidharmamanuprapannaa gataagataM kaamakaamaa labhante .. 9\.21.. ananyaashchintayanto maa.n ye janaaH paryupaasate . teshhaa.n nityaabhiyuk{}taanaa.n yogakshemaM vahaamyaham.h .. 9\.22.. ye.apyanyadevataabhak{}taa yajante shraddhayaanvitaaH . te.api maameva kaunteya yajantyavidhipuurvakam.h .. 9\.23.. ahaM hi sarvayaGYaanaaM bhok{}taa cha prabhureva cha . na tu maamabhijaananti tattvenaatashchyavanti te .. 9\.24.. yaanti devavrataa devaanpitR^Inyaanti pitR^ivrataaH . bhuutaani yaanti bhuutejyaa yaanti madyaajino.api maam.h .. 9\.25.. patraM pushhpaM phalaM toyaM yo me bhak{}tyaa prayach{}chhati . tadahaM bhak{}tyupahR^itamashnaami prayataatmanaH .. 9\.26.. yatkaroshhi yadashnaasi yaj{}juhoshhi dadaasi yat.h . yattapasyasi kaunteya tatkurushhva madarpaNam.h .. 9\.27.. shubhaashubhaphalairevaM mokshyase karmabandhanaiH . sa.nnyaasayogayuk{}taatmaa vimuk{}to maamupaishhyasi .. 9\.28.. samo.ahaM sarvabhuuteshhu na me dveshhyo.asti na priyaH . ye bhajanti tu maaM bhak{}tyaa mayi te teshhu chaapyaham.h .. 9\.29.. api chetsuduraachaaro bhajate maamananyabhaak.h . saadhureva sa mantavyaH samyagvyavasito hi saH .. 9\.30.. kshipraM bhavati dharmaatmaa shashvach{}chhaanti.n nigach{}chhati . kaunteya pratijaaniihi na me bhak{}taH praNashyati .. 9\.31.. maa.n hi paartha vyapaashritya ye.api syuH paapayonayaH . striyo vaishyaastathaa shuudraaste.api yaanti paraaM gatim.h .. 9\.32.. kiM punarbraahmaNaaH puNyaa bhak{}taa raajarshhayastathaa . anityamasukhaM lokamimaM praapya bhajasva maam.h .. 9\.33.. manmanaa bhava madbhak{}to madyaajii maa.n namaskuru . maamevaishhyasi yuk{}tvaivamaatmaanaM matparaayaNaH .. 9\.34.. AUM tatsaditi shriimad.h bhagavad.hgiitaasuupanishhatsu brahmavidyaayaa.n yogashaastre shriikR^ishhNaarjunasa.nvaade raajavidyaaraajaguhyayogo naama navamo.adhyaayaH .. 9.. \vspace{.0in} \hrule \vspace{.0in} %10 atha dashamo.adhyaayaH. (vibhuutiyogaH) shriibhagavaanuvaacha . bhuuya eva mahaabaaho shR^iNu me paramaM vachaH . yatte.ahaM priiyamaaNaaya vakshyaami hitakaamyayaa .. 10\.1.. na me viduH suragaNaaH prabhavaM na maharshhayaH . ahamaadirhi devaanaaM maharshhiiNaa.n cha sarvashaH .. 10\.2.. yo maamajamanaadi.n cha vetti lokamaheshvaram.h . asaMmuuDhaH sa martyeshhu sarvapaapaiH pramuchyate .. 10\.3.. buddhirGYaanamasaMmohaH kshamaa satya.n damaH shamaH . sukhaM duHkhaM bhavo.abhaavo bhaya.n chaabhayameva cha .. 10\.4.. ahi.nsaa samataa tushhTistapo daanaM yasho.ayashaH . bhavanti bhaavaa bhuutaanaaM matta eva pR^ithagvidhaaH .. 10\.5.. maharshhayaH sap{}ta puurve chatvaaro manavastathaa . madbhaavaa maanasaa jaataa yeshhaa.n loka imaaH prajaaH .. 10\.6.. etaa.n vibhuuti.n yoga.n cha mama yo vetti tattvataH . so.avikampena yogena yujyate naatra sa.nshayaH .. 10\.7.. ahaM sarvasya prabhavo mattaH sarvaM pravartate . iti matvaa bhajante maaM budhaa bhaavasamanvitaaH .. 10\.8.. mach{}chittaa madgatapraaNaa bodhayantaH parasparam.h . kathayantashcha maa.n nitya.n tushhyanti cha ramanti cha .. 10\.9.. teshhaa.n satatayuk{}taanaaM bhajataaM priitipuurvakam.h . dadaami buddhiyogaM taM yena maamupayaanti te .. 10\.10.. teshhaamevaanukampaarthamahamaGYaanajaM tamaH . naashayaamyaatmabhaavastho GYaanadiipena bhaasvataa .. 10\.11.. arjuna uvaacha . paraM brahma paraM dhaama pavitraM paramaM bhavaan.h . purushhaM shaashvataM divyamaadidevamajaM vibhum.h .. 10\.12.. aahustvaamR^ishhayaH sarve devarshhirnaaradastathaa . asito devalo vyaasaH svaya.n chaiva braviishhi me .. 10\.13.. sarvametadR^itaM manye yanmaa.n vadasi keshava . na hi te bhagavanvyak{}ti.n vidurdevaa na daanavaaH .. 10\.14.. svayamevaatmanaatmaanaM vettha tvaM purushhottama . bhuutabhaavana bhuutesha devadeva jagatpate .. 10\.15.. vak{}tumarhasyasheshheNa divyaa hyaatmavibhuutayaH . yaabhirvibhuutibhirlokaanimaa.nstva.n vyaapya tishhThasi .. 10\.16.. kathaM vidyaamahaM yogi.nstvaa.n sadaa parichintayan.h . keshhu keshhu cha bhaaveshhu chintyo.asi bhagavanmayaa .. 10\.17.. vistareNaatmano yogaM vibhuuti.n cha janaardana . bhuuyaH kathaya tR^ip{}tirhi shR^iNvato naasti me.amR^itam.h .. 10\.18.. shriibhagavaanuvaacha . hanta te kathayishhyaami divyaa hyaatmavibhuutayaH . praadhaanyataH kurushreshhTha naastyanto vistarasya me .. 10\.19.. ahamaatmaa guDaakesha sarvabhuutaashayasthitaH . ahamaadishcha madhya.n cha bhuutaanaamanta eva cha .. 10\.20.. aadityaanaamahaM vishhNurjyotishhaa.n ravira.nshumaan.h . mariichirmarutaamasmi nakshatraaNaamahaM shashii .. 10\.21.. vedaanaa.n saamavedo.asmi devaanaamasmi vaasavaH . indriyaaNaaM manashchaasmi bhuutaanaamasmi chetanaa .. 10\.22.. rudraaNaa.n shaN^karashchaasmi vittesho yaksharakshasaam.h . vasuunaaM paavakashchaasmi meruH shikhariNaamaham.h .. 10\.23.. purodhasaa.n cha mukhyaM maa.n viddhi paartha bR^ihaspatim.h . senaaniinaamahaM skandaH sarasaamasmi saagaraH .. 10\.24.. maharshhiiNaaM bhR^igurahaM giraamasmyekamaksharam.h . yaGYaanaa.n japayaGYo.asmi sthaavaraaNaa.n himaalayaH .. 10\.25.. ashvatthaH sarvavR^ikshaaNaa.n devarshhiiNaa.n cha naaradaH . gandharvaaNaa.n chitrarathaH siddhaanaa.n kapilo muniH .. 10\.26.. uch{}chaiHshravasamashvaanaa.n viddhi maamamR^itodbhavam.h . airaavataM gajendraaNaa.n naraaNaa.n cha naraadhipam.h .. 10\.27.. aayudhaanaamahaM vajra.n dhenuunaamasmi kaamadhuk.h . prajanashchaasmi kandarpaH sarpaaNaamasmi vaasukiH .. 10\.28.. anantashchaasmi naagaanaa.n varuNo yaadasaamaham.h . pitR^iNaamaryamaa chaasmi yamaH sa.nyamataamaham.h .. 10\.29.. prahlaadashchaasmi daityaanaa.n kaalaH kalayataamaham.h . mR^igaaNaa.n cha mR^igendro.ahaM vainateyashcha pakshiNaam.h .. 10\.30.. pavanaH pavataamasmi raamaH shastrabhR^itaamaham.h . jhashhaaNaaM makarashchaasmi srotasaamasmi jaahnavii .. 10\.31.. sargaaNaamaadirantashcha madhya.n chaivaahamarjuna . adhyaatmavidyaa vidyaanaa.n vaadaH pravadataamaham.h .. 10\.32.. aksharaaNaamakaaro.asmi dvandvaH saamaasikasya cha . ahamevaakshayaH kaalo dhaataa.ahaM vishvatomukhaH .. 10\.33.. mR^ityuH sarvaharashchaahamudbhavashcha bhavishhyataam.h . kiirtiH shriirvaakcha naariiNaa.n smR^itirmedhaa dhR^itiH kshamaa .. 10\.34.. bR^ihatsaama tathaa saam{}naa.n gaayatrii chhandasaamaham.h . maasaanaaM maargashiirshho.ahamR^ituunaa.n kusumaakaraH .. 10\.35.. dyuta.n chhalayataamasmi tejastejasvinaamaham.h . jayo.asmi vyavasaayo.asmi sattvaM sattvavataamaham.h .. 10\.36.. vR^ishhNiinaa.n vaasudevo.asmi paaNDavaanaa.n dhana.njayaH . muniinaamapyahaM vyaasaH kaviinaamushanaa kaviH .. 10\.37.. daNDo damayataamasmi niitirasmi jigiishhataam.h . mauna.n chaivaasmi guhyaanaa.n GYaanaM GYaanavataamaham.h .. 10\.38.. yach{}chaapi sarvabhuutaanaaM biijaM tadahamarjuna . na tadasti vinaa yatsyaanmayaa bhuuta.n charaacharam.h .. 10\.39.. naanto.asti mama divyaanaa.n vibhuutiinaaM para.ntapa . eshha tuuddeshataH prok{}to vibhuutervistaro mayaa .. 10\.40.. yadyadvibhuutimatsattvaM shriimaduurjitameva vaa . tattadevaavagach{}chha tvaM mama tejo.nshasaMbhavam.h .. 10\.41.. athavaa bahunaitena kiM GYaatena tavaarjuna . vishhTabhyaahamidaM kR^its{}namekaa.nshena sthito jagat.h .. 10\.42.. AUM tatsaditi shriimad.h bhagavad.hgiitaasuupanishhatsu brahmavidyaayaa.n yogashaastre shriikR^ishhNaarjunasa.nvaade vibhuutiyogo naama dashamo.adhyaayaH .. 10.. \vspace{.0in} \hrule \vspace{.0in} %11 athaikaadasho.adhyaayaH. (vishvaruupadarshanayogaH) arjuna uvaacha . madanugrahaaya paramaM guhyamadhyaatmasa.nGYitam.h . yattvayok{}ta.n vachastena moho.ayaM vigato mama .. 11\.1.. bhavaapyayau hi bhuutaanaa.n shrutau vistarasho mayaa . tvattaH kamalapatraaksha maahaatmyamapi chaavyayam.h .. 11\.2.. evametadyathaattha tvamaatmaanaM parameshvara . drashhTumich{}chhaami te ruupamaishvaraM purushhottama .. 11\.3.. manyase yadi tach{}chhak{}yaM mayaa drashhTumiti prabho . yogeshvara tato me tva.n darshayaatmaanamavyayam.h .. 11\.4.. shriibhagavaanuvaacha . pashya me paartha ruupaaNi shatasho.atha sahasrashaH . naanaavidhaani divyaani naanaavarNaakR^itiini cha .. 11\.5.. pashyaadityaanvasuun.hrudraanashvinau marutastathaa . bahuunyadR^ishhTapuurvaaNi pashyaashcharyaaNi bhaarata .. 11\.6.. ihaikastha.n jagatkR^its{}naM pashyaadya sacharaacharam.h . mama dehe guDaakesha yach{}chaanyad.h drashhTumich{}chhasi .. 11\.7.. na tu maa.n shak{}yase drashhTumanenaiva svachakshushhaa . divya.n dadaami te chakshuH pashya me yogamaishvaram.h .. 11\.8.. sa.njaya uvaacha . evamuk{}tvaa tato raajanmahaayogeshvaro hariH . darshayaamaasa paarthaaya paramaM ruupamaishvaram.h .. 11\.9.. anekavak{}tranayanamanekaad.hbhutadarshanam.h . anekadivyaabharaNaM divyaanekodyataayudham.h .. 11\.10.. divyamaalyaambaradharaM divyagandhaanulepanam.h . sarvaashcharyamayaM devamanantaM vishvatomukham.h .. 11\.11.. divi suuryasahasrasya bhavedyugapadutthitaa . yadi bhaaH sadR^ishii saa syaadbhaasastasya mahaatmanaH .. 11\.12.. tatraikastha.n jagatkR^its{}naM pravibhak{}tamanekadhaa . apashyaddevadevasya shariire paaNDavastadaa .. 11\.13.. tataH sa vismayaavishhTo hR^ishhTaromaa dhana.njayaH . praNamya shirasaa devaM kR^itaaJN{}jalirabhaashhata .. 11\.14.. arjuna uvaacha . pashyaami devaa.nstava deva dehe sarvaa.nstathaa bhuutavisheshhasaN^ghaan.h . brahmaaNamiishaM kamalaasanasthaM R^ishhii.nshcha sarvaanuragaa.nshcha divyaan.h .. 11\.15.. anekabaahuudaravak{}tranetra.n pashyaami tvaa.n sarvato.anantaruupam.h . naantaM na madhyaM na punastavaadi.n pashyaami vishveshvara vishvaruupa .. 11\.16.. kiriiTinaM gadina.n chakriNa.n cha tejoraashi.n sarvato diip{}timantam.h . pashyaami tvaa.n durniriikshya.n samantaad.h diip{}taanalaarkadyutimaprameyam.h .. 11\.17.. tvamaksharaM paramaM veditavya.n tvamasya vishvasya paraM nidhaanam.h . tvamavyayaH shaashvatadharmagop{}taa sanaatanastvaM purushho mato me .. 11\.18.. anaadimadhyaantamanantaviiryam.h anantabaahu.n shashisuuryanetram.h . pashyaami tvaa.n diip{}tahutaashavak{}tra.n svatejasaa vishvamidaM tapantam.h .. 11\.19.. dyaavaapR^ithivyoridamantara.n hi vyaap{}ta.n tvayaikena dishashcha sarvaaH . dR^ishh{}Tvaad.hbhutaM ruupamugra.n tavedaM lokatrayaM pravyathitaM mahaatman.h .. 11\.20.. amii hi tvaa.n surasaN^ghaa vishanti kechidbhiitaaH praaJN{}jalayo gR^iNanti . svastiityuk{}tvaa maharshhisiddhasaN^ghaaH stuvanti tvaa.n stutibhiH pushhkalaabhiH .. 11\.21.. rudraadityaa vasavo ye cha saadhyaa vishveshvinau marutashchoshhmapaashcha . gandharvayakshaasurasiddhasaN^ghaa viikshante tvaa.n vismitaashchaiva sarve .. 11\.22.. ruupaM mahatte bahuvak{}tranetra.n mahaabaaho bahubaahuurupaadam.h . bahuudaraM bahuda.nshhTraakaraalaM dR^ishh{}Tvaa lokaaH pravyathitaastathaaham.h .. 11\.23.. nabhaHspR^ishaM diip{}tamanekavarNa.n vyaattaananaM diip{}tavishaalanetram.h . dR^ishh{}Tvaa hi tvaaM pravyathitaantaraatmaa dhR^iti.n na vindaami shama.n cha vishhNo .. 11\.24.. da.nshhTraakaraalaani cha te mukhaani dR^ishh{}Tvaiva kaalaanalasannibhaani . disho na jaane na labhe cha sharma prasiida devesha jagannivaasa .. 11\.25.. amii cha tvaa.n dhR^itaraashhTrasya putraaH sarve sahaivaavanipaalasaN^ghaiH . bhiishhmo droNaH suutaputrastathaasau sahaasmadiiyairapi yodhamukhyaiH .. 11\.26.. vak{}traaNi te tvaramaaNaa vishanti da.nshhTraakaraalaani bhayaanakaani . kechidvilagnaa dashanaantareshhu sa.ndR^ishyante chuurNitairuttamaaN^gaiH .. 11\.27.. yathaa nadiinaaM bahavo.ambuvegaaH samudramevaabhimukhaa dravanti . tathaa tavaamii naralokaviiraa vishanti vak{}traaNyabhivijvalanti .. 11\.28.. yathaa pradiip{}ta.n jvalanaM pataN^gaa vishanti naashaaya samR^iddhavegaaH . tathaiva naashaaya vishanti lokaaH tavaapi vak{}traaNi samR^iddhavegaaH .. 11\.29.. lelihyase grasamaanaH samantaat.h lokaansamagraanvadanairjvaladbhiH . tejobhiraapuurya jagatsamagra.n bhaasastavograaH pratapanti vishhNo .. 11\.30.. aakhyaahi me ko bhavaanugraruupo namo.astu te devavara prasiida . viGYaatumich{}chhaami bhavantamaadya.n na hi prajaanaami tava pravR^ittim.h .. 11\.31.. shriibhagavaanuvaacha . kaalo.asmi lokakshayakR^itpravR^iddho lokaansamaahartumiha pravR^ittaH . R^ite.api tvaa.n na bhavishhyanti sarve ye.avasthitaaH pratyaniikeshhu yodhaaH .. 11\.32.. tasmaattvamuttishhTha yasho labhasva jitvaa shatruun.h bhuN^.hkshva raajya.n samR^iddham.h . mayaivaite nihataaH puurvameva nimittamaatraM bhava savyasaachin.h .. 11\.33.. droNa.n cha bhiishhma.n cha jayadratha.n cha karNa.n tathaanyaanapi yodhaviiraan.h . mayaa hataa.nstva.n jahi maavyathishhThaa yudhyasva jetaasi raNe sapat{}naan.h .. 11\.34.. sa.njaya uvaacha . etach{}chhrutvaa vachanaM keshavasya kR^itaaJN{}jalirvepamaanaH kiriiTii . namaskR^itvaa bhuuya evaaha kR^ishhNaM sagadgadaM bhiitabhiitaH praNamya .. 11\.35.. arjuna uvaacha . sthaane hR^ishhiikesha tava prakiirtyaa jagatprahR^ishhyatyanurajyate cha . rakshaa.nsi bhiitaani disho dravanti sarve namasyanti cha siddhasaN^ghaaH .. 11\.36.. kasmaach{}cha te na nameranmahaatman.h gariiyase brahmaNo.apyaadikartre . ananta devesha jagannivaasa tvamaksharaM sadasattatparaM yat.h .. 11\.37.. tvamaadidevaH purushhaH puraaNaH tvamasya vishvasya paraM nidhaanam.h . vettaasi vedya.n cha para.n cha dhaama tvayaa tataM vishvamanantaruupa .. 11\.38.. vaayuryamo.agnirvaruNaH shashaaN^kaH prajaapatistvaM prapitaamahashcha . namo namaste.astu sahasrakR^itvaH punashcha bhuuyo.api namo namaste .. 11\.39.. namaH purastaadatha pR^ishhThataste namo.astu te sarvata eva sarva . anantaviiryaamitavikramastva.n sarva.n samaap{}noshhi tato.asi sarvaH .. 11\.40.. sakheti matvaa prasabhaM yaduk{}taM he kR^ishhNa he yaadava he sakheti . ajaanataa mahimaanaM tavedaM mayaa pramaadaatpraNayena vaa.api .. 11\.41.. yach{}chaavahaasaarthamasatkR^ito.asi vihaarashayyaasanabhojaneshhu . eko.athavaapyachyuta tatsamaksha.n tatkshaamaye tvaamahamaprameyam.h .. 11\.42.. pitaasi lokasya charaacharasya tvamasya puujyashcha gururgariiyaan.h . na tvatsamo.astyabhyadhikaH kuto.anyo lokatraye.apyapratimaprabhaava .. 11\.43.. tasmaatpraNamya praNidhaaya kaayaM prasaadaye tvaamahamiishamiiDyam.h . piteva putrasya sakheva sakhyuH priyaH priyaayaarhasi deva soDhum.h .. 11\.44.. adR^ishhTapuurva.n hR^ishhito.asmi dR^ishh{}Tvaa bhayena cha pravyathitaM mano me . tadeva me darshaya deva ruupaM prasiida devesha jagannivaasa .. 11\.45.. kiriiTinaM gadina.n chakrahastaM ich{}chhaami tvaa.n drashhTumahaM tathaiva . tenaiva ruupeNa chaturbhujena sahasrabaaho bhava vishvamuurte .. 11\.46.. shriibhagavaanuvaacha . mayaa prasannena tavaarjunedaM ruupaM paraM darshitamaatmayogaat.h . tejomayaM vishvamanantamaadya.n yanme tvadanyena na dR^ishhTapuurvam.h .. 11\.47.. na veda yaGYaadhyayanairna daanaiH na cha kriyaabhirna tapobhirugraiH . eva.nruupaH shak{}ya ahaM nR^iloke drashhTuM tvadanyena kurupraviira .. 11\.48.. maa te vyathaa maa cha vimuuDhabhaavo dR^ishh{}Tvaa ruupaM ghoramiidR^iN^.hmamedam.h . vyapetabhiiH priitamanaaH punastva.n tadeva me ruupamidaM prapashya .. 11\.49.. sa.njaya uvaacha . ityarjunaM vaasudevastathok{}tvaa svakaM ruupaM darshayaamaasa bhuuyaH . aashvaasayaamaasa cha bhiitamenaM bhuutvaa punaH saumyavapurmahaatmaa .. 11\.50.. arjuna uvaacha . dR^ishh{}TvedaM maanushhaM ruupaM tava saumya.n janaardana . idaaniimasmi sa.nvR^ittaH sachetaaH prakR^iti.n gataH .. 11\.51.. shriibhagavaanuvaacha . sudurdarshamidaM ruupaM dR^ishh{}Tvaanasi yanmama . devaa apyasya ruupasya nitya.n darshanakaaN^kshiNaH .. 11\.52.. naahaM vedairna tapasaa na daanena na chejyayaa . shak{}ya eva.nvidho drashhTuM dR^ishhTavaanasi maa.n yathaa .. 11\.53.. bhak{}tyaa tvananyayaa shak{}ya ahameva.nvidho.arjuna . GYaatuM drashhTu.n cha tatvena praveshhTu.n cha para.ntapa .. 11\.54.. matkarmakR^inmatparamo madbhak{}taH saN^gavarjitaH . nirvairaH sarvabhuuteshhu yaH sa maameti paaNDava .. 11\.55.. AUM tatsaditi shriimad.h bhagavad.hgiitaasuupanishhatsu brahmavidyaayaa.n yogashaastre shriikR^ishhNaarjunasa.nvaade vishvaruupadarshanayogo naamaikaadasho.adhyaayaH .. 12\.11.. \vspace{.0in} \hrule \vspace{.0in} %12 atha dvaadasho.adhyaayaH. (bhak{}tiyogaH) arjuna uvaacha . evaM satatayuk{}taa ye bhak{}taastvaaM paryupaasate . ye chaapyaksharamavyak{}taM teshhaa.n ke yogavittamaaH .. 12\.1.. shriibhagavaanuvaacha . mayyaaveshya mano ye maaM nityayuk{}taa upaasate . shraddhayaa parayopetaaH te me yuk{}tatamaa mataaH .. 12\.2.. ye tvaksharamanirdeshyaM avyak{}taM paryupaasate . sarvatragamachi.ntya.ncha kuuTasthaM achala.ndhruvam.h .. 12\.3.. sa.nniyamyendriyagraamaM sarvatra samabuddhayaaH . te praap{}nuvanti maameva sarvabhuutahite rataaH .. 12\.4.. k{}lesho.adhikatarasteshhaa.n avyak{}taasak{}tachetasaam.h .. avyak{}taahi gatirduHkha.n dehavadbhiravaapyate .. 12\.5.. ye tu sarvaaNi karmaaNi mayi sa.nnyasya matparaH . ananyenaiva yogena maa.n dhyaayanta upaasate .. 12\.6.. teshhaamahaM samuddhartaa mR^ityusa.nsaarasaagaraat.h . bhavaami na chiraatpaartha mayyaaveshitachetasaam.h .. 12\.7.. mayyeva mana aadhatsva mayi buddhi.n niveshaya . nivasishhyasi mayyeva ata uurdhva.n na sa.nshayaH .. 12\.8.. athachittaM samaadhaatuM na shak{}noshhi mayi sthiram.h . abhyaasayogena tato maamichchhaap{}tuM dhana.njaya .. 12\.9.. abhyaase.apyasamartho.asi matkarmaparamo bhava . madarthamapi karmaaNi kurvansiddhimavaapsyasi .. 12\.10.. athaitadapyashak{}to.asi kartuM madyogamaashritaH . sarvakarmaphalatyaagaM tataH kuru yataatmavaan.h .. 12\.11.. shreyo hi GYaanamabhyaasaajGYaanaad.hdhyaanaM vishishhyate . dhyaanaatkarmaphalatyaagastyaagaach{}chhaa.ntiranantaram.h .. 12\.12.. adveshhTaa sarvabhuutaanaaM maitraH karuNa eva cha . nirmamo nirahaN^kaaraH samaduHkhasukhaH kshamii .. 12\.13.. sa.ntushhTaH satataM yogii yataatmaa dR^iDhanishchayaH . mayyarpitamanobuddhiryo madbhak{}taH sa me priyaH .. 12\.14.. yasmaannodvijate loko lokaannodvijate cha yaH . harshhaamarshhabhayodvegairmuk{}to yaH sa cha me priyaH .. 12\.15.. anapekshaH shuchirdaksha udaasiino gatavyathaH . sarvaarambhaparityaagii yo madbhak{}taH sa me priyaH .. 12\.16.. yo na hR^ishhyati na dveshhTi na shochati na kaaN^kshati . shubhaashubhaparityaagii bhak{}timaanyaH sa me priyaH .. 12\.17.. samaH shatrau cha mitre cha tathaa maanaapamaanayoH . shiitoshhNasukhaduHkheshhu samaH saN^gavivarjitaH .. 12\.18.. tulyanindaastutirmaunii sa.ntushhTo yena kenachit.h . aniketaH sthiramatirbhak{}timaanme priyo naraH .. 12\.19.. ye tu dharmyaamR^itamidaM yathok{}taM paryupaasate . shraddadhaanaa matparamaa bhak{}taaste.atiiva me priyaaH .. 12\.20.. AUM tatsaditi shriimad.h bhagavad.hgiitaasuupanishhatsu brahmavidyaayaa.n yogashaastre shriikR^ishhNaarjunasa.nvaade bhak{}tiyogo naama dvaadasho.adhyaayaH .. 12.. \vspace{.0in} \hrule \vspace{.0in} %13 atha trayodasho.adhyaayaH. (kshetrakshetraGYavibhaagayogaH) arjuna uvaacha . prakR^itiM purushha.n chaiva kshetra.n kshetraGYameva cha . etadveditumich{}chhaami GYaanaM GYeya.n cha keshava .. 13\.1.. shriibhagavaanuvaacha . idaM shariiraM kaunteya kshetramityabhidhiiyate . etadyo vetti taM praahuH kshetraGYa iti tadvidaH .. 13\.2.. kshetraGYa.n chaapi maaM viddhi sarvakshetreshhu bhaarata . kshetrakshetraGYayorGYaanaM yattajGYaanaM mataM mama .. 13\.3.. tatkshetra.n yach{}cha yaadR^ikcha yadvikaari yatashcha yat.h . sa cha yo yatprabhaavashcha tatsamaasena me shR^iNu .. 13\.4.. R^ishhibhirbahudhaa giita.n chhandobhirvividhaiH pR^ithak.h . brahmasuutrapadaishchaiva hetumadbhirvinishchitaiH .. 13\.5.. mahaabhuutaanyaha.nkaaro buddhiravyak{}tameva cha . indriyaaNi dashaika.n cha pa.ncha chendriyagocharaaH .. 13\.6.. ich{}chhaa dveshhaH sukhaM duHkhaM sa.nghaatashchetanaa dhR^itiH . etatkshetra.n samaasena savikaaramudaahR^itam.h .. 13\.7.. amaanitvamadambhitvamahi.nsaa kshaantiraarjavam.h . aachaaryopaasanaM shauchaM sthairyamaatmavinigrahaH .. 13\.8.. indriyaartheshhu vairaagyamanaha.nkaara eva cha . janmamR^ityujaraavyaadhiduHkhadoshhaanudarshanam.h .. 13\.9.. asak{}tiranabhishhvaN^gaH putradaaragR^ihaadishhu . nitya.n cha samachittatvamishhTaanishhTopapattishhu .. 13\.10.. mayi chaananyayogena bhak{}tiravyabhichaariNii . vivik{}tadeshasevitvamaratirjanasa.nsadi .. 13\.11.. adhyaatmaGYaananityatva.n tattvaGYaanaarthadarshanam.h . etajGYaanamiti prok{}tamaGYaanaM yadato.anyathaa .. 13\.12.. GYeyaM yattatpravakshyaami yajGYaatvaa.amR^itamashnute . anaadimatparaM brahma na sattannaasaduchyate .. 13\.13.. sarvataH paaNipaadaM tatsarvato.akshishiromukham.h . sarvataH shrutimal{}loke sarvamaavR^itya tishhThati .. 13\.14.. sarvendriyaguNaabhaasaM sarvendriyavivarjitam.h . asak{}ta.n sarvabhR^ich{}chaiva nirguNaM guNabhok{}tR^i cha .. 13\.15.. bahirantashcha bhuutaanaamachara.n charameva cha . suukshmatvaattadaviGYeyaM duurastha.n chaantike cha tat.h .. 13\.16.. avibhak{}ta.n cha bhuuteshhu vibhak{}tamiva cha sthitam.h . bhuutabhartR^i cha tajGYeyaM grasishhNu prabhavishhNu cha .. 13\.17.. jyotishhaamapi taj{}jyotistamasaH paramuchyate . GYaanaM GYeyaM GYaanagamya.n hR^idi sarvasya vishhThitam.h .. 13\.18.. iti kshetra.n tathaa GYaanaM GYeya.n chok{}ta.n sanaasataH . madbhak{}ta etadviGYaaya madbhaavaayopapadyate .. 13\.19.. prakR^itiM purushha.n chaiva vidyanaadi ubhaavapi . vikaaraa.nshcha guNaa.nshchaiva viddhi prakR^itisaMbhavaan.h .. 13\.20.. kaaryakaaraNakartR^itve hetuH prakR^itiruchyate . purushhaH sukhaduHkhaanaaM bhok{}tR^itve heturuchyate .. 13\.21.. purushhaH prakR^itistho hi bhuN^.hk{}te prakR^itijaanguNaan.h . kaaraNaM guNasaN^go.asya sadasadyonijanmasu .. 13\.22.. upadrashhTaanumantaa cha bhartaa bhok{}taa maheshvaraH . paramaatmeti chaapyuk{}to dehe.asminpurushhaH paraH .. 13\.23.. ya evaM vetti purushhaM prakR^iti.n cha guNaiH saha . sarvathaa vartamaano.api na sa bhuuyo.abhijaayate .. 13\.24.. dhyaanenaatmani pashyanti kechidaatmaanamaatmanaa . anye saaN^khyena yogena karmayogena chaapare .. 13\.25.. anye tvevamajaanantaH shrutvaanyebhya upaasate . te.api chaatitarantyeva mR^ityu.n shrutiparaayaNaaH .. 13\.26.. yaavatsa.njaayate ki.nchitsattvaM sthaavarajaN^gamam.h . kshetrakshetraGYasa.nyogaattadviddhi bharatarshhabha .. 13\.27.. samaM sarveshhu bhuuteshhu tishhThantaM parameshvaram.h vinashyatsvavinashyanta.n yaH pashyati sa pashyati .. 13\.28.. samaM pashyanhi sarvatra samavasthitamiishvaram.h . na hinastyaatmanaatmaanaM tato yaati paraaM gatim.h .. 13\.29.. prakR^ityaiva cha karmaaNi kriyamaaNaani sarvashaH . yaH pashyati tathaatmaanamakartaaraM sa pashyati .. 13\.30.. yadaa bhuutapR^ithagbhaavamekasthamanupashyati . tata eva cha vistaaraM brahma saMpadyate tadaa .. 13\.31.. anaaditvaannirguNatvaatparamaatmaayamavyayaH . shariirastho.api kaunteya na karoti na lipyate .. 13\.32.. yathaa sarvagataM saukshmyaadaakaashaM nopalipyate . sarvatraavasthito dehe tathaatmaa nopalipyate .. 13\.33.. yathaa prakaashayatyekaH kR^its{}na.n lokamimaM raviH . kshetra.n kshetrii tathaa kR^its{}naM prakaashayati bhaarata .. 13\.34.. kshetrakshetraGYayorevamantaraM GYaanachakshushhaa . bhuutaprakR^itimoksha.n cha ye viduryaanti te param.h .. 13\.35.. AUM tatsaditi shriimad.h bhagavad.hgiitaasuupanishhatsu brahmavidyaayaa.n yogashaastre shriikR^ishhNaarjunasa.nvaade kshetrakshetraGYavibhaagayogo naama trayodasho.adhyaayaH .. 13.. \vspace{.0in} \hrule \vspace{.0in} %14 atha chaturdasho.adhyaayaH. (guNatrayavibhaagayogaH) shriibhagavaanuvaacha . paraM bhuuyaH pravakshyaami GYaanaanaa.n GYaanamuttamam.h . yajGYaatvaa munayaH sarve paraaM siddhimito gataaH .. 14\.1.. idaM GYaanamupaashritya mama saadharmyamaagataaH . sarge.api nopajaayante pralaye na vyathanti cha .. 14\.2.. mama yonirmahad.h brahma tasmingarbha.n dadhaamyaham.h . saMbhavaH sarvabhuutaanaa.n tato bhavati bhaarata .. 14\.3.. sarvayonishhu kaunteya muurtayaH saMbhavanti yaaH . taasaaM brahma mahadyonirahaM biijapradaH pitaa .. 14\.4.. sattvaM rajastama iti guNaaH prakR^itisambhavaaH . nibadh{}nanti mahaabaaho dehe dehinamavyayam.h .. 14\.5.. tatra sattvaM nirmalatvaatprakaashakamanaamayam.h . sukhasaN^gena badh{}naati GYaanasaN^gena chaanagha .. 14\.6.. rajo raagaatmakaM viddhi tR^ishhNaasaN^gasamudbhavam.h . tannibadh{}naati kaunteya karmasaN^gena dehinam.h .. 14\.7.. tamastvaGYaanajaM viddhi mohanaM sarvadehinaam.h . pramaadaalasyanidraabhistannibadh{}naati bhaarata .. 14\.8.. sattvaM sukhe sa.njayati rajaH karmaNi bhaarata . GYaanamaavR^itya tu tamaH pramaade sa.njayatyuta .. 14\.9.. rajastamashchaabhibhuuya sattvaM bhavati bhaarata . rajaH sattvaM tamashchaiva tamaH sattvaM rajastathaa .. 14\.10.. sarvadvaareshhu dehe.asminprakaasha upajaayate . GYaanaM yadaa tadaa vidyaadvivR^iddha.n sattvamityuta .. 14\.11.. lobhaH pravR^ittiraarambhaH karmaNaamashamaH spR^ihaa . rajasyetaani jaayante vivR^iddhe bharatarshhabha .. 14\.12.. aprakaasho.apravR^ittishcha pramaado moha eva cha . tamasyetaani jaayante vivR^iddhe kurunandana .. 14\.13.. yadaa sattve pravR^iddhe tu pralayaM yaati dehabhR^it.h . tadottamavidaa.n lokaanamalaanpratipadyate .. 14\.14.. rajasi pralayaM gatvaa karmasaN^gishhu jaayate . tathaa praliinastamasi muuDhayonishhu jaayate .. 14\.15.. karmaNaH sukR^itasyaahuH saattvikaM nirmalaM phalam.h . rajasastu phalaM duHkhamaGYaanaM tamasaH phalam.h .. 14\.16.. sattvaatsa.njaayate GYaanaM rajaso lobha eva cha . pramaadamohau tamaso bhavato.aGYaanameva cha .. 14\.17.. uurdhva.n gach{}chhanti sattvasthaa madhye tishhThanti raajasaaH . jaghanyaguNavR^ittisthaa adho gach{}chhanti taamasaaH .. 14\.18.. naanya.n guNebhyaH kartaaraM yadaa drashhTaanupashyati . guNebhyashcha paraM vetti madbhaavaM so.adhigach{}chhati .. 14\.19.. guNaanetaanatiitya triindehii dehasamudbhavaan.h . janmamR^ityujaraaduHkhairvimuk{}to.amR^itamashnute .. 14\.20.. arjuna uvaacha . kairliN^gaistriinguNaanetaanatiito bhavati prabho . kimaachaaraH katha.n chaitaa.nstriinguNaanativartate .. 14\.21.. shriibhagavaanuvaacha . prakaasha.n cha pravR^itti.n cha mohameva cha paaNDava . ta dveshhTi saMpravR^ittaani na nivR^ittaani kaaN^kshati .. 14\.22.. udaasiinavadaasiino guNairyo na vichaalyate . guNaa vartanta ityeva yo.avatishhThati neN^gate .. 14\.23.. samaduHkhasukhaH svasthaH samaloshhTaashmakaa.nchanaH . tulyapriyaapriyo dhiirastulyanindaatmasa.nstutiH .. 14\.24.. maanaapamaanayostulyastulyo mitraaripakshayoH . sarvaarambhaparityaagii guNaatiitaH sa uchyate .. 14\.25.. maa.n cha yo.avyabhichaareNa bhak{}tiyogena sevate . sa guNaansamatiityaitaanbrahmabhuuyaaya kal{}pate .. 14\.26.. brahmaNo hi pratishhThaahamamR^itasyaavyayasya cha . shaashvatasya cha dharmasya sukhasyaikaantikasya cha .. 14\.27.. AUM tatsaditi shriimad.h bhagavad.hgiitaasuupanishhatsu brahmavidyaayaa.n yogashaastre shriikR^ishhNaarjunasa.nvaade guNatrayavibhaagayogo naama chaturdasho.adhyaayaH .. 14.. \vspace{.0in} \hrule \vspace{.0in} %15 atha pa.nchadasho.adhyaayaH. (purushhottamayogaH) shriibhagavaanuvaacha . uurdhvamuulamadhaHshaakhamashvatthaM praahuravyayam.h . chhandaa.nsi yasya parNaani yasta.n veda sa vedavit.h .. 15\.1.. adhashchordhvaM prasR^itaastasya shaakhaa guNapravR^iddhaa vishhayapravaalaaH . adhashcha muulaanyanusa.ntataani karmaanubandhiini manushhyaloke .. 15\.2.. na ruupamasyeha tathopalabhyate naanto na chaadirna cha saMpratishhThaa . ashvatthamenaM suviruuDhamuulaM asaN^gashastreNa dR^iDhena chhittvaa .. 15\.3.. tataH padaM tatparimaargitavyaM yasmingataa na nivartanti bhuuyaH . tameva chaadyaM purushhaM prapadye . yataH pravR^ittiH prasR^itaa puraaNii .. 15\.4.. nirmaanamohaa jitasaN^gadoshhaa adhyaatmanityaa vinivR^ittakaamaaH . dvandvairvimuk{}taaH sukhaduHkhasa.nGYaiH gach{}chhantyamuuDhaaH padamavyayaM tat.h .. 15\.5.. na tadbhaasayate suuryo na shashaaN^ko na paavakaH . yadgatvaa na nivarta.nte taddhaama paramaM mama .. 15\.6.. mamaivaa.nsho jiivaloke jiivabhuutaH sanaatanaH . manaHshhashhThaaniindriyaaNi prakR^itisthaani karshhati .. 15\.7.. shariira.n yadavaap{}noti yach{}chaapyutkraamatiishvaraH . gR^ihitvaitaani sa.nyaati vaayurga.ndhaanivaashayaat.h .. 15\.8.. shrotra.n chakshuH sparshana.n cha rasanaM ghraaNameva cha . adhishhThaaya manashchaayaM vishhayaanupasevate .. 15\.9.. utkraamantaM sthitaM vaa.api bhu.njaanaM vaa guNaanvitam.h . vimuuDhaa naanupashyanti pashyanti GYaanachakshushhaH .. 15\.10.. yatanto yoginashchainaM pashyantyaatmanyavasthitam.h . yatanto.apyakR^itaatmaano nainaM pashya.ntyachetasaH .. 15\.11.. yadaadityagataM tejo jagadbhaasayate.akhilam.h . yach{}chandramasi yach{}chaagnau tattejo viddhi maamakam.h .. 15\.12.. gaamaavishya cha bhuutaani dhaarayaamyahamojasaa . pushhNaami chaushhadhiiH sarvaaH somo bhuutvaa rasaatmakaH .. 15\.13.. aha.n vaishvaanaro bhuutvaa praaNinaa.n dehamaashritaH . praaNaapaanasamaayuk{}taH pachaamyanna.n chaturvidham.h .. 15\.14.. sarvasya chaahaM hR^idi sannivishhTo mattaH smR^itirGYaanamapohana.ncha . vedaishcha sarvairahameva vedyo vedaantakR^idvedavideva chaaham.h .. 15\.15.. dvaavimau purushhau loke ksharashchaakshara eva cha . ksharaH sarvaaNi bhuutaani kuuTastho.akshara uchyate .. 15\.16.. uttamaH purushhastvanyaH paramaatmetyudhaahR^itaH . yo lokatrayamaavishya bibhartyavyaya iishvaraH .. 15\.17.. yasmaatksharamatiito.ahamaksharaadapi chottamaH . ato.asmi loke vedecha prathitaH purushhottamaH .. 15\.18.. yo maamevamasaMmuuDho jaanaatipurushhottamam.h . sa sarvavidbhajati maaM sarvabhaavena bhaarata .. 15\.19.. iti guhyatamaM shaastramidamuk{}taM mayaa.anagha . etatbuddhvaa buddhimaansyaatkR^itakR^ityashcha bhaarata .. 15\.20.. AUM tatsaditi shriimad.h bhagavad.hgiitaasuupanishhatsu brahmavidyaayaa.n yogashaastre shriikR^ishhNaarjuna sa.nvaade purushhottamayogo naama pa.nchadasho.adhyaayaH .. 15.. \vspace{.0in} \hrule \vspace{.0in} %16 atha shhoDasho.adhyaayaH. (daivaasurasaMpadvibhaagayogaH) shriibhagavaanuvaacha . abhayaM sattvasa.nshuddhirGYaanayogavyavasthitiH . daanaM damashcha yaGYashcha svaadhyaayastapa aarjavam.h .. 16\.1.. ahi.nsaa satyamakrodhastyaagaH shaantirapaishunam.h . dayaa bhuuteshhvalolup{}tvaM maardavaM hriirachaapalam.h .. 16\.2.. tejaH kshamaa dhR^itiH shauchamadroho naatimaanitaa . bhavanti saMpadaM daiviimabhijaatasya bhaarata .. 16\.3.. dambho darpo.abhimaanashcha krodhaH paarushhyameva cha . aGYaana.n chaabhijaatasya paartha saMpadamaasuriim.h .. 16\.4.. daivii saMpadvimokshaaya nibandhaayaasurii mataa . maa shuchaH saMpadaM daiviimabhijaato.asi paaNDava .. 16\.5.. dvau bhuutasargau loke.asmindaiva aasura eva cha . daivo vistarashaH prok{}ta aasuraM paartha me shR^iNu .. 16\.6.. pravR^itti.n cha nivR^itti.n cha janaa na viduraasuraaH . na shauchaM naapi chaachaaro na satya.n teshhu vidyate .. 16\.7.. asatyamapratishhTha.n te jagadaahuraniishvaram.h . aparasparasaMbhuutaM kimanyatkaamahaitukam.h .. 16\.8.. etaa.n dR^ishhTimavashhTabhya nashhTaatmaano.al{}pabuddhayaH . prabhavantyugrakarmaaNaH kshayaaya jagato.ahitaaH .. 16\.9.. kaamamaashritya dushhpuuraM dambhamaanamadaanvitaaH . mohaad.hgR^ihiitvaasad.hgraahaanpravartante.ashuchivrataaH .. 16\.10.. chintaamaparimeyaa.n cha pralayaantaamupaashritaaH . kaamopabhogaparamaa etaavaditi nishchitaaH .. 16\.11.. aashaapaashashatairbaddhaaH kaamakrodhaparaayaNaaH . iihante kaamabhogaarthamanyaayenaarthasa.nchayaan.h .. 16\.12.. idamadya mayaa labdhamimaM praapsye manoratham.h . idamastiidamapi me bhavishhyati punardhanam.h .. 16\.13.. asau mayaa hataH shatrurhanishhye chaaparaanapi . iishvaro.ahamahaM bhogii siddho.ahaM balavaansukhii .. 16\.14.. aaDhyo.abhijanavaanasmi ko.anyosti sadR^isho mayaa . yakshye daasyaami modishhya ityaGYaanavimohitaaH .. 16\.15.. anekachittavibhraantaa mohajaalasamaavR^itaaH . prasak{}taaH kaamabhogeshhu patanti narake.ashuchau .. 16\.16.. aatmasaMbhaavitaaH stabdhaa dhanamaanamadaanvitaaH . yajante naamayaGYaiste dambhenaavidhipuurvakam.h .. 16\.17.. aha.nkaaraM balaM darpa.n kaamaM krodha.n cha sa.nshritaaH . maamaatmaparadeheshhu pradvishhanto.abhyasuuyakaaH .. 16\.18.. taanahaM dvishhataH kruraansa.nsaareshhu naraadhamaan.h . kshipaamyajasramashubhaanaasuriishhveva yonishhu .. 16\.19.. aasurii.n yonimaapannaa muuDhaa janmanijanmani . maamapraapyaiva kaunteya tato yaantyadhamaa.n gatim.h .. 16\.20.. trividhaM narakasyedaM dvaaraM naashanamaatmanaH . kaamaH krodhastathaa lobhastasmaadetattrayaM tyajet.h .. 16\.21.. etairvimuk{}taH kaunteya tamodvaaraistribhirnaraH . aacharatyaatmanaH shreyastato yaati paraaM gatim.h .. 16\.22.. yaH shaastravidhimutsR^ijya vartate kaamakaarataH . na sa siddhimavaap{}noti na sukhaM na paraaM gatim.h .. 16\.23.. tasmaach{}chhaastraM pramaaNaM te kaaryaakaaryavyavasthitau . GYaatvaa shaastravidhaanok{}ta.n karma kartumihaarhasi .. 16\.24.. AUM tatsaditi shriimad.h bhagavad.hgiitaasuupanishhatsu brahmavidyaayaa.n yogashaastre shriikR^ishhNaarjunasa.nvaade daivaasurasaMpadvibhaagayogo naama shhoDasho.adhyaayaH .. 16.. \vspace{.0in} \hrule \vspace{.0in} %17 atha sap{}tadasho.adhyaayaH. (shraddhaatrayavibhaagayogaH) arjuna uvaacha . ye shaastravidhimutsR^ijya yajante shraddhayaanvitaaH . teshhaa.n nishhThaa tu kaa kR^ishhNa sattvamaaho rajastamaH .. 17\.1.. shriibhagavaanuvaacha . trividhaa bhavati shraddhaa dehinaa.n saa svabhaavajaa . saattvikii raajasii chaiva taamasii cheti taa.n shR^iNu .. 17\.2.. sattvaanuruupaa sarvasya shraddhaa bhavati bhaarata . shraddhaamayo.ayaM purushho yo yach{}chhraddhaH sa eva saH .. 17\.3.. yajante saattvikaa devaanyaksharakshaa.nsi raajasaaH . pretaanbhuutagaNaa.nshchaanye yajante taamasaa janaaH .. 17\.4.. ashaastravihitaM ghoraM tapyante ye tapo janaaH . dambhaaha.nkaarasa.nyuk{}taaH kaamaraagabalaanvitaaH .. 17\.5.. karshhayantaH shariirasthaM bhuutagraamamachetasaH . maa.n chaivaantaHshariirastha.n taanvid.hdhyaasuranishchayaan.h .. 17\.6.. aahaarastvapi sarvasya trividho bhavati priyaH . yaGYastapastathaa daanaM teshhaaM bhedamimaM shR^iNu .. 17\.7.. aayuHsattvabalaarogyasukhapriitivivardhanaaH . rasyaaH s{}nigdhaaH sthiraa hR^idyaa aahaaraaH saattvikapriyaaH .. 17\.8.. kaT.hvam{}lalavaNaatyushhNatiikshNaruukshavidaahinaH . aahaaraa raajasasyeshhTaa duHkhashokaamayapradaaH .. 17\.9.. yaatayaamaM gatarasaM puuti paryushhita.n cha yat.h . uch{}chhishhTamapi chaamedhyaM bhojanaM taamasapriyam.h .. 17\.10.. aphalaaN^kshibhiryaGYo vidhidR^ishhTo ya ijyate . yashhTavyameveti manaH samaadhaaya sa saattvikaH .. 17\.11.. abhisa.ndhaaya tu phalaM dambhaarthamapi chaiva yat.h . ijyate bharatashreshhTha taM yaGYa.n viddhi raajasam.h .. 17\.12.. vidhihiinamasR^ishhTaannaM mantrahiinamadakshiNam.h . shraddhaavirahitaM yaGYa.n taamasaM parichakshate .. 17\.13.. devadvijagurupraaGYapuujanaM shauchamaarjavam.h . brahmacharyamahi.nsaa cha shaariiraM tapa uchyate .. 17\.14.. anudvegakaraM vaak{}ya.n satyaM priyahita.n cha yat.h . svaadhyaayaabhyasana.n chaiva vaaN^mayaM tapa uchyate .. 17\.15.. manaH prasaadaH saumyatvaM maunamaatmavinigrahaH . bhaavasa.nshuddhirityetattapo maanasamuchyate .. 17\.16.. shraddhayaa parayaa tap{}ta.n tapastattrividhaM naraiH . aphalaakaaN^kshibhiryuk{}taiH saattvikaM parichakshate .. 17\.17.. satkaaramaanapuujaartha.n tapo dambhena chaiva yat.h . kriyate tadiha prok{}ta.n raajasa.n chalamadhruvam.h .. 17\.18.. muuDhagraaheNaatmano yatpiiDayaa kriyate tapaH . parasyotsaadanaartha.n vaa tattaamasamudaahR^itam.h .. 17\.19.. daatavyamiti yaddaanaM diiyate.anupakaariNe . deshe kaale cha paatre cha taddaanaM saattvikaM smR^itam.h .. 17\.20.. yattu prattyupakaaraarthaM phalamuddishya vaa punaH . diiyate cha parik{}lishhTa.n taddaanaM raajasaM smR^itam.h .. 17\.21.. adeshakaale yaddaanamapaatrebhyashcha diiyate . asatkR^itamavaGYaataM tattaamasamudaahR^itam.h .. 17\.22.. AUM{}tatsaditi nirdesho brahmaNastrividhaH smR^itaH . braahmaNaastena vedaashcha yaGYaashcha vihitaaH puraa .. 17\.23.. tasmaadomityudaahR^itya yaGYadaanatapaHkriyaaH . pravartante vidhaanok{}taaH satataM brahmavaadinaam.h .. 17\.24.. tadityanabhisa.ndhaaya phalaM yaGYatapaHkriyaaH . daanakriyaashcha vividhaaH kriyante mokshakaaN^kshibhiH .. 17\.25.. sadbhaave saadhubhaave cha sadityetatprayujyate . prashaste karmaNi tathaa sach{}chhabdaH paartha yujyate .. 17\.26.. yaGYe tapasi daane cha sthitiH saditi chochyate . karma chaiva tadarthiiyaM sadityevaabhidhiiyate .. 17\.27.. ashraddhayaa hutaM datta.n tapastap{}ta.n kR^ita.n cha yat.h . asadityuchyate paartha na cha tatprepya no iha .. 17\.28.. AUM tatsaditi shriimad.h bhagavad.hgiitaasuupanishhatsu brahmavidyaayaa.n yogashaastre shriikR^ishhNaarjunasa.nvaade shraddhaatrayavibhaagayogo naama sap{}tadasho.adhyaayaH .. 17.. \vspace{.0in} \hrule \vspace{.0in} %18 athaashhTaadasho.adhyaayaH. (mokshasa.nnyaasayogaH) arjuna uvaacha . sa.nnyaasasya mahaabaaho tattvamich{}chhaami veditum.h . tyaagasya cha hR^ishhiikesha pR^ithak{}keshinishhuudana .. 18\.1.. shriibhagavaanuvaacha . kaamyaanaa.n karmaNaa.n nyaasaM sa.nnyaasaM kavayo viduH . sarvakarmaphalatyaagaM praahustyaagaM vichakshaNaaH .. 18\.2.. tyaajya.n doshhavadityeke karma praahurmaniishhiNaH . yaGYadaanatapaHkarma na tyaajyamiti chaapare .. 18\.3.. nishchayaM shR^iNu me tatra tyaage bharatasattama . tyaago hi purushhavyaaghra trividhaH samprakiirtitaH .. 18\.4.. yaGYadaanatapaHkarma na tyaajya.n kaaryameva tat.h . yaGYo daanaM tapashchaiva paavanaani maniishhiNaam.h .. 18\.5.. etaanyapi tu karmaaNi saN^ga.n tyak{}tvaa phalaani cha . kartavyaaniiti me paartha nishchitaM matamuttamam.h .. 18\.6.. niyatasya tu sa.nnyaasaH karmaNo nopapadyate . mohaattasya parityaagastaamasaH parikiirtitaH .. 18\.7.. duHkhamityeva yatkarma kaayak{}leshabhayaattyajet.h . sa kR^itvaa raajasaM tyaagaM naiva tyaagaphalaM labhet.h .. 18\.8.. kaaryamityeva yatkarma niyataM kriyate.arjuna . saN^ga.n tyak{}tvaa phala.n chaiva sa tyaagaH saattviko mataH .. 18\.9.. na dveshh{}TyakushalaM karma kushale naanushhaj{}jate . tyaagii sattvasamaavishhTo medhaavii chhinnasa.nshayaH .. 18\.10.. na hi dehabhR^itaa shak{}ya.n tyak{}tuM karmaaNyasheshhataH . yastu karmaphalatyaagii sa tyaagiityabhidhiiyate .. 18\.11.. anishhTamishhTaM mishra.n cha trividhaM karmaNaH phalam.h . bhavatyatyaaginaaM pretya na tu sa.nnyaasinaa.n k{}vachit.h .. 18\.12.. pa.nchaitaani mahaabaaho kaaraNaani nibodha me . saaN^khye kR^itaante prok{}taani siddhaye sarvakarmaNaam.h .. 18\.13.. adhishhThaanaM tathaa kartaa karaNa.n cha pR^ithagvidham.h . vividhaashcha pR^ithakcheshhTaa daiva.n chaivaatra pa.nchamam.h .. 18\.14.. shariiravaaN^manobhiryatkarma praarabhate naraH . nyaayya.n vaa vipariitaM vaa pa.nchaite tasya hetavaH .. 18\.15.. tatraivaM sati kartaaramaatmaanaM kevalaM tu yaH . pashyatyakR^itabuddhitvaanna sa pashyati durmatiH .. 18\.16.. yasya naaha.nkR^ito bhaavo buddhiryasya na lipyate . hatvaa.api sa imaa.Nl{}lokaanna hanti na nibadhyate .. 18\.17.. GYaanaM GYeyaM pariGYaataa trividhaa karmachodanaa . karaNaM karma karteti trividhaH karmasa.ngrahaH .. 18\.18.. GYaanaM karma cha kartaacha tridhaiva guNabhedataH . prochyate guNasaN^khyaane yathaavach{}chhR^iNu taanyapi .. 18\.19.. sarvabhuuteshhu yenaikaM bhaavamavyayamiikshate . avibhak{}ta.n vibhak{}teshhu tajGYaanaM viddhi saattvikam.h .. 18\.20.. pR^ithak{}tvena tu yajGYaanaM naanaabhaavaanpR^ithagvidhaan.h . vetti sarveshhu bhuuteshhu tajGYaanaM viddhi raajasam.h .. 18\.21.. yattu kR^its{}navadekasminkaarye sak{}tamahaitukam.h . atattvaarthavadal{}pa.n cha tattaamasamudaahR^itam.h .. 18\.22.. niyataM saN^garahitamaraagadveshhataH kR^itam.h . aphalaprepsunaa karma yattatsaattvikamuchyate .. 18\.23.. yattu kaamepsunaa karma saaha.nkaareNa vaa punaH . kriyate bahulaayaasaM tadraajasamudaahR^itam.h .. 18\.24.. anubandha.n kshayaM hi.nsaamanapekshya cha paurushham.h . mohaadaarabhyate karma yattattaamasamuchyate .. 18\.25.. muk{}tasaN^go.anaha.nvaadii dhR^ityutsaahasamanvitaH . sid.hdhyasid.hdhyornirvikaaraH kartaa saattvika uchyate .. 18\.26.. raagii karmaphalaprepsurlubdho hi.nsaatmako.ashuchiH . harshhashokaanvitaH kartaa raajasaH parikiirtitaH .. 18\.27.. ayuk{}taH praakR^itaH stabdhaH shaTho naishhkR^itiko.alasaH . vishhaadii diirghasuutrii cha kartaa taamasa uchyate .. 18\.28.. buddherbhedaM dhR^iteshchaiva guNatastrividhaM shR^iNu . prochyamaanamasheshheNa pR^ithak{}tvena dhana.njaya .. 18\.29.. pravR^itti.n cha nivR^itti.n cha kaaryaakaarye bhayaabhaye . bandhaM moksha.n cha yaa vetti buddhiH saa paartha saattvikii .. 18\.30.. yayaa dharmamadharma.n cha kaarya.n chaakaaryameva cha . ayathaavatprajaanaati buddhiH saa paartha raajasii .. 18\.31.. adharma.n dharmamiti yaa manyate tamasaavR^itaa . sarvaarthaanvipariitaa.nshcha buddhiH saa paartha taamasii .. 18\.32.. dhR^ityaa yayaa dhaarayate manaHpraaNendriyakriyaaH . yogenaavyabhichaariNyaa dhR^itiH saa paartha saattvikii .. 18\.33.. yayaa tu dharmakaamaarthaandhR^ityaa dhaarayate.arjuna . prasaN^gena phalaakaaN^kshii dhR^itiH saa paartha raajasii .. 18\.34.. yayaa svap{}naM bhayaM shokaM vishhaadaM madameva cha . na vimu.nchati durmedhaa dhR^itiH saa paartha taamasii .. 18\.35.. sukhaM tvidaanii.n trividhaM shR^iNu me bharatarshhabha . abhyaasaadramate yatra duHkhaanta.n cha nigach{}chhati .. 18\.36.. yattadagre vishhamiva pariNaame.amR^itopamam.h . tatsukhaM saattvikaM prok{}tamaatmabuddhiprasaadajam.h .. 18\.37.. vishhayendriyasa.nyogaadyattadagre.amR^itopamam.h . pariNaame vishhamiva tatsukhaM raajasaM smR^itam.h .. 18\.38.. yadagre chaanubandhe cha sukhaM mohanamaatmanaH . nidraalasyapramaadottha.n tattaamasamudaahR^itam.h .. 18\.39.. na tadasti pR^ithivyaa.n vaa divi deveshhu vaa punaH . sattvaM prakR^itijairmuk{}ta.n yadebhiH syaattribhirguNaiH .. 18\.40.. braahmaNakshatriyavishaa.n shuudraaNaa.n cha para.ntapa . karmaaNi pravibhak{}taani svabhaavaprabhavairguNaiH .. 18\.41.. shamo damastapaH shauchaM kshaantiraarjavameva cha . GYaanaM viGYaanamaastik{}yaM brahmakarma svabhaavajam.h .. 18\.42.. shaurya.n tejo dhR^itirdaakshya.n yuddhe chaapyapalaayanam.h . daanamiishvarabhaavashcha kshaatraM karma svabhaavajam.h .. 18\.43.. kR^ishhigaurakshyavaaNijya.n vaishyakarma svabhaavajam.h . paricharyaatmakaM karma shuudrasyaapi svabhaavajam.h .. 18\.44.. sve sve karmaNyabhirataH sa.nsiddhi.n labhate naraH . svakarmanirataH siddhi.n yathaa vindati tach{}chhR^iNu .. 18\.45.. yataH pravR^ittirbhuutaanaa.n yena sarvamidaM tatam.h . svakarmaNaa tamabhyarchya siddhi.n vindati maanavaH .. 18\.46.. shreyaansvadharmo viguNaH paradharmaatsvanushhThitaat.h . svabhaavaniyataM karma kurvannaap{}noti kilbishham.h .. 18\.47.. sahajaM karma kaunteya sadoshhamapi na tyajet.h . sarvaarambhaa hi doshheNa dhuumenaagnirivaavR^itaaH .. 18\.48.. asak{}tabuddhiH sarvatra jitaatmaa vigataspR^ihaH . naishhkarmyasiddhiM paramaa.n sa.nnyaasenaadhigach{}chhati .. 18\.49.. siddhiM praap{}to yathaa brahma tathaap{}noti nibodha me . samaasenaiva kaunteya nishhThaa GYaanasya yaa paraa .. 18\.50.. bud.hdhyaa vishuddhayaa yuk{}to dhR^ityaatmaanaM niyamya cha . shabdaadiinvishhayaa.nstyak{}tvaa raagadveshhau vyudasya cha .. 18\.51.. vivik{}tasevii laghvaashii yatavaak{}kaayamaanasaH . dhyaanayogaparo nitya.n vairaagya.n samupaashritaH .. 18\.52.. aha.nkaaraM balaM darpa.n kaamaM krodhaM parigraham.h . vimuchya nirmamaH shaanto brahmabhuuyaaya kal{}pate .. 18\.53.. brahmabhuutaH prasannaatmaa na shochati na kaaN^kshati . samaH sarveshhu bhuuteshhu madbhak{}ti.n labhate paraam.h .. 18\.54.. bhak{}tyaa maamabhijaanaati yaavaanyashchaasmi tattvataH . tato maaM tattvato GYaatvaa vishate tadana.ntaram.h .. 18\.55.. sarvakarmaaNyapi sadaa kurvaaNo mad.hvyapaashrayaH . matprasaadaadavaap{}noti shaashvataM padamavyayam.h .. 18\.56.. chetasaa sarvakarmaaNi mayi sa.nnyasya matparaH . buddhiyogamupaashritya mach{}chittaH satataM bhava .. 18\.57.. mach{}chittaH sarvadurgaaNi matprasaadaattarishhyasi . atha chettvamaha.nkaaraanna shroshhyasi vinaN^kshyasi .. 18\.58.. yadaha.nkaaramaashritya na yotsya iti manyase . mithyaishha vyavasaayaste prakR^itistvaa.n niyokshyati .. 18\.59.. svabhaavajena kaunteya nibaddhaH svena karmaNaa . kartuM nech{}chhasi yanmohaatkarishhyasyavashopi tat.h .. 18\.60.. iishvaraH sarvabhuutaanaa.n hR^iddeshe.arjuna tishhThati . bhraamayansarvabhuutaani yantraaruuDhaani maayayaa .. 18\.61.. tameva sharaNaM gach{}chha sarvabhaavena bhaarata . tatprasaadaatparaaM shaantiM sthaanaM praapsyasi shaashvatam.h .. 18\.62.. iti te GYaanamaakhyaataM guhyaad.hguhyataraM mayaa . vimR^ishyaitadasheshheNa yathech{}chhasi tathaa kuru .. 18\.63.. sarvaguhyatamaM bhuuyaH shR^iNu me paramaM vachaH . ishhTo.asi me dR^iDhamiti tato vakshyaami te hitam.h .. 18\.64.. manmanaa bhava madbhak{}to madyaajii maa.n namaskuru . maamevaishhyasi satya.n te pratijaane priyo.asi me .. 18\.65.. sarvadharmaanparityajya maamekaM sharaNaM vraja . ahaM tvaaM sarvapaapebhyo mokshyayishhyaami maa shuchaH .. 18\.66.. idaM te naatapaskaaya naabhak{}taaya kadaachana . na chaashushruushhave vaachya.n na cha maa.n yo.abhyasuuyati .. 18\.67.. ya idaM paramaM guhyaM madbhak{}teshhvabhidhaasyati . bhak{}tiM mayi paraaM kR^itvaa maamevaishhyatyasa.nshayaH .. 18\.68.. na cha tasmaanmanushhyeshhu kashchinme priyakR^ittamaH . bhavitaa na cha me tasmaadanyaH priyataro bhuvi .. 18\.69.. adhyeshhyate cha ya imaM dharmya.n sa.nvaadamaavayoH . GYaanayaGYena tenaahamishhTaH syaamiti me matiH .. 18\.70.. shraddhaavaananasuuyashcha shR^iNuyaadapi yo naraH . so.api muk{}taH shubhaa.Nl{}lokaanpraap{}nuyaatpuNyakarmaNaam.h .. 18\.71.. kach{}chidetach{}chhrutaM paartha tvayaikaagreNa chetasaa . kach{}chidaGYaanasaMmohaH pranashhTaste dhana.njaya .. 18\.72.. arjuna uvaacha . nashhTo mohaH smR^itirlabdhaa tvatprasaadaanmayaa.achyuta . sthito.asmi gatasa.ndehaH karishhye vachanaM tava .. 18\.73.. sa.njaya uvaacha . ityahaM vaasudevasya paarthasya cha mahaatmanaH . sa.nvaadamimamashraushhamadbhutaM romaharshhaNam.h .. 18\.74.. vyaasaprasaadaach{}chhrutavaanetadguhyamahaM param.h . yogaM yogeshvaraatkR^ishhNaatsaakshaatkathayataH svayam.h .. 18\.75.. raajansa.nsmR^itya sa.nsmR^itya sa.nvaadamimamadbhutam.h . keshavaarjunayoH puNyaM hR^ishhyaami cha muhurmuhuH .. 18\.76.. tach{}cha sa.nsmR^itya sa.nsmR^itya ruupamatyadbhutaM hareH . vismayo me mahaan{}raajanhR^ishhyaami cha punaH punaH .. 18\.77.. yatra yogeshvaraH kR^ishhNo yatra paartho dhanurdharaH . tatra shriirvijayo bhuutirdhruvaa niitirmatirmama .. 18\.78.. AUM tatsaditi shriimad.h bhagavad.hgiitaasuupanishhatsu brahmavidyaayaa.n yogashaastre shriikR^ishhNaarjunasa.nvaade mokshasa.nnyaasayogo naama ashhTaadasho.adhyaayaH .. 18.. \vspace{.0in} \hrule \vspace{.0in} AUM shaa.ntaakaaraM bhujagashayanaM padmanaabhaM suresham.h . vishvaadhaaraM gaganasadR^ishaM meghavarNaM shubhaa.ngam.h . lakshmiikaa.ntaM kamalanayanaM yogiibhirdhyaanagamyam.h . va.nde vishhNuM bhavabhayaharaM sarvalokaikanaatham.h .. #endindian \endsong % \vspace{.0in} \hrule \vspace{.0in} \vfill\eject %Add extra eject to push the song book/file line outside. \vfill\eject \end{document} %------------cut here--(new trans.doc)-------------------------- itrans.doc modified From: avinash@acm.org avinash@avid.com ----------------------------------------------------------------------- This is the transliteration scheme used by ITRANS version 3.02 (and higher). If you encounter any text that uses this scheme, that text can be printed in the devanagari script using the ITRANS package. ----------------------------------------------------------------------- Vowels: ------- a aa or A i ii or I u uu or U R^i R^I L^i L^I e ai o au aM aH Consonants: (same if this follows by letter a) ----------- k kh g gh N^ ch chh j jh JN T Th D Dh N t th d dh n p ph b bh m y r l v sh shh s h L x (or ksh) GY AUM shr Consonants with a nukta (dot) under them (mainly for Urdu hindi/devanagari): ----------------------------------------- k with a dot: q kh with a dot: K g with a dot: G j with a dot: z p with a dot: f D with a dot: .D Dh with a dot: .Dh Specials/Accents: ----------------- Anusvara: .n, M (dot on top of previous askhar) Avagraha: .a (S like symbol basically to replace a after o) Ardhachandra: .c (for vowel sound as in cat or talk) Chandra-Bindu: .N (chandra-bindu on top of previous akshar) Halant: .h (to get half-form of the consonant - no vowel) Ra ligature: .r (top curve as in ii to get r sound, half r) (u{dhva}.r put after the intended consonant, e.g. urdhva) Visargha: H (visargha - looks like a colon character) ------------------------------------------------------------------------- Each devanagari akshar is constructed as C + C + C + .. V (one or more consonants, followed by a vowel). If the vowel is omitted, the "a" vowel will be assumed (use halant - .h to get the short form of the consonant - consonant without any vowel, ex: k.h). ------------------------------------------------------------------------- Punctuation available: , ; : / ? ! ( ) Note that hyphen (-) is not available --- use \- in the indian text to get a hyphen (see song file 4.s for an example) Note that period (.) is also not available --- use \. in the indian text to get a dot (normally, the dot produces a vertical bar). (These restrictions are valid only if you need to use Frans Velthuis's.) ------------------------------------------------------------------------- End of itrans.doc % ---- % send Sanskrit texts, hindi/marathi/bengali/gujarathi songs, % corrections, etc to Avinash Chopde (avinash@acm.org) % ----