%@@1 % File name : prashna.itx %-------------------------------------------- % Text title : prashnopanishhat.h % Author : Vedic Rishis % Language : Sanskrit % Subject : Philosophy % Description.comments : #4/108; Atharva Veda, Mukhya upanishad % % % Transliterated by : Sorin Suciu sorins@hotmail.com % Proofread by : John Manetta % Latest update : 7/20/1999 % Send corrections to : sanskrit@cheerful.com % % Special Instructions : % i2big.hdr,ijag.inc,itrans.sty,multicol.sty,article.sty % Transliteration scheme: ITRANS 5.1 % Site access % :ftp://jaguar.cs.utah.edu/private/sanskrit/index.html % http://www.alkhemy.com/sanskrit/ % http://sanskrit.gde.to %----------------------------------------------------- % The text is to be used for personal studies and research only. % Any use for commercial purpose is prohibited as a 'gentleman's' % agreement. %@@1 % % Please ignore the following commands upto #indian and others with % \ mark, % which are needed for devanaagarii output and formatting. %-------------------------------------------------------- \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\large #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Prashna Upanishad..}## \itxtitle{.. prashnopanishhat.h ..}##\endtitles## OM bhadraM karNebhiH shR^iNuyaama devaa \\ bhadram.h pashhyemaakshabhiryajatraaH | \\ sthirairaN^gaistushhtuvaa{\m+}sastanuubhirvyashema devahitaM yadaayuH || svasti na indro vR^iddhashravaaH svasti naH puushhaa vishvavedaaH . svasti nastaarkshyo arishhTanemiH svasti no bR^ihaspatirdadhaatu .. AUM shaantiH shaantiH shaantiH .. %**************************************************************************** OM sukeshaa cha bhaaradvaajaH shaibyashcha satyakaamaH sauryaayaNii cha gaargyaH kausalyashchaashvalaayano bhaargavo vaidarbhiH kabandhii kaatyaayanaste haite brahmaparaa brahmanishhThaaH paraM brahmaanveshhamaaNaa eshha ha vai tatsarvaM vakshyatiiti te ha samitpaaNayo bhagavantaM pippalaadamupasannaaH || 1|| % *************************** 1/1'st tan.h ha sa R^ishhiruvacha bhuuya eva tapasaa brahmacharyeNa shraddhayaa sa.nvatsaraM sa.nvatsyatha yathaakaamaM prashnaan.h pR^ichchhata yadi viGYaasyaamaH sarvaM ha vo vakshyaama iti || 2|| %*****************************1/2'nd ********************************** atha kabandhii katyaayana upetya paprachchha | bhagavan.h kute ha vaa imaaH prajaaH prajaayanta iti || 3|| %***************************** 1/3'rd ********************************** tasmai sa hovaacha prajaakaamo vai prajaapatiH sa tapo.atapyata sa tapastaptvaa sa mithunamutpaadayate | rayiM cha praNaM chetyetau me bahudhaa prajaaH karishhyata iti || 4|| %***************************** 1/4'th ********************************** aadityo ha vai praaNo rayireva chandramaa rayirvaa etat.h sarvaM yanmuurtaM chaamuurtaM cha tasmaanmuurtireva rayiH || 5|| %***************************** 1/5'th ********************************** athaaditya udayanyatpraachiiM dishaM pravishati tena praachyaan.h praaNaan.h rashmishhu sannidhatte | yaddakshiNaaM yat.h pratiichiiM yadudiichiiM yadadho yaduurdhvaM yadantaraa disho yat.h sarvaM prakaashayati tena sarvaan.h praaNaan.h rashmishhu sannidhatte || 6|| %***************************** 1/6'th ********************************** sa eshha vaishvaanaro vishvarupaH praaNo.agnirudayate | tadetadR^ichaa.abhyuktam.h || 7|| %***************************** 1/7'th ********************************** vishvaruupaM hariNaM jaatavedasaM paraayaNaM jyotirekaM tapantam.h | sahasrarashmiH shatadhaa vartamaanaH praaNaH prajaanaamudayatyeshha suuryaH || 8|| %***************************** 1/8'th ********************************** sa.nvatsaro vai prajaapatistasyaayane dakshiNaM chottaraM cha | tadye ha vai tadishhTaapuurte kR^itamityupaasate te chaandramasameva lokamabhijayante | ta eva punaraavartante tasmaadeta R^ishhayaH prajaakaamaa dakshiNaM pratipadyante | eshha ha vai rayiryaH pitR^iyaaNaH || 9|| %***************************** 1/9'th ********************************** athottareNa tapasaa brahmacharyeNa shraddhayaa vidyayaa.a.atmaanamanvishhyaadityamabhijayante | etadvai praaNaanaamaayatanametadamR^itamabhayametat.h paraayaNametasmaanna punaraavartanta ityeshha nirodhastadeshha shlokaH || 10|| %*****************************1/10'th ********************************** paJNchapaadaM pitaraM dvaadashaakR^itiM diva aahuH pare ardhe puriishhiNam.h | atheme anya u pare vichakshaNaM saptachakre shhaDara aahurarpitamiti || 11|| %*****************************1/11'th ********************************** maaso vai prajaapatistasya kR^ishhNapaksha eva rayiH shuklaH praNastasmaadeta R^ishhayaH shukla ishhTaM kurvantiitara itarasmin.h || 12|| %*****************************1/12'th ********************************** ahoraatro vai prajaapatistasyaahareva praaNo raatrireva rayiH praaNaM vaa ete praskandanti ye divaa ratyaa sa.nyujyante brahmacharyameva tadyadraatrau ratyaa sa.nyujyante || 13|| %*****************************1/13'th ********************************** annaM vai prajaapatistato ha vai tadretastasmaadimaaH prajaaH prajaayanta iti || 14|| %*****************************1/14'th ********************************** tadye ha vai tat.h prajaapativrataM charanti te mithunamutpaadayante | teshhaamevaishha brahmaloko yeshhaaM tapo brahmacharyaM yeshhu satyaM pratishhTitam.h || 15|| %*****************************1/15'th ********************************** teshhaamasau virajo brahmaloko na yeshhu jihmamanR^itaM na maayaa cheti || 16|| %*****************************1/16'th ********************************** iti prashnopanishhadi prathamaH prashnaH || \medskip\hrule\medskip %*****************************1 end ********************************** atha hainaM bhaargavo vaidarbhiH paprachchha | bhagavan.h katyeva devaaH prachaaM didhaarayante katara etat.h prakashayante kaH punareshhaaM varishhTha iti || 1 || % *************************** 2/1'st tasmai sa hovaachaakaasho ha vaa eshha devo vaayuragniraapaH pR^ithivii vaaN^manashchakshuH shrotraM cha | te prakaashyaabhivadanti vayametadbaaNamavashhTabhya vidhaarayaamaH || 2 || % *************************** 2/2'nd taan.h varishhThaH praaNa uvaacha | maa mohamaapadyatha ahamevaitat.h paJNchadhaa.a.atmaanaM pravibhajyaitadbaaNamavashhTabhya vidhaarayaamiiti te.ashraddadhaanaa babhuuvuH || 3 || % *************************** 2/3'rd so.abhimaanaaduurdhvamutkraamata iva tasminnutkraamatyathetare sarva evotkraamante tasmi/shcha pratishhThamaane sarva eva pratishhThante | tadyathaa makshikaa madhukararaajaanamutkraamantaM sarva evotkramante tasmi/shhcha pratshhThamaane sarva eva pratishhTanta evam.h vaaN^manashhchakshuH shrotraM cha te priitaaH praaNa.n stunvanti || 4 || % *************************** 2/4'th eshho.agnistapatyeshha suurya eshha parjanyo maghavaaneshha vaayuH eshha pR^ithivii rayirdevaH sadasachchaamR^itaM cha yat.h || 5 || % *************************** 2/5'th araa iva rathanaabhau praaNe sarvaM pratishhThitam.h | R^icho yajuu{\m+}shhi saamaani yaGYaH kshatraM brahma cha || 6 || % *************************** 2/6'th prajaapatishcharasi garbhe tvameva pratijaayase | tubhyaM praaNa prajaastvimaa baliM haranti yaH praNaiH pratitishhThasi || 7 || % *************************** 2/7'th devaanaamasi vahnitamaH pitR^iNaaM prathamaa svadhaa | R^ishhiiNaaM charitaM satyamatharvaaN^girasaamasi || 8 || % *************************** 2/8'th indrastvaM praaNa tejasaa rudro.asi parirakshitaa | tvamantarikshe charasi suuryastvaM jyotishhaaM patiH || 9 || % *************************** 2/9'th yadaa tvamabhivarshhasyathemaaH praaNa te prajaaH | aanandaruupaastishhThanti kaamaayaannaM bhavishhyatiiti || 10 || % *************************** 2/10'th vraatyastvaM praaNaikarshharattaa vishvasya satpatiH | vayamaadyasya daataaraH pitaa tvaM maatarishva naH || 11 || % *************************** 2/11'th yaa te tanuurvaachi pratishhThitaa yaa shrotre yaa cha chakshushhi | yaa cha manasi santataa shivaaM taaM kuruu motkramiiH || 12 || % *************************** 2/12'th praaNasyedaM vashe sarvaM tridive yat.h pratishhThitam.h | maateva putraan.h rakshasva shriishcha praGYaaM cha vidhehi na iti || 13 || % *************************** 2/13'th iti prashnopanishhadi dvitiiyaH prashnaH || \medskip\hrule\medskip % *************************** 2 end atha hainaM kaushalyashhchaashvalaayanaH paprachchha | bhagavan.h kuta eshha praaNo jaayate kathamaayaatyasmiJNshariira aatmaanaM vaa pravibhajya kathaM pratishhThate kenotkramate kathaM bahyamabhidhate kathamadhyaatmamiti || 1|| % *************************** 3/1'st tasmai sa houvaachaatiprashhchaan.h pR^ichchhasi brahmishhTho.asiiti tasmaatte.ahaM braviimi ||2|| % *************************** 3/2'nd aatmana eshha praaNo jaayate | yathaishhaa purushhe chhaayaitasminnetadaatataM manokR^itenaayaatyasmiJNshariire ||3|| % *************************** 3/3'rd yathaa samraadevaadhikR^itaan.h viniyuN^kte | etan.h graamaanotaan.h graamaanadhitishhTasvetyevamevaishha praaNa itaraan.h praaNaan.h pR^ithak.h pR^ithageva sannidhatte % *************************** 3/4'th paayuupasthe.apaanaM chakshuHshrotre mukhanaasikaabhyaaM praaNaH svayaM praatishhTate madhye tu samaanaH | eshha hyetaddhutamannaM samaM nayati tasmaadetaaH saptaarchishho bhavanti || 5|| % *************************** 3/5'th hR^idi hyeshha aatmaa | atraitadekashataM naaDiinaM taasaaM shataM shatamekaikasyaa dvaasaptatirdvaasaptatiH pratishaakhaanaaDiisahasraaNi bhavantyaasu vyaanashcharati || 6|| % *************************** 3/6'th athaikayordhva udaanaH puNyena puNyaM lokaM nayati paapena paapamubhaabhyaameva manushhyalokam.h || 7|| % *************************** 3/7'th aadityo ha vai baahyaH praaNa udayatyeshha hyenaM chaakshushhaM praaNamanugR^ihNaanaH | pR^ithivyaaM yaa devataa saishhaa purushhasya apaanamavashhTabhyaantaraa yadaakaashaH sa samaano vaayurvyaanaH || 8|| % *************************** 3/8'th tejo ha vaa udaanastasmaadupashaantatejaaH | punarbhavamindriyairmanasi sampadhyamaanaiH || 9|| % *************************** 3/9'th yachchittastenaishha praaNamaayaati | praaNastejasaa yuktaH sahaatmanaa tathaasaN^kalpitaM lokaM nayati || 10|| % *************************** 3/10'th ya evaM vidvaan.h praaNaM veda na haasya prajaa hiiyate.amR^ito bhavati tadeshhaH shlokaH || 11|| % *************************** 3/11'th utpattimaayatiM sthaanaM vibhutvaM chaiva paJNchadhaa | adhyaatmaM chaiva praaNasya viGYaayaamR^itamashnute viGYaayaamR^itamashnuta iti || 12|| % *************************** 3/12'th iti prashnopanishhadi tR^itiiyaH prashnaH || \medskip\hrule\medskip % *************************** 3 end atha hainaM sauryaayaNi gaargyaH paprachchha | bhagavannetasmin.h purushhe kaani svapanti kaanyasmiJNjaagrati katara eshha devaH svapnaan.h pashyati kasyaitat.h sukhaM bhavati kasminnu sarve sampratishhTitaa bhavantiiti || 1|| % *************************** 4/1'st tasmai sa hovacha | yatha gaargya mariichayo.arkasyaastaM gachchhataH sarvaa etasmi.nstejomaNDala ekiibhavanti | taaH punaH punarudayataH pracharantyevaM ha vai tat.h sarvaM pare deve manasyekiibhavati tena tarhyeshha purushho na shR^iNoti na pashyati na jighrati na rasayate na spR^ishate naabhivadate naadatte naanandayate na visR^ijate neyaayate svapitiityaachakshate || 2|| % *************************** 4/2'nd praaNaagraya evaitasmin.h pure jaagrati | gaarhapatyo ha vaa eshho.apaano vyaano.anvaahaaryapachano yadgaarhapatyaat.h praNiiyate praNayanaadaahavaniiyaH praaNaH || 3|| % *************************** 4/3'rd yaduchchhvaasaniHshvaasaavetaavaahutii samaM nayatiiti sa samaanaH | mano ha vaava yajamaanaH | ishhTaphalamevodaanaH | sa enaM yajamaanamaharaharbrahma gamayati || 4|| % *************************** 4/4'th atraishha devaH svapne mahimaanamanubhavati | yaddR^ishhTaM dR^ishhTamanupashyati shrutaM shrutamevaarthamanushR^iNoti deshadigantaraishcha pratyanubhuutaM punaH punaH pratyanubhavati dR^ishhTaM chaadR^ishhTaM cha shrutaM chaashrutaM chaanubhuutaM chaananubhuutaM cha schchaasachcha sarvaM pashyati sarvaH pasyati || 5|| % *************************** 4/5'th sa yadaa tejasaa.abhibhuuto bhavati | atraishha devaH svapnaanna pashyatyatha yadaitasmiJNshariira etatsukhaM bhavati || 6|| % *************************** 4/6'th sa yathaa sobhya vayaa.nsi vasovR^ikshaM saMpratishhThante | evaM ha vai tat.h sarvaM para aatmani saMpratishhThate || 7|| % *************************** 4/7'th pR^ithivii cha pR^ithiviimaatraa chaapashchaapomaatraa cha tejashcha tejomaatraa cha vaayushcha vaayumaatraa chaakaashashchaakaashamaatraa cha chakshushcha drashhTavyaM cha shrotraM cha shrotavyaM cha graaNaM cha ghraatavyaM cha rasashcha rasayitavyaM cha tvakcha sparshayitavyaM cha vaakcha vaktavyaM cha hastau chaadaatavyaM chopasthashchaanandayitavyaM cha paayushcha visarjayitavyaM cha yaadau cha gantavyaM cha manashcha mantavyaM cha buddhishcha boddhivyaM chaahaN^kaarashchaahaN^kartavyaM cha chittaM cha chetayitavyaM cha tejashcha vidyotayitavyaM cha praaNashcha vidyaarayitavyaM cha || 8|| % *************************** 4/8'th eshha hi drashhTa sprashhTaa shrotaa ghraataa rasayitaa mantaa boddhaa kartaa viGYaanaatmaa purushhaH | sa pare.akshara aatmani saMpratishhThate || 9|| % *************************** 4/9'th paramevaaksharaM pratipadyate sa yo ha vai tadachchhaayamashariiramlohitaM shubhramaksharaM vedayate yastu somya | sa sarvaGYaH sarvo bhavati | tadeshha shlokaH || 10|| % *************************** 4/10'th viGYaanaatmaa saha devaishcha sarvaiH praaNaa bhutaani saMpratishhThanti yatra tadaksharaM vedayate yastu somya sa sarvaGYaH sarvamevaavivesheti || 11|| % *************************** 4/11'th iti prashnopanishhadi chaturthaH prashnaH || \medskip\hrule\medskip % *************************** 4 end atha hainaM saibyaH satyakaamaH paprachchha | sa yo ha vai tabhdagavanmanushhyeshhu praayaNaantamoN^kaaramabhidhyaayiita | katamaM vaava sa tena lokaM jayatiiti | tasmai sa hovaacha || 1|| % *************************** 5/1'st etadvai satyakaama paraM chaaparaM cha brahma yadoN^kaaraH | tasmaadvidvaanetenaivaayatanenaikataramanveti || 2|| % *************************** 5/2'nd sa yadhyekamaatramabhidhyaayiita sa tenaiva sa.nveditastuurNameva jagatyaabhisaMpadhyate | tamR^icho manushhyalokamupanayante sa tatra tapasaa brahmacharyeNa shraddhayaa saMpanno mahimaanamanubhavati || 3|| % *************************** 5/3'rd atha yadi dvimaatreNa manasi saMpadhyate so.antarikshaM yajurbhirunniiyate somalokam.h | sa somaloke vibhutimanubhuuya punaraavartate || 4|| % *************************** 5/4'th yaH punaretaM trimaatreNomityetenaivaakshareNa paraM purushhamabhi- dhyaayiita sa tejasi suurye saMpannaH | yathaa paadodarastvachaa vinirbhuchyata evaM ha vai sa paapmanaa vinirbhuktaH sa saamabhirunniiyate brahmalokaM sa etasmaajjiivaghanaat.h paraatparaM purushayaM purushhamiikshate | tadetau shlokau bhavataH || 5|| % *************************** 5/5'th tisro maatraa mR^iatyumatyaH prayuktaa anyonyasaktaaH anaviprayuktaaH | kriyaasu baahyaabhyantaramadhyamaasu samyak.h prayuktaasu na kampate GYaH || 6|| % *************************** 5/6'th R^igbhiretaM yajurbhirantarikshaM saamabhiryat.h tat.h kavayo vedayante | tamoN^kaareNaivaayatanenaanveti vidvaan.h yattachchhaantamajaramamR^itamabhayaM paraM cheti || 7|| % *************************** 5/7'th iti prashnopanishhadi paJNchamaH prashnaH || \medskip\hrule\medskip % *************************** 5 end atha hainaM sukeshaa bhaaradvaajaH paprachchha | bhagavan.h hiraNyanaabhaH kausalyo raajaputro maamupetyaitaM prashnamapR^ichchhata | shhoDashakalaM bhaaradvaaja purushhaM vettha | tamahaM kumaarambruvaM naahamimaM veda | yadhyahamimamavedishhaM kathaM te naavakshyamiti | samuulo vaa eshha parishushhyati yo.anR^itamabhivadati tasmaannaarhamyanR^itaM vaktum.h | sa tuushhNiiM rathamaaruhya pravavraaja | taM tvaa pR^ichchhaami kvaasau purushha iti || 1|| % *************************** 6/1'st tasmai sa hovaacha | ihaiivaantaHshariire sobhya sa purushho yasminnataaH shhoDashakalaaH prabhavantiiti || 2|| % *************************** 6/2'nd sa iikshaachakre | kasminnahamutkraanta utkraanto bhavishhyaami kasminvaa pratishhTite pratishhTasyaamiiti || 3|| % *************************** 6/3'rd sa praaNamasR^ijata praaNaachchhraddhaaM khaM vaayurjyotiraapaH pR^ithiviindriyaM manaH | annamannaadviiryaM tapo mantraaH karma lokaa lokeshhu cha naama cha || 4|| % *************************** 6/4'th sa yathemaa nadhyaH syandamaanaaH samudraayaNaaH samudraM praapyaastaM gachchhanti bhidhyete taasaaM naamarupe samudra ityevaM prochyate | evamevaasya paridrashhTurimaaH shhoDashakalaaH purushhaayaNaaH purushhaM praapyaastaM gachchhanti bhidhyete chaasaaM naamarupe purushha ityevaM prochyate sa eshho.akalo.amR^ito bhavati tadeshha shlokaH || 5|| % *************************** 6/5'th araa iva rathanaabhau kalaa yasminpratishhTitaaH | taM vedhyaM purushhaM veda yatha maa vo mR^ityuH parivyathaa iti || 6|| % *************************** 6/6'th taan.h hovaachaitaavadevaahametat.h paraM brahma veda | naataH paramastiiti || 7|| % *************************** 6/7'th te tamarchayantastvaM hi naH pitaa yo.asmaakamavidhyaayaaH paraM paraM taarayasiiti | namaH paramaR^ishhibhyo namaH paramaR^ishhibhyaH || 8|| % *************************** 6/8'th iti prashnopanishhadi shhashhThaH prashnaH || OM bhadraM karNebhiH shR^iNuyaama devaa \\ bhadraM pashhyemaakshabhiryajatraaH | \\ sthirairaN^gaistushhtuvaa{\m+}sastanuubhirvyashema devahitaM yadaayuH || svasti na indro vR^iddhashravaaH svasti naH puushhaa vishvavedaaH . svasti nastaarkshyo arishhTanemiH svasti no bR^ihaspatirdadhaatu .. AUM shaantiH shaantiH shaantiH .. ## \medskip\hrule\obeylines {\rm Please send corrections to sanskrit@cheerful.com} {\rm Last updated \today} \end{document}